Laten we het toenmalige gevecht analyseren en een vertaalslag maken naar het heden. De Joden waren geassimileerd, wellicht niet bewust, maar door de omstandigheden gedreven. Maar ondanks verwoede pogingen om te assimileren, bleven de Joden toch Joden, hield het Joodse volk stand!

En dan verschijnt de snode Haman ten tonele. Gedreven door hoogmoed en haat heeft hij het voor mekaar weten te krijgen dat koning Achasjwerosj hem officieel toestaat om dat vreemde Joodse volkje uit te roeien. Maar dankzij de alertheid en de inzet van Mordechai en Esther mislukt het criminele plan en komen de Joden als overwinnaars uit de strijd.

Koningin Esther en Mordechai traden gezamenlijk op, maar deden niet hetzelfde. Sterker nog: hun aanpak was totaal verschillend. Mordechai riep zijn mede-Joden op om tot inkeer te komen. Hij verzamelde de kinderen en ging met hen leren. Hij onderwees hen geen zelfverdediging, maar lernde met hen de wetten die verbonden zijn aan de dienst in de Tempel in Jeruzalem, terwijl de Tempel in die periode niet functioneerde. Met andere woorden: Mordechai bestreed het naderende noodlot op spirituele wijze.

Esther daarentegen was heel praktisch bezig. Ze probeerde de koning op andere gedachten te brengen, speelde in op zijn gevoelens en slaagde er op slimme wijze in om ook Haman uit te schakelen, door van zijn hoogmoed gebruik te maken.

Nadat het gevaar was afgewend ontstaat er een discussie tussen Esther en Mordechai. Mordechai is van mening dat Poerim de status moet krijgen van een Jom Tov, een volwaardige Joodse Feestdag, met een werkverbod, een dag die, gelijk Jom Kippoer, de Grote Verzoendag, in het teken moet staan van bezinning.

Esther daarentegen is van mening dat de Poerim geschiedenis op schrift moet worden gesteld en dat Poerim gevierd moet worden op de manier zoals dat nu ook wordt gedaan, namelijk door het lezen van de Rol van Esther, door voedselpakketjes aan elkaar te sturen, een feestmaaltijd aan te richten en door extra geld te geven aan de armen. Een bijzondere dag waarop het tastbare de spiritualiteit overheerst.

Dat de discussie tussen Esther en Mordechai is uitgepakt in het voordeel van Esther is mede beslist door Mordechai als lid van het Sanhedrin, het Hooggerechtshof, waarvan Mordechai deel uitmaakte! Mordechai, als geestelijk leider van het volk, verkoos de spirituele benadering. Esther benadrukte politieke inzet. En Mordechai, als rechter, stemde voor de benadering van Esther.

Als een mens onverhoopt wordt geconfronteerd met ziekte moet hij G’d om hulp vragen, de Mordechai benadering. Maar ook moet hij naar de dokter gaan! Maar stel de ambulance staat voor de deur en hij moet kiezen om of eerst de ambulance in te gaan of eerst te bidden, dan gaat de ambulance voor, we leven namelijk in een materiele wereld.

Hetzelfde geldt ten aanzien van het opkomend antisemitisme: we moeten onszelf onderzoeken, tot inkeer komen, eenheid nastreven en G’d vragen om ons te helpen en te sparen voor … Maar tegelijkertijd moeten we als Esther te werk gaan: politieke druk uitoefenen, onszelf verdedigen, onderlinge eenheid en verbondenheid nastreven, niet wegkijken van de realiteit. En als er op een geven moment gekozen zou moeten worden, dan prevaleert de realiteit van het moment en moeten we echt eerst reanimeren en het gebed even uitstellen.

Hetzelfde zien we in Israël. Er zijn daar gigantisch veel synagogen en nog nooit is er in onze geschiedenis zoveel Thora en Talmoed gelernt. Maar ook het Israëlische leger behoort tot de beste ter wereld. De Esther en Mordechai-benadering zijn beiden aanwezig. Maar toen er bijvoorbeeld in 1973 gekozen moest worden op de Grote Verzoendag tussen de Esther benadering of die van Mordechai, was ook Mordechai van mening dat Esther voorrang kreeg.

Vreugde breekt grenzen. Laten we proberen om op Poerim de grens tussen Esther en Mordechai te doorbreken zodat wij niet meer hoeven te bidden voor (innerlijke) vrede en überhaupt legers en misère niet meer bestaan, omdat de ultieme sjalom voor de gehele mensheid een feit is geworden en de Derde Tempel in Jeruzalem licht brengt voor ‘alle bewoners van Uw aarde’.

Lechajim, lechajim op het echte leven!