Toen ik de stad een paar jaar geleden voor het eerst bezocht, voelde ik me teruggevoerd naar de late Sovjetjaren van Oekraïne. Reizigers komen de stad binnen via een reusachtige brug over de machtige rivier Dnepr, die zo groot is als de zee en uitzicht biedt op de immense waterfabriek van de stad. Sommige massieve gebouwen aan de brede lanen dragen nog steeds Sovjet-opschriften, zoals "Opgedragen aan de hardwerkende mijnwerkers" of "Lenin Boulevard". Hoewel veel fabrieken in de decennia na de ineenstorting van de Sovjet-Unie zijn gesneuveld, hangt in Zaporozhe nog steeds de sfeer van een eens groots en druk industriecentrum.

Massagraven

Zaporozhe heeft ook, net als vele andere steden in het land, een gebied met grote massagraven die dateren uit de Tweede Wereldoorlog. Naar schatting zijn daar tussen de herfst van 1941 en de lente van 1942 bijna 3.800 Joodse inwoners doodgeschoten. Na decennia van aanhoudend antisemitisme onder het Sovjetbewind, kwam een nieuwe oorlog gevaarlijk dichtbij in 2014. Toen brak het militaire conflict uit in het separatistische gebied van Oekraïne in Donbass. Veel vluchtelingen wendden zich toen tot de Joodse gemeenschap van Zaporozhe voor hulp. Dit alles is nu verleden tijd, nu de oorlog ook Zaporozhe begint te naderen.

tekst gaat onder de foto verder

Veel steden in het noorden, oosten en zuiden van Oekraïne zijn beschoten en verwoest door de oorlog. Meer dan tien miljoen Oekraïners zijn hun woonplaats ontvlucht naar andere delen van Oekraïne of naar buurlanden. Terwijl het elke dag moeilijker wordt om aan voorraden te komen, doet het personeel van de Oekraïens-Joodse welzijnsorganisatie Hesed nog steeds wat ze kunnen om mensen in nood te helpen. Zij helpen ook de ongeveer 100 ouderen die door het sponsorprogramma van Christenen voor Israël worden gesteund.

Voedselhulp

"We moeten heel creatief worden om nog voorraden te kopen voor de behoeftigen in onze gemeenschap," zegt Jelena van Hesed. "Er zijn nog maar een paar supermarkten die bankoverschrijvingen accepteren. Maar we hebben er een gevonden en de goederen net ontvangen. De situatie wordt steeds moeilijker. Vandaag zei de manager dat ze vanaf nu nog maar maximaal twee stuks per artikel verkopen. Dus als we 100 stuks van iets willen kopen, moeten we 50 mensen naar de supermarkt sturen. Maar we redden het wel - als we de behoeftigen maar op deze manier kunnen helpen."

In het centrum van de stad brachten Jelena's vrijwilligers een aantal behoeftigen naar de supermarkt, zodat ze konden uitzoeken wat ze wilden hebben. Er is geen openbaar vervoer meer, dus de verschillende buurten zijn niet met elkaar verbonden. Hesed heeft ook wat geld overgemaakt op de persoonlijke bankrekeningen van de mensen - degenen die dichtbij genoeg wonen om naar de supermarkt te kunnen lopen.

"We willen jullie enorm bedanken voor het geld dat we van jullie hebben ontvangen!", zei Jelena. "Het is zo'n grote hulp. Er zijn geen woorden om te zeggen hoe dankbaar we zijn. Een dikke knuffel voor iedereen die bij het sponsorprogramma betrokken is!"

Lange rijen

Het team van Hesed in Zaporozhe is ook verantwoordelijk voor veel afgelegen gemeenschappen. Een aantal hiervan zijn onder Russische bezetting gekomen. Daardoor wordt het nog moeilijker om ook hen te helpen. Maar het team weigert op te geven. "De situatie is vooral moeilijk in Melitopol en Berdyansk. Er staan overal lange rijen. Mensen schrijven zich een week van tevoren in en dan moeten ze nog steeds van 6 uur 's morgens tot na de middag buiten de winkel wachten. Onlangs hadden ze temperaturen van zo’n min 10 graden Celsius. Dat is voor een bejaarde natuurlijk onmogelijk."

Maar zelfs in die steden vonden Jelena's medewerkers manieren om te helpen. "Wonder boven wonder konden mijn vrijwilligers aan wat geld komen zodat ze voedsel konden kopen voor de behoeftigen. We zijn blij voor elk product dat we nog kunnen kopen. Olie wordt nu alleen nog verkocht uit een grote tank, dus onze dames zijn met lege waterflessen naar de winkel gegaan om ze bij te vullen." Yelena's personeel is nu bezig met het maken van kleinere voedselpakketten om te bezorgen en uit te delen aan de Joodse Holocaustoverlevenden en ouderen.

"De mensen zijn zo dankbaar, je kunt het je niet voorstellen!", zei Yelena. "Dankzij jullie steun hebben we een systeem bedacht om hulp te verdelen in elk van de steden in ons gebied. En dankzij uw hulp hebben we een strategische voorraad broodnodige artikelen kunnen kopen die de mensen een tijdje zullen ondersteunen. Jullie hulp aan ons is nu van onschatbare waarde."

Bezoeken

Alina van het team van Christenen voor Israël in Oekraïne heeft het afgelopen jaar veel liefde en energie in de gemeenschap van Zaporozhe gestort, door de mensen die steun ontvangen meerdere keren te bezoeken. Een van haar lievelingen is een oudere dame, Ludmila, die een jaar geleden haar man verloor. "Het voelde voor Ludmila alsof haar leven voorbij was. Ik heb haar drie keer bezocht en ze kon haar tranen niet bedwingen. Maar de laatste keer dat ik haar zag, begon ze weer te glimlachen. Ik weet zeker dat de liefde en zorg die we haar hebben gebracht het leven van deze vrouw hebben veranderd."

Alina herinnert zich ook een speciaal moment dat het team vaak heeft meegemaakt met ouderen in het sponsorprogramma. Dat is het moment waarop zij zich realiseren dat hun sponsor niet een grote overheidsorganisatie is. Het gaat om een echt persoon, die hen uit de anonimiteit haalt waaraan zij zo gewend zijn.

"Toen ik een van de ouderen, Natalia, bezocht, had ik toevallig de foto van haar sponsor bij me en liet die aan haar zien. Je had de uitdrukking op haar gezicht moeten zien! Ze kon gewoon niet geloven dat een echt persoon in een ander land om haar geeft!"

De liefde die tijdens deze bezoeken in het verleden werd gedeeld, heeft herinneringen gecreëerd waar de ouderen en de overlevenden van de Holocaust in Zaporozhe zich nu mee voeden. Samen met de materiële hulp die via hun sponsors blijft komen, troosten deze gelukkige herinneringen de ouderen. Ze herinneren hen eraan dat zij zelfs onder extreme omstandigheden niet worden vergeten, maar dat ze geliefd zijn en dat er voor hen wordt gezorgd.

Wilt u meer informatie over het sponsorprogramma voor Joodse ouderen en Holocaustoverlevenden? Klik dan op de knop hieronder!