Tijdens hun diensttijd volgen de jonge Israёlis studies die hen voorbereiden op vaak ingewikkelde situaties waarbij men zelf een oplossing moet bedenken. Een gemiddeld IDF-bataljon wordt dan ook vaak door zeer jonge officieren geleid die in het veld zelf beslissingen nemen.

De hiearchie in de IDF werkt vaak bottom-up, dus gewone soldaten leren verantwoordelijkheid te dragen en denken mee over situaties in het veld die een creatieve oplossing vergen. Dit wil op geen enkele wijze zeggen dat er geen discipline is in de IDF, de commandant is de commandant en wordt meestal zeer gerespecteerd door de soldaten. Maar een commandant kan zijn functie verliezen wanneer een meerderheid van de soldaten geen vertrouwen in hem of haar heeft na een verkeerde beslissing.

Dit alles heeft ervoor gezorgd dat het Israёlische leger vaak oogt als een ongediciplineerde en zelfs chaotische organisatie, maar in werkelijkheid als een van de beste legers ter wereld fungeert en een ongekende cohesie kent.

Betrokkenheid

Onlangs gaf ik een lift aan een IDF commandant die zijn arm had gebroken tijdens een actie in het Palestijnse vluchtelingenkamp al-Arub dicht bij Gush Etzion. Ik pikte hem op bij de basis waar hij gestationeerd was en vroeg hem of hij op weg naar huis was. “Nee”, zei hij: ”ik ga voor controle naar het ziekenhuis en ga dan terug naar de basis.” Op mijn vraag waarom hij geen zogenaamde Gimeliem (ziektedagen) opnam antwoordde hij dat hij zijn eenheid niet in de steek kon laten.

Eenzelfde soort betrokkenheid bij het leger zag ik ook bij een verstandelijk gehandicapte Israёlische soldaat die ik enkele jaren geleden ontmoette tijdens Pesach, het Joodse Paasfeest. De soldaat, Ro’i, vertelde vol trots hoe hij iedere dag met plezier naar zijn eenheid reisde vanaf huis en op de basis voor het eerst het gevoel had dat hij als een volwaardige Israёli zijn dienstplicht vervulde in een speciaal bataljon voor verstandelijk gehandicapte militairen.

Zijn moeder vertelde me later dat Ro’i enorm gegroeid was als mens door zijn dienstplicht en vele nieuwe vrienden had leren kennen en niet alleen mensen zoals hij die beperkt waren in hun verstandelijke vermogens.

Autisme

De IDF heeft nu ook een speciaal programma voor Israёlis die autistisch zijn en lijden aan het zogenaamde Asperger’s Syndroom, een vorm van autisme waarbij mensen een hoog IQ hebben maar zeer beperkt zijn in hun communitatieve en sociale vaardigheden. Het programma dat de naam draagt Ro’im Rachok, in het Nederlands ‘over de horizon kijken’, maakt gebruik van de unieke ruimtelijke intelligentie en visuele perceptie van de autistische soldaat.

Deze unieke vaardigheden leveren een niet geringe bijdrage aan hypergevoelige inlichtingenmissies binnen de IDF en de autisten werken vaak in geheime eenheden die de inlichtingen verzamelen die het leger in staat stelt om de vijand en zijn plannen te doorgronden voordat die worden omgezet in militaire of terroristische acties.

Het ‘Ro’im Rachok’ programma was het geesteskind van het voormalige hoofd van de Mossad Tamir Pardo en zijn collega’s bij de Israёlische buitenlandse veiligheidsdienst, Tal Vardi en Leora Sali. Sali heeft zelf een autistisch kind en zegt dat het IDF-programma ontwikkeld is rond de unieke visuele capaciteiten van de autistische soldaten en hun vermogen om zich te focussen op een onderwerp voor een langere periode dan ‘gewone’ mensen kunnen.

Het Ro’im Rachok-programma leert de autisten basisvaardigheden die hen later in staat stellen om zich op de arbeidsmarkt te begeven, aldus Sali. De IDF-commandanten volgen op hun beurt ook een programma dat hen meer leert over de manier waarop autisten denken en handelen. Deze cursus wordt verzorgd door experts van de organisatie ‘Voorbij de Horizon’ en het Ono Academische College in Israёl.

De autistische recruten volgen eerst een training op het Ono College waar een team van specialisten hen leert hoe te communiceren met hun commandanten en mede-soldaten. Het Ono programma omvat verder training in het schrijven van beleefde emails en het geven van publieke presentaties, maar ook in het alleen reizen met openbaar vervoer. Daarna wordt de training voortgezet op de basis voor nog eens drie maanden om de autistische recruten niet ineens in ‘diep water’ te gooien. Wanneer de training is voltooid krijgen de autistische soldaten begeiding door een psychotherapeut en andere experts.

Bij-effecten

Het programma had een onverwacht ander effect en dat is dat de commandanten van de autistische soldaten merkten dat door het werken met de autisten zij op een andere manier naar zichzelf gingen kijken en vooral naar de wijze waarop zij fungeren als mens.

Het Ro’im Rachok-programma maakt het voor de autistische soldaten vervolgens gemakkelijker om te integreren in de complexe Israёlische maatschappij en geeft hen een betere kans op een ‘normale’ baan. Sali zegt dat Israёlische bedrijven interesse tonen in het inhuren van de autistische ex-soldaten en dat de ‘gehandicapte’ Israёlische jongeren beter weten wat zij willen met hun leven na het vervullen van de dienstplicht.

Het programma heeft nog een bij-effect, en dat is dat het het hele families beinvloedt op een positiever manier. Per slot van rekening is een van de grootste problemen die ouders van ‘gehandicapte’ kinderen ervaren het loslaten van hun kind en hem of haar verantwoordelijk te laten zijn voor cruciale aspecten van het leven.