De oppositie, aangevoerd door ex-premier Benjamin Netanyahu, doet er werkelijk alles aan om de regering van Bennett ten val te brengen. De ex-premier heeft de steun van het hele rechtse blok exclusief Bennetts Yamina partij (slechts 5 zetels in de Knesset) en de ‘Nieuwe Hoop’ partij van ex-Likoedlid Gideon Sa’ar (7 zetels). Beiden zijn rechtse partijen, die nu in een coalitie zitten met de extreem linkse partij Meretz en de Islamistische partij Ra’am.

Status-quo handhaving

Bij het opstellen van het regeerakkoord werd indertijd afgesproken om alleen te kijken naar wat de partijen bindt en niet naar wat hen verdeelt. Zo werd er afgesproken om geen veranderingen na te streven in zogenaamde status-quo onderwerpen. Het beste voorbeeld hiervan was het Palestijns-Israëlische conflict. De oplossing van dit honderdjarige conflict zou niet op de agenda komen te staan van Bennetts regering, omdat de ideologische verschillen in de coalitie te groot waren over deze kwestie.

Op papier leek deze formule te werken, maar in de praktijk pakt het nu anders uit. Dit werd de afgelopen dagen duidelijk. Een zogenaamde ‘noodwet’ die de civiele situatie van Israëlische burgers in Judea en Samaria regelt, werd iedere vijf jaar met gemak verlengd in de Knesset. Dit was nu echter niet langer het geval omdat de oppositie, maar ook twee leden van Bennetts coalitie tegen verlenging van de wet stemden. Met een stemverhouding van 58 tegen 52 werd vernieuwing van de cruciale wet tegengehouden.

Dreigende crisis in Judea en Samaria

Voor de oppositie zou verlenging van deze wet doorgang hebben moeten vinden. Dit omdat meer dan zeventig procent van de Israëli’s in Judea, Samaria en de Jordaanvallei voor deze rechtse partijen stemde tijdens de laatste verkiezingen. Rechts in Israël heeft, historisch gezien, zich altijd sterk gemaakt voor versterking van de Joodse aanwezigheid in wat door de internationale media en politiek wordt aangeduid als de “Westelijke Jordaanoever”.

De politiek staat volgens de leiders van de Joodse gemeenschappen in deze gebieden boven de basisrechten van Israëlische burgers. Zij verwijten Netanyahu en andere leiders van rechtse partijen dat men meer bezig is met de obsessie om Bennett uit het zadel te wippen dan met de basisbehoeften van hun medeburgers in Judea, Samaria en de Jordaanvallei.

Nu de wet niet verlengd wordt, dreigen basisrechten zoals zorgverzekering, sociale uitkeringen en politietoezicht onbereikbaar te worden voor de Joden in de genoemde gebieden. Jongeren in de dienstplichtige leeftijd zouden verder niet meer worden opgeroepen voor militaire dienst. Ook zouden civiele rechtbanken onbereikbaar worden voor deze Israëlische burgers, terwijl deze mensen het stemrecht zal worden onthouden. Kortom: er dreigt nu chaos na de stemming in de Knesset over deze wet.

Anti-Netanyahu sentiment

Als de regering van Bennett en zijn partner Yair Lapid inderdaad valt over deze kwestie, dan betekent dat niet automatisch dat Israël opnieuw naar de stembus gaat. Er zou een coalitie van slechts rechtse partijen kunnen worden gevormd en die zou in theorie een ruime meerderheid krijgen in de Knesset.

Het grote struikelblok is hier echter het feit dat Likoed-leider Benjamin Netanyahu nog altijd streeft naar hernieuwing van zijn premierschap. Yamina en Nieuwe Hoop gingen met Yes Atid leider Yair Lapid in zee, ondanks hun campagnebelofte om dat nooit te doen. De enige reden hiervoor was het blokkeren van een nieuwe door Netanyahu geleide regering.

Het was het anti-Netanyahu sentiment die deze regering deed ontstaan en het was vanaf het begin duidelijk dat de samenstelling van de coalitie vragen om problemen was. Het grootste probleem dat Bennett ervaart, is echter niet de pluraliteit van zijn coalitie, maar het gebrek aan legitimiteit dat hij heeft in de ogen van het Israëlische publiek. Het publiek in de Joodse staat wil een premier die de steun heeft van een grote partij en niet een factie van vijf Knessetleden.

Bennetts prestaties

Bennetts gebrek aan populariteit wordt hierdoor verklaard en dat heeft dus niet te maken met zijn gebrek aan regeercapaciteiten. Onder Bennett is er vorige jaar een economische groei geweest van ruim acht procent. Ondanks een inflatie van nu vier procent, is Israël in vergelijking met andere Westerse landen in goede doen. De werkloosheid daalde verder naar een vijftigjarig record van slechts een kleine drie procent.

Wanneer we nu naar het buitenlandse beleid kijken onder Bennett en Lapid, die minister van Buitenlandse Zaken is, is het beeld niet anders. De zogenaamde Abraham Akkoorden met de Arabische Golfstaten en Marokko zijn onder deze regering uitgegroeid tot een ongekend succes. Lapid opende ambassades in landen die tot voor kort wars waren van betrekkingen met Israël. Ook het toerisme tussen de nieuwe vredespartners is ‘booming business’.

Andere aanpak Iran

Bennett was ook verantwoordelijk voor een gedeeltelijke verandering in de benadering van het Iran-probleem. De Israëlische buitenlandse geheime dienst Mossad heeft haar activiteiten binnen Iran sterk opgevoerd en richt zich niet meer uitsluitend op het illegale nucleaire wapenprogramma van de Islamitische Republiek. De laatste tijd heeft Mossad belangrijke sleutelfiguren in Irans Islamitische Revolutionaire Garde (IRG) geëlimineerd. Dat waren leden die zich bezig hielden met het imperialistische programma van Iran, dat ook plannen beraamd voor de eliminatie van de staat Israël.

Bennett heeft herhaaldelijk gezegd dat Israël zich in de strijd tegen Iran naar “de kop van de octopus” moest verplaatsen. Dit is nu wat we zien gebeuren, ook op het gebied van het voorkomen van een nucleair Iran. Het bezoek van Rafael Grossi, de directeur-generaal van het Internationaal Atoomagentschap (IAEA) aan Israël afgelopen vrijdag was in dit verband veelzeggend. Grossi neemt de Israëlische inlichtingencapaciteiten over Irans illegale nucleaire activiteiten nu serieus en wil Iran aanpakken op een wijze die zijn voorgangers niet eens overwogen.

Bennett en Lapid wisten ook de Amerikaanse regering van president Joe Biden over te halen om de IRG niet van de lijst terroristische organisaties van de Verenigde Staten te halen. Vorige maand belde Biden in het geheim met Bennett en maakte zijn besluit kenbaar aan de Israëlische premier.

Metamorfose van de IDF

Onder Bennett heeft het Israëlische leger (IDF) ook een metamorfose ondergaan. Gesteund door een subsidie van miljarden euro’s, heeft de IDF nieuwe wapens gekregen en is het in staat om grootschalige oefeningen te houden.

De afgelopen maand heeft de IDF een van de grootste oefeningen in zijn bestaan gehouden. Deze oefening heette ‘Wagens van Vuur’ en voorzag in de voorbereiding op een toekomstige oorlog op meerdere fronten en op een grootscheepse aanval op Iran.

Vorige week, bijvoorbeeld, namen honderden vliegtuigen van de Israëlische luchtmacht (IAF) deel aan een oefening boven de Middellandse Zee, terwijl Israëlische soldaten ook in Cyprus waren voor een oefening. Het doel van deze oefening was om een oorlog tegen Hezbollah in Libanon te simuleren. Inwoners van Cyprus in de provincie Paphos waren stomverbaasd toen hun vredige bestaan werd verstoord door het geluid van cirkelende IAF Apachehelikopters en bij het zien van oefeningen van speciale IDF-eenheden in het kustgebied. Het was voor het eerst dat de IDF een dergelijke oefening in Cyprus hield.

De IAF gaat onder Bennett inmiddels door met haar campagne tegen Iran in Syrië. Zo vlogen er maandagavond twee IAF gevechtsvliegtuigen over het Meer van Galilea in de richting van het noorden van de Golan Hoogvlakte. Een paar minuten daarna keerden de twee vliegtuigen terug. Zij bleken raketten te hebben gelanceerd op aan Iran gerelateerde doelen vlakbij Damascus.

Samengevat kan men stellen dat het eerste jaar van Bennett als premier een overwegend succes was. Echter, zijn coalitie lijkt nu echt te desintegreren. Dat zou nu tot een motie van wantrouwen in de regering van Bennett kunnen leiden. Of die motie wordt aangenomen, zal afhangen van het stemgedrag van Sa'ar's partij Nieuwe Hoop en van een tweetal Yamina dissidenten.