Nu veiligheidsdiensten in toenemende mate diversiteit in werknemers als de drijfkracht voor innovatie zien, biedt een nieuw programma voor ultraorthodoxe jesjivastudenten de training die ze nodig hebben om te werken als geheime agenten.

Geheime agenten die voor de Israëlische veiligheidsdienst Mossad werken, worden onopgemerkt verenigd met een nieuwe generatie speurders die unieke analytische bekwaamheden en inzichten met zich meebrengen, ontwikkeld door jarenlange onderdompeling in de ‘heilige geschriften’ van het Jodendom.

Training

In samenwerking met de Mossad staat een nieuwe non-profitorganisatie – Pardes geheten – op het punt z’n nieuwe rekruten binnen te halen uit leden van Israëls ultraorthodoxe bevolkingsgroep (charediem) en hen te trainen voor werk binnen de Mossad en mogelijk andere Israëlische geheime diensten.

Na het langdurige trainingsprogramma is de Mossad reeds begonnen elders ultraorthodoxe Israëli’s te rekruteren. “Het is van uiterst belang om een variëteit van verschillende minderheden onder te brengen in een personeelsbestand omdat het originaliteit, creativiteit en strategisch denken helpt te vermeerderen,” zei de grondlegger van Pardes, rabbi Moshe Kahan (44) in een telefonisch interview. Kahan is afgestudeerd aan een jesjiva en docent Semitische talen aan de Ben Goerion Universiteit in de Negev.

Pardes – niet te verwarren met het gelijknamige Jeruzalemse Pardes Instituut van Joodse Studies – maakt zich klaar om te beginnen met voorbereidende academische studies voor z’n eerste lichting studenten.

Buiten de kaders

De ultraorthodoxe bevolkingsgroep is gewend aan jarenlange studie van teksten. De jonge mannen zijn getraind in vaardigheden om analytisch en buiten de gangbare kaders te denken. Dit zijn bekwaamheden die ingezet kunnen worden voor het nut van de veiligheid van het land, zei Kahan.

“We willen met het beste van ons denkvermogen bijdragen aan de Israëlische veiligheidsdiensten,” zei hij. Hij verduidelijkte dat hij het had over de mannen die “niet geschikt zijn om alleen maar Thora te studeren.”

“Er bestaat een nog niet aangeboord reservoir van denkkracht dat gebruikt kan worden. Zij brengen kritisch en analytisch denken met zich mee dat uniek is en nergens anders wordt aangetroffen. In de jesjiva-wereld wordt niets als vanzelfsprekend beschouwd,” zei hij. Studie van de Talmoed, waarbij teksten onder discussie onderzocht en opnieuw onderzocht worden, slaat originele, creatieve en buiten het gewone kader gedachte benaderingen hoog aan.

Israëls Mossad

Israëls Mossad is verantwoordelijk voor de inzameling van geheime inlichtingen, het uitvoeren van geheime operaties en ontmaskeren van terreur. Men neemt aan dat zo’n 7000 werknemers er hun brood mee verdienen. Dit maakt het de tweede grootste geheime dienst in de westerse wereld na de CIA (Central Intelligence Agency) in Amerika.

Innovatie

Nog niet zo lang geleden is de Mossad, samen met Israëls andere geheime diensten waaronder de Shin Bet binnenlandse veiligheidsdienst, in de openbaarheid getreden om gebruik te gaan maken van het plaatselijke startup ecosysteem om gelijke tred te houden met technologische ontwikkelingen en cyberveiligheidsontwikkelingen.

Onlangs startte de Mossad z’n Libertad technologie-innovatiefonds om te investeren in een verscheidenheid van gebieden waaronder Fin-tech (digitalisering financiële diensten), robottechnologie, kunstmatige intelligentie en ‘Big data’.

Diversiteit

In samenhang met het Bijbels geïnspireerde motto van de Mossad: ‘Als er geen wijze raad is, komt een volk ten val; maar er komt verlossing door een veelheid van raadgevers.’ (Spr. 11:14), brengt de dienst variatie aan in z’n personeelsbestand, waarbij de diversiteit gezien wordt als een sleuteldrijfkracht voor innovatie.

“We werken eraan om de sociale kringen waaruit we Mossad-personeel werven, te vergroten,” vertelde Jossi Cohen onlangs tijdens een conferentie in Herzliya. Cohen is sinds 2016 hoofd van de Mossad. “Onze kracht ligt in onze diversiteit. Daar zit gebruiksklare logica achter, en ook een morele verplichting.”

Integratie

Gedurende de afgelopen twee jaar is de Mossad begonnen met het integreren van ultraorthodoxen in zijn gelederen. Na langdurige aangepaste trainingsprogramma’s, gaf Cohen aan. “Een van onze organisaties waarmee we samenwerken is Pardes. Het doel is om charediem te integreren in alle activiteiten van de Mossad.”

Vier soorten

In het Jodendom is het woord Pardes een acroniem dat verwijst naar vier soorten benaderingen van interpretatie van de heilige teksten (uit Tenach): Pshat kijkt naar de letterlijke betekenis van de woorden; Remez, of hint, bestudeert de diepere betekenis achter de tekst; Derash – komt van het Hebreeuwse werkwoord voor onderzoeken – zoekt naar meningen door vergelijkingen; Sod zoekt naar de geheime of mystieke betekenis van de tekst.

“We willen de ‘techniek’ van het bestuderen van de Thora in overeenstemming brengen met de ‘Sod’: de verborgen activiteiten van Israëls geheime dienst en veiligheidsorganisaties,“ werd door Kahan spitsvondig opgemerkt die zowel een doctoraat in Hebreeuwse taal als semitische literatuur heeft.

Statistieken

De ultraorthodoxe gemeenschap valt onder de armste in het land omdat vele mannen fulltime Thorastudie doen en het arbeidspotentieel mijden, terwijl de vrouwen traditiegetrouw het geld verdienen. Volgens het Centrale Bureau voor de Statistiek maakte in 2017 de ultraorthodoxe gemeenschap 9% van de Israëlische bevolking uit; tegen het jaar 2059 zou dat gegroeid kunnen zijn tot 29% dankzij een hoog geboortecijfer. (Er zijn ook statistieken die de ultraorthodoxen nu al op 12% van de bevolking schatten; in 2030 zou dat al 40% kunnen zijn…)

Om die reden probeert het land de ultraorthodoxe bevolking te integreren in het arbeidspotentieel door middel van trainingsinitiatieven. Organisaties zoals KamaTech hebben al ingangen gevonden in de hi-techsector die een gebrek aan bekwame werkers heeft. Nu wil Pardes de weg banen naar de veiligheidsdiensten.

Selectie

Kahan van Pardes is degene die de Mossad benaderd heeft met het idee, en de organisatie ging in op de uitdaging. Verschillende eenheden van de Israëlische politiemacht zijn ook gaan deelnemen aan het initiatief en Kahan hoopt dat andere veiligheidsdiensten eveneens de onderneming willen helpen laten groeien.

Het aantal van tweeduizend aangemelde charediem voor het eerste Pardes-programma dat aanstaande september hoopt te beginnen, is teruggebracht tot 200. Uit deze groep zal een aantal van 70 tot 80 geselecteerd worden door een comité van vertegenwoordigers van de veiligheidsdiensten, recruteerpsychologen en specialisten bekend met de wereld van de charediem, aldus Kahan.

De eerste lichting betreft alleen mannen. Kahan zegt dat hij gelooft dat uiteindelijk het programma ook zal worden uitgebreid naar vrouwen, mits de rabbijnen dit goedkeuren.

Onderwijs

Kandidaten zullen een jaar van voorbereidende lessen bijwonen op twee locaties in Jeruzalem en een basisvakkenaanbod onderwezen krijgen waaronder ‘hogere’ wiskunde en Engels. Daarna zullen ze doorstromen naar cursussen die gegeven worden op de campussen van de Tel Aviv Universiteit en de Ben Goerion Universiteit die nauw zullen samenwerken met Pardes om hun bachelorgraad studies op maat te snijden voor de speciale groep studenten.

Sommigen zullen zich concentreren op computerwetenschappen en cyberveiligheid, zei Kahan. Anderen zullen sociale wetenschappen kiezen met een focus op geopolitieke en politieke ontwikkelingen om zich voor te bereiden op werk als analisten voor veiligheidsdiensten.

Kahan benadrukt dat gedurende hun academische studies de studenten door zullen gaan met hun Thorastudie en religieuze studies zodat ze de waarden waarmee ze opgegroeid zijn, behouden. Zij zullen van dichtbij vergezeld worden op hun nieuwe weg door Abraham Sender, de rabbijn van het Pardes-programma.

Coördinatie

Vanaf het eerste jaar van hun studies zullen de studenten ook werken bij de veiligheidsdiensten, zei Kahan. “Om gevoel voor het werk te krijgen.” De financiering voor lesgeld en een maandelijkse vergoeding zal komen uit privégiften, de veiligheidsdiensten en verschillende ministeries, zei Kahan.

Hagay G. Gluskinus, een voormalig jesjivastudent en werknemer bij de Mossad waar hij meer dan 25 jaar in diverse rollen diende, is de beroepsmatige coördinator van het programma. Het hoofd van de academische afdeling van Pardes is professor Norman Stillman die o.a. Joodse geschiedenis gedoceerd heeft aan de Universiteit van Oklahoma in Amerika.

Kahan gaf tenslotte aan dat succes bereikt zal worden wanneer een (of meer) van de Pardes-geslaagden een legende wordt en in de annalen van de grote mannen en vrouwen terecht komt die een stempel gezet hebben op Israëls veiligheid en zekerheid.

Dit artikel is geschreven door Shoshanna Solomon en stond 16 juli 2019 op de website van The Times of Israel. Vertaling: Evelien van Dis