Voor het eerst in decennia bezochten honderden Syrische Druzen op vrijdag Israël voor een religieuze viering, die volgens een deelnemer een bewijs was van een "fundamentele verandering van de realiteit in de regio."

Ongeveer vijfhonderd Druzen uit Syrië, evenals enkele uit Jordanië, sloten zich aan bij Israëlische Druzen voor de jaarlijkse vieringen bij het graf van Nabi Shu’ayb (in het Nederlands bekend als het graf van Jethro), de heiligste plaats binnen de Druzische religie, gelegen nabij het dorp Hittin, ten westen van Tiberias in Galilea.

"Het was een ontroerend evenement dat een verandering van realiteit in de regio aankondigt," zei Nabi Halabi (57). Halabi, een specialist in hernieuwbare energie die woont in de Druzische stad Majdal Shams op de Golanhoogten, vertelde JNS over het evenement, waaraan hij deelnam.

Het bezoek werd goedgekeurd door Ahmed al-Shara, de voormalige Al-Qaeda-leider wiens troepen nu het grootste deel van Syrië controleren, nadat zij in december het regime van Bashar al-Assad ten val hadden gebracht, aldus Halabi. Onder Assad zou het oversteken naar Israël zware straffen hebben opgeleverd. Deze situatie hield families, waaronder die van Halabi, tientallen jaren van elkaar gescheiden.

Maar het nieuwe regime in Syrië stuurt “signalen dat het enige mate van normalisering nastreeft, en dit historische bezoek maakt daar deel van uit,” zei Halabi. Op geopolitiek niveau “betekent het dat een keerpunt nadert. Maar voor veel families is dit vooral een ontroerend moment van hereniging.” In Syrië “wordt niet langer, zoals voorheen, geëist dat Israël de Golanhoogten teruggeeft als voorwaarde voor vrede; dit punt is van de agenda verdwenen,” vervolgde Halabi.

Hij interpreteert dit als volgt: “Het betekent één van twee dingen: ofwel Syrië heeft de realiteit geaccepteerd waarin de Golan Israëlisch is, ofwel men wil de Golan symbolisch aan Israël verhuren voor bijvoorbeeld honderd jaar of een soortgelijke regeling. Hoe dan ook geeft dit hoop voor de toekomst,” zei hij.

De Druzische gemeenschap op de Golanhoogten, die ongeveer 20.000 mensen telt, kwam onder Israëlische controle tijdens de Zesdaagse Oorlog in 1967. Sindsdien wordt hun politieke identiteit gekenmerkt door een complexe evenwichtsoefening: terwijl de meeste Druzen Israëlisch staatsburgerschap weigerden en trouw bleven aan Syrië — grotendeels uit vrees dat Israël de Golan ooit zou teruggeven aan het Assad-regime — bouwden zij tegelijkertijd diepgaande sociale en economische banden op binnen de Israëlische samenleving.

Met name jongere generaties zijn steeds meer geïntegreerd, beheersen vloeiend Hebreeuws en nemen actief deel aan het Israëlische maatschappelijke leven. Gebeurtenissen zoals de Syrische burgeroorlog en de val van het Assad-regime hebben deze trend versneld, met een groeiend aantal Druzen dat het Israëlische staatsburgerschap accepteert en een dubbele identiteit omarmt — cultureel Druze en Syrisch, maar steeds meer Israëlisch in het openbare leven.

De Druzen in de rest van Israël, ongeveer 150.000 mensen, zijn volledig geïntegreerd, met hoge percentages deelname aan gevechtseenheden van het Israëlische leger. Zij onderhouden nauwe familie- en culturele banden met de Druzische gemeenschappen op de Golanhoogten.

Israëls controle over de Golanhoogten is altijd een strategische noodzaak geweest, maar tegelijkertijd een diplomatiek twistpunt. In 1981 breidde de Knesset de Israëlische wetgeving uit naar het gebied, een stap die pas in 2019 internationaal erkend werd toen de Verenigde Staten erkenden dat de Golan deel uitmaakt van Israël.

Decennialang vreesden Israëlische leiders dat vredesonderhandelingen zouden vereisen dat de Golan teruggegeven zou worden aan Syrië, totdat die mogelijkheid onwaarschijnlijk werd door de Syrische burgeroorlog en de opkomst van soennitische islamisten in het land.

Na de val van het Assad-regime heeft Israël uit veiligheidsredenen extra gebied aan de Syrische kant van de Golan veroverd.