Mogelijkheid

De zaak draait om het begrip “genocide” in de Genocide Conventie 1948. In het kort is het doden van leden van een “groep” verboden als dat gebeurt met de intentie om dat groep (of een deel van dat groep) als zodanig te elimineren.

De rechtbank heeft besloten dat er een mogelijkheid is dat Israël genocide pleegt of zou kunnen plegen. Ze baseren die voorlopige conclusie op de hoge dodentallen, het grote aantal vluchtelingen, de omvang van de verwoesting in Gaza, en de schrijnend humanitaire toestand in Gaza.

Wat betreft intentie, zegt het Hof dat de uitspraken van een aantal Israëlische leiders vlak na 7 oktober maken het dat het mogelijk zou kunnen zijn dat Israël de intentie heeft om genocide te plegen. Maar dat Israël daadwerkelijk de intentie heeft om genocide te plegen, is niet bewezen verklaard. Dat is een zaak dat het Hof nu moet gaan uitzoeken.

Staakt-het-vuren

Het belangrijkst aspect ven deze uitspraak is dat het Hof niet meegegaan is in de eis van Zuid-Afrika om een onmiddellijk staakt-het-vuren van Israël af te dwingen. Israël mag voorlopig doorgaan met oorlog voeren tegen Hamas, maar moet onmiddellijk stoppen met handelingen die genocidaal zijn.

Het probleem is dat het Hof weinig duidelijkheid schaft. Zij geeft aan dat de hoge aantal doden en het veroorzaken van een humanitaire crisis prima facie bewijs van genocide kunnen worden, maar specificeert niet precies waar de grens ligt. Israël loopt het risico dat haar handelingen alsnog (als onderdeel van het bodemprocedure) als genocidaal gekenmerkt kunnen worden.

Het Hof heeft een aantal andere maatregelen verklaard. Israël moet onmiddellijk humanitaire hulp toelaten. Zij moet voorkomen dat mensen in het land oproepen tot genocide, en de mensen straffen die daartoe publiekelijk oproepen. Verder moet Israël binnen 1 maand bewijs aanleveren bij het Hof van de acties die ondernomen zijn om er voor te zorgen dat zij géén genocide pleegt.

En Hamas dan?

De rechtbank heeft benadrukt dat alle partijen (dus ook Hamas) gebonden zijn aan het internationale recht. Ook noemde de rechter dat de Israëlische gegijzelden onmiddellijk en onvoorwaardelijk moeten worden vrijgelaten. Helaas is Hamas juridisch niet gebonden aan deze uitspraak van het Hof, omdat de rechtszaak niet gaat over misdaden Hamas, maar alleen over die over Israël.

Dat Israël bekritiseerd wordt, en haar onschuld moet bewijzen, terwijl Hamas (waarvan de genocidale intenties meer dan evident zijn) nergens aan verplicht is, is het resultaat van het feit dat de Genocide Conventie alleen van toepassing is op staten, en gebruikt kan worden door staten als wapen om andere staten te belemmeren in het optreden tegen terrorisme.

Er is inmiddels veel bewijs naar boven gekomen dat Zuid-Afrika zowel vóór als ná 7 oktober nauwe contacten met Hamas (en haar baas Iran) onderhield, en wellicht dat Iran deze rechtszaak zelfs heeft gefinancierd. Het is aannemelijk dat de rechtszaak dus bedoeld is om Israël te verplichten om met haar militaire aanval op Hamas onmiddellijk te stoppen. Wat dat betreft is de zaak voor Zuid-Afrika een mislukking.

Toch zal deze uitspraak zeker gebruikt worden als ‘bewijs’ dat het Hof vindt dat Israël genocide pleegt. Hoewel dat is nadrukkelijk wat het Hof niet heeft besloten is de indruk gewekt dat Israël misschien genocide pleegt. Dat is niet goed voor de reputatie van Israël, en zal zorgen voor nog meer politieke druk op het land.

De zaak zal nog jaren aanslepen.