Misverstand 1: De kerk is het nieuwe verbondsvolk van God

Dat is absoluut niet waar. Alle verbonden in de Bijbel zijn allemaal met Israël gesloten. Israël is het verbondsvolk van God. Er zijn zo’n acht verbonden beschreven in de Bijbel. Het wonder is dat één van die verbonden, namelijk het nieuwe verbond – ook met Israël gesloten trouwens – dat God in Zijn genade dat verbond opengemaakt heeft, en ons daarin welkom geheten heeft. Dus wij zijn ingeënt (dat zegt Paulus) in die verbondsrelatie van het nieuwe verbond dat God met Israël gesloten heeft. Daarmee worden we geen Joden, daarvoor hoeven we ook niet naar Israël te verhuizen. God heeft een volk voor Zijn Naam uit de heidenwereld geroepen. De gelovige christenen uit de heidenen zijn wel een uitverkoren volk van God, maar ze hebben nooit of te nimmer het Joodse volk vervangen. We hebben deel gekregen aan de saprijke wortel van het nieuwe verbond (zegt Paulus).

En als mensen dan zeggen dat het oude verbond voor de prullenbak is en dat het nu alleen nog om het nieuwe verbond gaat? Als je zo redeneert, dan maak je God tot een leugenaar. Alle verbonden die Hij met Israël gesloten heeft – op één na – zijn allemaal zonder voorwaarden. Ze hangen niet af van het gedrag van Israël. Het is van de Allerhoogste uitgegaan. Al die verbonden zijn eeuwigdurend, dat betekent voor altijd. En Hij heeft ze allemaal bekrachtigd met een eed, Hij heeft gezworen in Zijn eigen Naam. Als jij dus gaat zeggen: ‘wacht eens even, dat geldt alleen tot Jezus Christus, en toen de Joden nee tegen Jezus zeiden was Gods reactie: dan moet je het maar zelf weten’. Nee, eeuwigdurend is voor altijd. Hij heeft een eed gezworen bij Zijn eigen Naam, en liegen kan Hij niet. Dus als je die theorie gaat ontwikkelen, maak je God tot een leugenaar.

We weten wie in de Bijbel de leugenaar van het begin genoemd wordt. Dat is de duivel. Die hele theorie (deze wordt in de kerk de ‘vervangingstheologie’ genoemd) heeft dus ook een stroom van Joods bloed opgeleverd in de kerkgeschiedenis. Dus het is niet zomaar een foute theologie, het is een zonde voor God, die als zonde beleden moet worden. De kerk moet zich daar radicaal van bekeren. Het is een vreselijke gedachtengang, die veel dieper gaat dan een misverstand.

Misverstand 2: De Joden accepteerden Jezus niet, daarom is het verbond met Israël verbroken.

Dat kan niet. God heeft eeuwige verbonden met Israël gesloten. Het is goed om daar Jeremia 31 bij te halen. Daar kun je lezen dat Israël voor zijn voortbestaan een garantie heeft van de Schepper Zelf. In vers 35 staat: “Zo zegt de Heere, die de zon overdag zijn licht geeft, die de maan en de sterren verordent tot een licht des nachts. Die de zee opzweept dat haar golven bruisen. Wiens Naam is Heere der heerscharen. Als deze ordeningen voor Mijn ogen zullen wankelen, luidt het woord des Heeren, dan zal ook het nageslacht van Israël ophouden al de dagen een volk te zijn voor Mijn ogen”. Dus zolang hemel en aarde bestaat, zolang het universum er is, zolang het ritme van dag en nacht bestaat, zó lang zal er Israël zijn. Maar, zeggen die mensen: ze hebben zoveel verkeerde dingen gedaan, en ze geloven niet in Jezus. De tekst in Jeremia 31 gaat verder: “Zo zegt de Heere: als de hemel boven te meten is, en de fundamenten der aarde beneden na te speuren zijn, dan zal Ik heel het nageslacht van Israël verwerpen om al hetgeen ze gedaan hebben, luidt het woord des Heeren”. Dus zelfs niet om hetgeen ze gedáán hebben, zal de Heere ze verwerpen!

Dit is Zijn keuze geweest. De oorsprong van Israël is een scheppingsdaad van God geweest. Abraham en Sara waren te oud om kinderen te krijgen. Maar het wonder gebeurde: Abraham was 100 en Sara was 90. Isaak werd geboren. God zegt: "Mijn eerstgeboren zoon, die Ik geschapen heb tot Mijn eer, die Ik geformeerd heb". Daar heeft God zich vrijwillig mee verbonden, Hij heeft er eeuwige verbonden mee gesloten. Hij houdt van Israël zoals een vader van zijn zoon houdt. Dus het is niet zomaar een uitverkoren volk, God heeft ze geschápen. Met de bedoeling om de hele wereld – alle volkeren – te zegenen, door dit volkje. En daar blijft Hij gewoon trouw aan.

Misverstand 3: Het hemelse Jeruzalem heeft niks met het huidige Jeruzalem te maken

Dat is een groot misverstand. De wortels van het aardse Jeruzalem liggen in het hemelse Jeruzalem. Waarom is Jeruzalem zo'n bijzondere stad? Omdat God bij Zichzelf besloten heeft om daar Zijn naam te doen wonen. Daar werd de tempel gebouwd. Daar vulde de heerlijkheid des Heren de tempel. Daar, in die stad, is Jezus gekruisigd, gestorven, begraven, opgestaan en ten hemel gevaren. Daar is de Heilige Geest uitgestort.

God zegt over het land Israël: het is Mijn land en Ik geef het jullie. Maar van Jeruzalem zegt Hij: het is Mijn stad. Als Salomo het prachtige gebed uitspreekt bij de inwijding van de tempel, zegt hij: de hemelen kunnen u niet bevatten, laat staan dit huis in deze stad. Met al z’n goud en zilver, en alle pracht en praal. Maar het is Uw wens geweest. Dus Heere, ik heb het gebouwd zoals U het wilde. Wilt u nu komen en intrek nemen in Uw huis?

Iedere gelovige Jood heeft een volkomen begrip dat het aardse Jeruzalem pas wordt tot het échte Jeruzalem als het de verbinding heeft met de geestelijke wortels van Jeruzalem, met de God van Jeruzalem. Dan komt pas Jeruzalem tot zijn bestemming in deze wereld. En later, als je het slot van Openbaring leest, dan komt dat hemelse Jeruzalem zelfs naar de aarde. Dan worden de dimensie-grenzen doorbroken, dan vult de eeuwigheid de tijd en woont God bij de mensen. Dan zullen de volken naar Jeruzalem gaan, vanuit Jeruzalem zal de vrede de hele wereld bedekken.

Misverstand 4: Het huidige Israël (de staat) heeft niks met het Bijbelse Israël te maken

Weer een groot misverstand. Wat is het huidige Israël? Dat is een rechtstreekse voortzetting van het Joodse volk dat bij Abraham begint, 2000 jaar voor Christus. Dat zich ontwikkeld heeft, dat het land gekregen heeft van de Allerhoogste. Dat de stad Jeruzalem en de tempel had. Die tempel werd vernietigd, twee keer is dat Joodse volk uit het land Israël verdreven. De eerste keer tussen 500 en 600 voor Christus, dat noemen we de Babylonische ballingschap. Toen hebben de Babyloniërs de stad en de tempel met de grond gelijk gemaakt en de Joden weggevoerd. Ze mochten later weer terugkomen.

Toen kwam de tweede tempel. Die is vervolgens verwoest door de Romeinen, de stad en de tempel zijn met de grond gelijk gemaakt, en de Joden werden voor de tweede keer in ballingschap weggevoerd. Hoewel in de loop van de afgelopen 2000 jaar er altijd Joden in israel zijn blijven wonen. Het was hun land. Ze zijn dus gewoon afstammelingen van dat Joodse volk dat je in de Bijbel tegenkomt.

Maar de huidige staat israel is een seculiere staat? Terwijl het Bijbelse Israël toch dichterbij God leefde? Dan moet je je Bijbel maar eens goed lezen. De boeken van de Koningen en de Kronieken. Dan zie je hoe ‘dicht’ dat volk bij God leefde. Het was een hardnekkig volk, zegt de Bijbel zelf. Ze gingen altijd de andere goden achterna, en ze lieten altijd God links liggen. En ze zochten het altijd in politieke verbonden met de machten van hun dagen. Telkens gingen daar de striemende woorden van de profeten overheen, en werd de ongehoorzame zoon getuchtigd door de Allerhoogste. Dus Israël is nooit een vroom volk geweest. Ja, wel ten diepste verbonden met de Allerhoogste, dat wel. Ze beseften wel degelijk wie hun Vader was. Zoals je zelf misschien als kind ook de kop in de wind gooit... je weet best wie je vader is, maar je weet het zelf altijd beter.

Maar dat ze nog steeds hetzelfde volk zijn, in hetzelfde land, wil niet zeggen dat je daarmee voor alles wat de staat Israël uitvoert applaudisseert. Daar gaat het helemaal niet om. Het betekent ook dat (Jesaja 43:5) toen God ze weer bijeen ging verzamelen van de vier hoeken van de aarde, van noord, zuid, oost, west terug naar het land, en ze weer in dat land groeiden als volk, dan moet je op een gegeven moment kiezen: we wonen hier nu als volk in een land, wat voor staatsvorm kiezen we? Een dictatuur, of een oligarchie, of een democratie, of een theocratie? Ze hebben gekozen naar Westers model voor een democratie. Is dat de absoluut beste staatsvorm volgens de Bijbel? Nee, dat is de Theocratie. Dat je door God geleid wordt, en Hem gehoorzaamt. Dus dat Israël nog een lange weg te gaan heeft, om te groeien naar wat ze uiteindelijk moeten worden, namelijk een licht voor de volkeren onder de leiding van de Messias van Israël, dat is duidelijk.

Wat de Bijbel je leert en wat ook Israël moet leren, is dat je moet luisteren naar hoe God er tegen aan kijkt, en dat je dat probeert te doen. Dat is ook ten diepste de betekenis van de Thora. Dat je je gaat realiseren, ook in je volksbestaan, hoe je een rechtvaardige, vreedzame en veilige samenleving kunt tot stand brengen, onder Zijn leiding en met bestuurders die heel diep beseffen dat ze Hem verantwoording verschuldigd zijn.

Misverstand 5: Joden hebben een streepje voor bij God

Niet meer dan een ander. Joden zijn net zozeer afstammelingen van Adam zoals wij allemaal. De zonde zit in ons bloed. Joden zijn precies zo. Ze zijn niet beter dan een ander. Maar God heeft ze geschapen en gebruikt ze om anderen te zegenen. We zijn allemaal even grote zondaren. Of we nu als Jood, als Chinees of als Nederlander geboren worden. Dat is ook het mooie. Lucas beschrijft in Handelingen dat Paulus de mensen in Athene leerde dat God uit één enkele mens het hele menselijk geslacht geschapen heeft. Dat betekent dat dat principieel tegen elke vorm van discriminatie gaat. Je kan nooit zeggen: ik ben beter dan jij. Je komt allemaal uit dezelfde lijn. Je bent allemaal zondaar. Je kunt niet zeggen: mijn ras of mijn geslacht is beter. Of mijn land is beter dan jouw land. We zijn totaal één in onze afstamming.

Hij heeft Joden niet uitgekozen omdat ze beter zijn. Hij heeft ze uitgekozen omdat Hij ze als een instrument in Zijn hand wilde gebruiken. Hij heeft ze apart gezet. Uitverkoren zijn betekent apart gezet worden. Dat betekent ook het woord 'heilig'. Israël is niet een heilig volk in de zin van een ‘heilig boontje’. Heilig zijn betekent apart gezet zijn. Dat geldt voor christenen net zo goed. Christenen zijn ook niet beter dan andere mensen. Maar God heeft ze in de kraag gevat, niet voor de aardigheid, maar om Hem te dienen in deze wereld. Om hem lief te hebben met heel je hart, en de medemens als jezelf. Zo is dat ook met Israël.

Dat plaats je eigenlijk in een lastige positie. Als je de uitverkorene bent, dan lijd je in deze wereld. Als de meester een lievelingetje in de klas heeft, dan wordt die gepest en gehaat door de rest van de klas, want dat kan niemand hebben. Dus het uitverkoren-zijn brengt lijden met zich mee. Er is geen volk dat in deze wereld zo geleden heeft als dit uitverkoren Joodse volk. En binnen dat Joodse volk de Uitverkorene, Jezus, heeft geleden als geen ander in deze wereld.

De christenen, uitverkoren uit de heidenen, lijden ook. Ze worden vervolgd, miljoenen in de wereld op dit moment. De hele geschiedenis van de kerk is één lange stroom van bloed van lijden. Uitverkoren zijn betekent niet ‘ik ben beter’. Het is absoluut in je nadeel. Maar tenslotte; wat je daardoor van Hem krijgt, dat je iets mag bespeuren van Hem, dat geeft een diepe vreugde. Daar is niets mee te vergelijken in deze wereld. Straks als we Hem zien, dan wordt dat alleen maar totaal volmaakt. Dan wordt die liefde zo intens, zo groot en zo machtig, dat je er helemaal vol van wordt.

Misverstand 6: Jezus was een christen

Dan moet ik vaak denken aan dat verhaal van een Amerikaanse zondagsschooljuffrouw. Zij zei tegen de kinderen: "Kinderen, jullie moeten allemaal een voorbeeld aan Jezus nemen. Dat was een voorbeeldig christen. Hij ging elke zondag naar de kerk." Daar zitten knollen van fouten in. A: Hij was geen christen. B: Hij ging niet naar de kerk, maar naar de synagoge. C: Hij deed dat niet op zondag, maar op zaterdag, op sjabbat. Dus hij was gewoon een vrome Jood. Als Jezus gevraagd wordt naar wat het belangrijkste van de wet van Israël is, dan zegt Hij: "heb God lief met alles wat je hebt en bent: je verstand, je wil, je gevoel, met al je kracht. En vervolgens: heb je naaste lief als jezelf." Daaraan hangt de hele wet en de geboden. Dat zal tot op de huidige dag iedere vrome Jood je antwoorden.

De benaming christenen kwam pas voor het eerst voor in Antiochië, veel later toen het evangelie zich onder de niet-Joden begon te ontwikkelen. Toen werden ze volgelingen van Christus genoemd, 'christenen'. Het woord Christus betekent: Gezalfde. Het is precies hetzelfde als het Griekse woord 'Chrestos'. In het Hebreeuws is het: Messias. Dat betekent ook Gezalfde, alleen een andere taal. Dus die nieuwe gelovigen waren volgelingen van deze Christus. Daarom werden ze christenen genoemd. De negatieve bijklank van christenen tegenover Joden kwam door de ontwikkeling van die theologie, waarbij beweerd werd dat Joden een gepasseerd station waren. De christenen dat was de kerk, dat was het nieuwe volk van God.

Misverstand 7: Het Nieuwe Testament vervangt het Oude Testament

Ik moet denken aan de oude hoogleraar in Utrecht, van Ruler. Die noemde het Nieuwe Testament een verklarend woordenlijstje achterin bij het Oude Testament. Dat is een heel andere benadering. De hele Bijbel is gewoon één doorlopende openbaring van God.

En toch, iedere keer proef je die tegenstelling. Zij (de Joden) tegenover wij (de christenen). Het Nieuwe Testament dat het Oude Testament zou vervangen. Dat begon al vroeg in de kerkgeschiedenis, naarmate het anti-Joodse denken tot ontwikkeling kwam, waren er ook al de oude kerkvaders, die zich afvroegen: wat moeten we eigenlijk met dat Oude Testament? Dat heeft zich in de hele geschiedenis doorgezet.

Tegenwoordig zie je nog bij evangelisatie-groeperingen dat ze Nieuwe Testamentjes verspreiden ‘want daar gaat het toch eigenlijk om’. In de nazi-tijd werd het Oude Testament beschouwd als een Joods boek. Nee, christenen moesten er niks mee te maken hebben. Dus ook dit is ook weer zo’n rare redenering die gewoon laat zien hoe diep dat vervangingsdenken zit. Hoe diep die innerlijke wrevel zit tegen het Joodse volk en Gods relatie met hen.