Nadat de laatste testen succesvol werden uitgevoerd, stroomde het eerste aardgas naar het Israëlische vaste land via een pijplijn vanuit het Leviathangasveld ten westen van het Tamargasveld dat eerder werd ontdekt en al wordt geёxploiteerd.

Leviathan is het op één na grootste gasveld dat ooit in de Middellandse Zee werd ontdekt en kan de energiebehoefte van de staat Israël voor meer dan zestig jaar dekken als het gas niet zou worden geëxporteerd. Het gasveld bevat naar schatting 605 miljard kubieke meter gas, volgens huidige berekeningen.

Aanvankelijk was er geen enkele firma ter wereld die het aandurfde om het gas te gaan exploiteren, vanwege Israëls gevoelige veiligheidssituatie, maar uiteindelijk besloot het Amerikaanse bedrijf Noble Energy samen met het Israëlische bedrijf Delek (Brandstof) om in het project te stappen.

Op woensdag maakte minister van Energie, Yuval Steinitz, bekend dat Israёl nu ook begonnen was met de export van gas en dat Jordanië het eerste land was dat nu gas krijgt geleverd vanuit de Joodse staat. Het akkoord over de levering van gas aan Jordanië is zeer omstreden in de woestijnstaat die zelf geen olie of gas produceert. Vorige week probeerden onbekenden een pompstation in Jordaniё in brand te steken na protesten die zelfs het Jordaanse parlement bereikten.

Over tien dagen volgt Egypte dat eerder gas kreeg geleverd vanuit het Tamarveld. Die leveranties werden echter gestaakt tijdens de turbulente jaren na het aftreden van ex-president Hosni Moebarak, nadat de pijplijn herhaaldelijk werd gesaboteerd.

Gedwarsboomd door Turkije

Premier Benjamin Netanyahu vloog bovendien vorige week naar Griekenland om een akkoord te ondertekenen over de aanleg van een pijplijn die Israёlisch gas naar Europa moet gaan brengen.

Dat akkoord over de aanleg van een pijplijn van Israёl, via Cyprus en Griekenland, naar Italiё lijkt nu te gaan worden gedwarsboomd door Turkije dat een akkoord sloot met de Lybische regering over het verbinden van de economische zones van de twee landen in de wateren van de Middellandse Zee.

President Recep Tayyip Erdogan van Turkije liet na het sluiten van dit akkoord met Libië weten dat de pijplijn naar Europa nu zijn toestemming nodig heeft en heeft al gedreigd met niet nader genoemde actie.

De Turken proberen ook de Grieks-Cypriotisch-Israёlische samenwerking bij het boren naar gas rond Cyprus te saboteren. Erdogan stuurde onlangs een marineschip dat een Israёlisch onderzoeksschip wegjoeg dat testen deed in de wateren rond Cyprus en verder onderzoek onmogelijk maakte.

Positieve gevolgen

Het akkoord over gasleveringen aan Europa zal de energiebehoefte van het continent voor tien procent gaan dekken en zou Europa minder afhankelijk maken van Russisch gas. De opening van de pijplijn naar het Leviathan gasveld betekent ook dat Israёl nu in principe energie onafhankelijk is geworden. De enige twee energiecentrales die nog op kolen draaien zullen nu gas gaan gebruiken en daardoor zal de luchtvervuiling verder afnemen.

Energierekeningen zullen naar verwachting dalen en de inkomsten van de export van gas zullen worden gebruikt om het onderwijs en het welzijn van de bevolking te verbeteren.

Tijdens de debatten over wat te doen met het gas werd regelmatig gesproken over het ‘Hollandse model’ dat Israёl maar beter niet kon gebruiken. Met andere woorden Israёl moet gewoon doorgaan met het ontwikkelen van de economie zonder te kijken naar de gasinkomsten. In plaats daarvan zullen misstanden in de samenleving worden aangepakt en zal er worden geїnvesteerd in de gezondheidszorg, met name in ziekenhuizen, en het onderwijs, dat volgens de OECD ook achterloopt bij de meeste lidstaten.

Minister Steinitz noemde de opening van Leviathan “een feestdag voor Israёl” en een “gebeurtenis van enorme macro-economische en geopolitieke betekenis”.

Steinitz streeft er ook naar om Israёl tot een koploper te maken op het gebied van zonne-energie en windenergie. Op woensdag werd bekend dat de Israёlische regering fondsen heeft vrijgegeven om windparken aan te leggen in het noorden van Israёl en dan voornamelijk op de Golanhoogvlakte.

Israël kent minder winderige dagen dan Nederland, maar in hoger gelegen delen van het land, zoals op de Golanhoogvlakte is er meer wind, ook in de zomer wanneer er iedere dag tussen één en twee uur een sterke wind opsteekt vanuit het westen.