Door de jaren heen zijn we beiden veranderd. Toen we elkaar na zoveel jaren eindelijk weer ontmoetten, voelde het alsof er helemaal niets was veranderd. Niets, afgezien van het feit dat mijn vriend nu een keppel op zijn hoofd droeg, gekleed was als een jesjiewa-jongen en vandaag heel erg serieus is met zijn Jodendom en het naleven van de mitswot (geboden). Natuurlijk was ik blij om mijn oude vriend weer te zien; maar ik was nog blijer om alle goede veranderingen te zien die hij in de afgelopen jaren had gemaakt.

Ongeveer twee maanden nadat hij mij had benaderd per e-mail had ik de eer hem te verwelkomen in mijn huis – van Amsterdam tot in het hart van Jeruzalem. We hebben vele uren samen doorgebracht. Ik nam hem mee naar mijn synagoge, hij at de Sjabbat-maaltijden samen met ons en andere gasten. Toen hij ons op zijn laatste avond hier bezocht, was het letterlijk alsof er niets veranderd was in onze vriendschap. Alleen deze keer... hebben we beloofd om niet nog eens 15 jaar voorbij te laten gaan om weer contact te zoeken.

Een ontmoeting met een lang 'verloren' vriend als deze gebeurt meestal zelden. Maar als er één ding is dat ik inmiddels heb geleerd, is dat niets onmogelijk is. Het was ongeveer drie weken later. We zaten met tien jesjiewa-jongens rond onze Sjabbat-tafel, toen plotseling onze voordeur openging. Ik stond net op het punt kiddoesj te maken; de zegening over wijn bij de aanvang van de Sjabbat. Er liepen nog twee jesjiewa-jongens binnen. Eén hiervan was een van onze vaste gasten… en de andere was een oude vriend van mij, die ik acht jaar lang niet had gezien -of van gehoord.

We leerden elkaar kennen toen we allebei in jesjiewa leerden. We maakten deel uit van dezelfde chassidische groepering, en hoewel hij een klas onder mij was, hadden we veel gemeenschappelijke vrienden. Op Sjabbat hadden we vaak lange gesprekken, en we hebben veel Sjabbat-maaltijden samen doorgebracht als gasten bij verschillende families. Maar toen kwam het moment om te trouwen. Hij ging terug naar zijn geboorteland. Zijn hele jesjiewa-klas trouwde, uiteindelijk trouwde ik ook, en ik nam aan dat dat het was. Maar blijkbaar was dit niet het geval. Want nu liep hij mijn huis binnen om bij ons aan te schuiven voor de Sjabbat-maaltijd. Een zeer leuke verrassing, dat misschien tegelijkertijd ook een beetje vertroebeld werd door het feit dat zijn tijd om zijn eigen huis op te zetten nog niet was aangebroken. Maar -zoals een goede Joodse vrouw betaamt- is mijn vrouw al druk bezig om zijn betere helft te vinden. Het belangrijkste is dat al zijn goede punten niet zijn veranderd. Hij is nog steeds altijd diezelfde vrolijke en G-dvrezende persoon, dat hij altijd is geweest.

Doel van vriendschap

In het tijdperk van internet en social media is het makkelijk om vrienden te maken. Met slechts een muisklik heb je al een nieuwe ‘vriend’. Maar hoe zit het met echte vriendschap in een tijd waarin 'vrienden' zo gemakkelijk te vinden zijn?

Vriendschap wordt binnen het Jodendom als iets heel belangrijks beschouwd. De Talmoedische geleerden vertellen ons dat iemand die een goede vriend in meer dan een maand niet heeft gezien, een speciale zegen moet zeggen wanneer hij hem weer ziet. De omstandigheden voor deze hereniging met een vriend, en welke zegeningen te zeggen, zijn zelfs duidelijk uiteengezet in de codex van de Joodse wet.

Maar wat is een ‘vriend’ nou eigenlijk? De meeste vriendschappen vandaag de dag ontstaan ​​vanzelf. We volgen dezelfde klas met iemand, of wonen bij elkaar in de buurt, en voordat we het weten, zijn we vrienden. De Joodse geleerden leren ons echter dat echte vrienden bewust gekozen moeten worden. In zijn beroemde opus ‘Don Quijote’ citeerde Miguel de Cervantes (1547-1616) een Spaans gezegde, dat later beroemd zou worden, en net zo goed door de Joodse geleerden gezegd had kunnen zijn:“Dime con quién andas, decirte he quién eres” – Vertel mij uw gezelschap, en ik zal u zeggen wie u bent”.

Het doel van een vriend is volgens het Jodendom om iemand te hebben van wie wij kunnen leren. Een persoon van wie, en met wie, wij geestelijk kunnen groeien. Iemand die ons aanmoedigt om de geboden op de juiste manier te houden, en die ons punten aanwijst waarin wij ons moeten verbeteren.

Een vriend zijn

Een jonge man had ooit een privé ontmoeting met rabbijn Menachem Mendel Schneerson (1902-1994), de Lubavitcher Rebbe. “Rebbe, wat doe u precies? En waarom wordt u door zovelen bewonderd?” vroeg hij hem. “Ik probeer een goede vriend te zijn,” antwoordde de Rebbe. “Een vriend?” flapte de man uit. “Is dat alles wat u doet?” Onaangedaan reageerde de Lubavitcher Rebbe: "Hoeveel vrienden heb je?" De jonge man glimlachte: "Ik heb er veel", waarop de Rebbe antwoordde: "Laat mij een ‘vriend’ voor jou beschrijven, en vertel me dan hoeveel vrienden je hebt. Een vriend is iemand in wiens aanwezigheid je hardop kunt denken, zonder je zorgen te maken dat er misbruik van wordt gemaakt. Een vriend is iemand die lijdt met jou wanneer je pijn hebt, en zich verheugt in jouw vreugde. Een vriend is iemand die voor je zorgt en altijd het beste met je voor heeft. Een echte vriend is eigenlijk als een verlengstuk van jezelf.” De Lubavitcher Rebbe keek de jonge man nu aan, en vroeg hem met een glimlach: "Vertel me nu: hoeveel van dit soort vrienden heb je?"

Blijvende vriendschap

De Joodse overlevering vertelt ons dat toen Jobs vrienden hoorden van de tragedies die hem overkwamen, ze een afstand van 1609 kilometer aflegden. In die tijd duurde een enkele reis van die lengte ongeveer twee weken. Dat betekent dat zijn vrienden meer dan een maand van hun tijd namen om hem te troosten. Het is moeilijk om te bevatten zoveel tijd opzij te zetten om een ​​vriend te steunen in zijn tijd van nood. Natuurlijk we zouden hem bellen of zelfs bezoeken, maar wie heeft er ooit gehoord van een maand vrij nemen om een ​​vriend te troosten?

Wanneer we echter eenmaal het belang van een bepaalde vriend zouden inzien, en hoe cruciaal hij is voor onze eigen zelfgroei en perfectie; dan zouden we meteen bereid zijn om bijna alles in ons leven tijdelijk op stop te zetten, om deze vriendschap op te bouwen en te behouden. Tegenwoordig kan een persoon ‘veel vrienden’ hebben zonder er echt een te hebben. Hij kan in een kamer vol mensen zijn. Omringd door degenen die ogenschijnlijk zijn vrienden zijn en toch kan hij erg eenzaam zijn. De Joodse geleerden leren ons dat hoe geestelijker een vriendschap is, hoe langer deze zal duren. Wanneer vrienden alleen maar door omstandigheden gebonden zijn, en deze omstandigheden uiteindelijk veranderen, dan zal hun vriendschap vaak ook vervagen. Echter wanneer een vriendschap samengaat met het verlangen om samen te groeien, zijn hun zielen met elkaar verbonden, en zal deze hun hele leven duren.