Nieuwe verkiezingen

Israël wordt geconfronteerd met een derde golf van het coronavirus. Het aantal nieuwe besmettingen passeerde woensdag de 1500, het hoogste aantal sinds midden oktober. Ondanks dat lijkt het erop dat het land opnieuw verkiezingen zal gaan houden. Dat zou voor de vierde keer zijn in minder dan twee jaar. De nieuwe parlementaire crisis ontstond eigenlijk al sinds de regering van nationale eenheid werd ingezworen afgelopen mei.

Er was namelijk geen vertrouwensrelatie tussen de Likoed partij van Premier Benjamin Netanyahu en Kachol Lavan (Blauw-Wit) van partijleider Benny Gantz, de Minister van Defensie. Het gebrek aan vertrouwen kwam nog het best tot uiting toen Netanyahu Gantz niet informeerde over de vredesonderhandelingen met de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) en Bahrein. Afgelopen week stuurde hij een grote delegatie naar Israёl om te praten over handelsbetrekkingen.

Gantz en zijn partijgenoot Gabi Ashkenazi, de Minister van Buitenlandse Zaken, werden totaal overrompeld door het nieuws dat er vredesovereenkomsten met Bahrein en de VAE waren gesloten. Dit gegeven verergerde de vertrouwenscrisis tussen de partijen en de huidige confrontatie spitst zich nu officieel toe over het passeren van het staatsbudget van 2020 en 2021. Netanyahu heeft altijd gezegd dat hij een budget voor twee jaar wil. Gantz wil dit niet vanwege de precaire situatie waarin Israёl door de coronacrisis in terecht is gekomen.

Ontbinding Knesset

Yair Lapid, de leider van de Yesh Atid partij die de oppositie aanvoert, zit achter het initiatief om een wetsvoorstel in te dienen die tot ontbinding van de huidige Knesset moet leiden. Gantz’ partij stemde woensdag voor dit voorstel maar dat wil niet zeggen dat de Knesset nu onmiddellijk wordt ontbonden.

Er moeten volgens de wet nog drie stemmingen worden gehouden over Lapids voorstel. Het voorstel behaalde een meerderheid van 61 tegen 54 stemmen, omdat de negen leden van Kachol Lavan met de oppositie stemden voor aanvaarding van het wetsvoorstel.

Volgens de wet in Israёl, die al eerder werd aangepast om tijd te winnen, wordt de Knesset automatisch ontbonden wanneer er op 23 december aanstaande nog altijd geen budget is aangenomen.

Daarna zullen er nieuwe verkiezingen plaatsvinden die ergens tussen half maart en half juni zullen gaan plaatsvinden. Het centrale verkiezingscomité in Israёl zou deze data nog kunnen veranderen, maar de kans daarop is klein.

Gantz gaf Netanyahu de schuld voor de huidige crisis en zei na de stemming in de Knesset dat de premier alleen aan zichzelf denkt en niet aan de natie als geheel. Dit was een duidelijk verwijzing naar de juridische perikelen van de Israёlische premier, die drie aanklachten wegens fraude tegen zich heeft lopen bij een rechtbank in Jeruzalem.

Nieuwe verkiezingen gunstig voor Netanyahu

Netanyahu zou verder meer kunnen profiteren van nieuwe verkiezingen, omdat zijn Likoed-partij nog altijd de grootste partij in de verkiezingsonderzoeken blijkt te zijn. Likoed schommelt nu rond de dertig zetels. Dit zijn vijf zetels minder dan een aantal maanden geleden, maar de concurrentie die nu wordt aangevoerd door de Yamina partij van Naftali Bennett schommelt tussen de 22 en 24 zetels.

Kachol Lavan is na een splitsing eerder dit jaar teruggevallen op slechts 9 zetels en behoudt dit aantal volgens de peilingen. Lapids Yes Atid/Telem partij kan rekenen op 19 zetels. Lapids ambitie om eenmaal de premier van Israёl te zullen worden lijkt gebaseerd op luchtkastelen. De Israёlische kiezers zien de voormalige TV presentator als een leeghoofd, die slechts mooie praatjes uit, maar niet in staat is om Israёl te leiden.

De Yamina partij

Bennett is een totaal ander verhaal. De groei van zijn partij van 5 naar maximaal 24 zetels op die moment is volledig te dankken aan de wijze waarop hij opereerde tijdens de coronacrisis. Hij bezocht toen bijna dagelijks de gewone man op straat om naar hun zorgen te luisteren.

De Yamina-leider schreef daarna een alternatief plan over de aanpak van de coronacrisis dat door het publiek zeer werd gewaardeerd. De regering van Netanyahu deed er echter niets mee.

Bennett leidde lange tijd een groot hightech bedrijf in Israёl en staat bekend als een doortastende politicus.

Het voorkomen van nieuwe verkiezingen

Netanyahu en Gantz staan nu onder grote druk om voor 23 december een compromis te bereiken over het staatsbudget. Dit omdat het publiek in Israёl genoeg heeft van de politieke manoeuvres en geen nieuwe verkiezingen wil.

Waarschijnlijk vanwege deze druk hielden de twee leiders op donderdag een korte bijeenkomst achter gesloten deuren. Dit gebeurde tijdens een welkomstceremonie voor een groep Ethiopische immigranten die op de luchthaven Ben Gurion door regeringsfunctionarissen werden ontvangen.

Netanyahu heeft echter het meest te winnen bij het houden van nieuwe verkiezingen. Dit omdat hij daarna waarschijnlijk gewoon premier kan blijven zonder de huidige rotatieregeling met Benny Gantz. Volgens de huidige coalitie-overeenkomst zou Gantz volgend jaar november Netanyahu aflossen als premier van Israël.