Chanoeka

De Heere Jezus heeft dus dit feest gevierd. Wat is de achtergrond van het Chanoekafeest? Het Hebreeuwse woord Chanoeka betekent Inwijding. Het gaat bij dit feest om de reiniging en her-inwijding van de tweede Tempel in het jaar 165 voor Christus, na de opstand van de Makkabeeën tegen de Syrische bezetters die de Tempel hadden ontheiligd. Het begint op 25 Kislev (ergens in december) en duurt 8 dagen.

De geschiedenis achter Chanoeka vinden we in de apocriefe Bijbelboeken 1 en 2 Makkabeeën en bij de Joodse geschiedschrijver Flavius Josephus. In 168 v Chr. werd het Joodse land overheerst door de hellenistische Syriërs. Zij wilden de Griekse – de hellenistische – cultuur opleggen aan al hun onderdanen. Het was een mengeling van Griekse en Oosterse culturen en moest de nieuwe wereldcultuur worden.

Het Hellenisme kreeg grote invloed, vooral in de hogere kringen. In het hele Midden-0osten verrezen de tempels voor Zeus, de oppergod, en gymnasia voor onderwijs op Griekse leest. De Griekse taal werd ingevoerd. Velen kozen Griekse namen en vierden hellenistische feesten. Dat was het instrument om de Joden in het systeem van de Syriërs te persen.

De Joodse godsdienst was de Syrische overheersers natuurlijk een doorn in het oog. Hun beleid was er dan ook op gericht de Joden los te weken uit hun tradities en hun geloof in God. Niet de God van Israël moest verheerlijk worden, maar de Griekse oppergod Zeus. Een deel van het Joodse volk, vooral de elite, ging daarin mee en raakte vergaand geassimileerd.

Antiochus Epiphanes, een van de hellenistische overheersers, stelde het volk voor de keuze: of de Griekse afgodendienst en leven, of die verwerpen en sterven. Verscheidene Joden vielen uit angst van hun geloof in God af. Maar een zeer grote schare Joodse martelaren hield vol en moest hun trouw met een vreselijke dood bekopen.

Maar God had Zijn volk niet vergeten. Hij zond mannen die op de bres stonden voor Zijn heiligheid en die het volk konden leiden in een opstand tegen de wrede overheerser.

Feest van het Licht

In het jaar 165 v Chr., precies 3 jaar nadat de Tempel verontreinigd is, veroveren de Makkabeeën Jeruzalem. De mannen zijn ontsteld als zij de vervallen toestand van de heilige stad en de Tempel zien. Makkabeeën 4:38-40: ‘Toen zij zagen, hoe het heiligdom verwoest was, het altaar ontheiligd, de poorten verbrand en de plaats rondom met gras begroeid was gelijk een woud of gebergte en de woningen der priesters vervallen waren, scheurden zij hun klederen en maakten een grote rouwklacht, strooiden as op hun hoofden, vielen neer op hun aangezicht en bliezen de trompetten en riepen tot de hemel’.

Maar deze mannen die rouwden om Sion en Jeruzalem bleven niet bij de pakken neerzitten. Juda Makkabeus koos enkele priesters uit, die het heiligdom zuiverden, het altaar van de heidenen omverwierpen, en een nieuw altaar naar het voorschrift van de wet oprichtten. Ook heiligden zij de voorhoven en maakten dus alle delen van de Tempel weer geschikt tot de dienst voor God van Israël.

Toen alles klaar was, werd er besloten de Tempel en het altaar opnieuw in te wijden. De dag daartoe bestemd was de 25e van de negende Joodse maand Kislev, die valt omtrent onze maand December. Het was precies dezelfde dag van het jaar, waarop drie jaar eerder de Tempel ontwijd werd.

De plechtigheid van deze vernieuwde inwijding duurde acht dagen. Mak. 4:56: ‘En zij hielden het feest van het nieuwe altaar, acht dagen lang en offerden daarop brandoffers en dankoffers met vreugde… En er was zeer grote vreugde onder het volk, omdat de schande van hen genomen was, welke de heidenen hun hadden aangedaan’.

Flavius Josephus noemde Chanoeka, de her-inwijding van de Tempel, het feest van het licht. We lezen daarover in Flavius Josephus’ Joodse Oudheden 12,325: “Sinds die tijd vieren we dit feest, dat we het feest der lichten noemen, waaraan we deze naam, denk ik geven, omdat we het recht het te vieren kregen op een moment dat we er niet op rekenden”.

Het Feest van het licht was niet alleen een militaire overwinning, maar heeft een diep geestelijke betekenis. De Joden vieren dit feest omdat ze de ware God weer mogen dienen. Daar gaat het om. Hij moet op de troon zitten, niet de heidense goden. Wij vieren het Feest van het licht, het Kerstfeest, omdat het ware Licht der wereld is geboren. De Here Jezus is gekomen om tot redding van de wereld. Door het offer dat Hij voor onze zonden gebracht heeft, mogen ook wij bij de ware God horen.

Wij mogen ook uitzien naar de komst van het Koninkrijk. Bij de aankondiging van de geboorte van Jezus in Lucas 1; 31-34 zegt de engel tegen Maria: “En zie, gij zult zwanger worden en een zoon baren en gij zult Hem de naam Jezus geven. Deze zal groot zijn en Zoon van de Allerhoogste genoemd worden, en de Here God zal Hem de troon van Zijn vader David geven, en Hij zal als koning over het huis van Jakob heersen tot in eeuwigheid, en Zijn koningschap zal geen einde nemen.”