Vandaag aan de dag is er vaak een diepe onvrede met de dingen zoals ze reilen en zeilen. Denk aan alle onrust in de wereld en in onze eigen samenleving in het jaar dat bijna voorbij is. Mensen snakken naar vrede, naar een goed en gaaf leven. En eigenlijk is dat heel Bijbels, al vult natuurlijk lang niet iedereen dat vandaag zo Bijbels in, integendeel. Maar de Bijbel wekt het verlangen naar het rijk van vrede en recht, waar het goed toeven is voor alle mensen. En de komst van Jezus heeft daar alles mee te maken.

Zacharias zingt ervan. Deze adventstijd zal zijn lofzang weer vele malen gezongen worden. Wat een geweldige dingen zijn er gebeurd in het leven van de oude priester en zijn vrouw! Op hun oude dag nog vader en moeder van een kind met een bijzondere roeping. De Geest van de profetie wordt vaardig over hem als hun jongetje besneden is. De priester spreekt een indrukwekkende profetie uit over de dingen die gaan gebeuren, en het is voor iedereen die de Bijbel ook maar een beetje kent zonder meer duidelijk, dat hij de taal van de psalmen en de profeten spreekt. Zoals ook Maria in haar lofzang helemaal de taal van de Bijbel spreekt.

Zacharias ziet, dat in de dingen die in zijn dagen gebeuren het rijk van de Messias een beslissende stap naderbij komt. Zo is zijn lofzang of zijn profetie ook een kernachtige samenvatting van Joodse, Bijbelse Messiasverwachting. Zacharias geeft stem aan de Messiasverwachting zoals die in zijn dagen sterk leefde bij grote groepen Joden. Er wordt in het evangelie gesproken over degenen die de vertroosting of de verlossing in Jeruzalem verwachtten. En daarvoor kun je dan ook invullen: degenen die de Messias verwachten, of die de komst van het koninkrijk verwachten.

Verkeerde Messiasverwachting?
Nu is in de christelijke verkondiging nogal eens benadrukt, dat de Joden ten tijde van Jezus en trouwens ook later er een heel verkeerde Messiasverwachting op na hielden en houden. Zij zouden vooral en ten onrechte hebben uitgezien naar een Messias, die hen zou redden uit de hand van de vijanden en die een eind zou maken aan alle onderdrukking. En dat zou allemaal veel te aards en veel te politiek zijn. In de christelijke traditie is dat zelfs bestempeld als ongeloof en verblinding.

De verwachting van een concreet koninkrijk van God op aarde werd en wordt door veel christelijke theologen een Joodse ketterij genoemd. Tegenover deze aardse Messiasverwachting van de Joden stelde de kerk een geestelijke heilsverwachting van de christenen. Jezus zou helemaal geen aards vrederijk hebben willen stichten, maar alleen een geestelijk en hemels rijk. Daar is de kerk al een beetje een voorproefje van. Je kunt dat nog regelmatig in preken en meditaties horen: christelijke, geestelijke heilsverwachting tegenover Joodse vleselijke en aardse verwachting.

Maar is dat ook zo? Eerlijk luisteren naar de Bijbel leidt tot andere inzichten. Neem nou de lofzangen van Maria en Zacharias. Daar is het toch zonder meer duidelijk, dat het gaat om de bevrijding van Israël. Wat zegt Zacharias eigenlijk? Als de evangelist de lofzang van Zacharias optekent, laat hij hem zingen in bewoordingen die helemaal aan de profeten van Israël ontleend zijn. Hij ziet het toekomstige heil voor Israël al zichtbaar worden in het spoedige komen van de Messias.

God ziet om naar Zijn volk
Laat de woorden nog maar eens tot u doordringen! God ziet om naar Zijn volk. Hij richt een hoorn van heil op in het huis van David: de Messias komt uit het huis van David, en hij zal het rijk van David herstellen. En als Hij dat doet, dan wordt het volk Israël bevrijd uit de hand van zijn vijanden en uit de hand van allen die hen haten. Nu, die waren en die zijn er genoeg: vijanden en haters van het Joodse volk. Maar zo blijkt het dus een belangrijke taak te zijn van de Messias om de Verlosser te zijn van het steeds weer opduikende kwaad van het antisemitisme.

God gedenkt de eed, die Hij aan Abraham gezworen heeft, zegt Zacharias, en Hij vervult de belofte in Zijn heilig verbond met de vaderen, namelijk dat Israël zonder vrees zal mogen leven. Dat wil dus zeggen, dat het volk, zonder angst voor vervolgers en belagers de Heere zal kunnen dienen in gerechtigheid en heiligheid.

En dat is de vrede, die de Messias brengt. En wie de Messias is, dat is in het evangelie natuurlijk geen vraag: Jezus, die in Bethlehem geboren is.
Aan Hem gaat de voorloper vooraf: Johannes de Doper, de zoon van Zacharias. Zijn taak is: de weg bereiden voor de grote Bevrijder, het volk de boodschap van het heil verkondigen in de bekering en de vergeving van de zonden.

En dat is dan het heil waar de priester/profeet van zingt: de Messias op de troon van David, bevrijding van alle concrete vijanden, vergeving van zonden, God dienen in gerechtigheid en heiligheid in een leven bij de Thora. Daar gaat het om! Dat is het Messiaanse rijk, het rijk van recht en vrede. Zo vat Zacharias de Messiasverwachting samen, en zo ziet hij de taak van de Messias.

Werkelijkheid?
Is dat allemaal nu al werkelijkheid geworden? Is Israël bevrijd van zijn vijanden? Zit Jezus, de geboren Koning der Joden, op de troon van David? We weten, dat dat nog niet het geval is.

Ik neem u even mee naar Handelingen 1: Jezus met zijn discipelen op de berg van de Hemelvaart, de Olijfberg. Dan heeft Jezus zijn weg op aarde volbracht! Hij is gekruisigd en Hij is opgestaan. En 40 dagen lang sprak Hij met Zijn discipelen over het Koninkrijk van God. Dan valt de vraag van de discipelen: “Here, herstelt Gij in deze tijd het koninkrijk voor Israël?” Door de opstanding van Jezus is het vuur van de verwachting alleen nog maar groter en sterker geworden. Wat valt er nog meer te volbrengen, nu alles volbracht is? Nu zullen toch wel de visioenen van de profeten werkelijkheid worden, nu zal toch wel de profetie van Zacharias vervuld worden! Nu zal God tenslotte toch Israël wel herstellen tot de beloofde heerlijkheid?

Op geen enkele manier berispt Jezus dan Zijn discipelen vanwege deze vrijmoedige vraag. Hij zegt ook niet, dat hun verwachting verkeerd gericht is en dat ze zich helemaal vergissen. De vraag naar het herstel van het rijk voor Israël is in feite de meest wezenlijke vraag, die op dat moment gesteld kan worden! Maar de Here Jezus laat ze dan een ander en onverwacht perspectief zien over de manier waarop die hoop werkelijkheid wordt. En Hij zegt daarbij, dat de tijden en de gelegenheden alleen bij de Vader bekend zijn. Alleen de Vader weet wanneer het tijdstip gekomen is, dat het rijk volledig door zal breken.

Tussentijd
Er zal eerst nog een tussentijd komen, die in het teken zal staan van het werk van de Heilige Geest. Het belangrijkste wat in die tussentijd zal gaan gebeuren is, dat de getuigen van Jezus zullen uitgaan tot aan de uitersten van de aarde. In het antwoord van Jezus is er geen sprake van afstel van het rijk voor Israël, alleen van uitstel. En dat uitstel heeft zijn plek in het plan van God om ook de volken in kennis te brengen van de God van Israël en van zijn Messias en van Zijn heil. Want alle mensen moeten de gelegenheid hebben om God te leren kennen en Jezus te leren kennen.

Stel je voor, dat toen al het rijk direct was aangebroken! Dan was de kans voor ons om het maar gewoon te zeggen verkeken geweest. Maar God laat in Zijn liefde en genade het evangelie van de geboren Koning der Joden over heel de aarde gaan om niet alleen Israël maar ook de volken te bereiken met Zijn heil! En omwille van ons heil wordt het ongeduld van de discipelen op de Olijfberg nog niet beloond: God wil ook ons erbij hebben!

Intussen blijft de belofte en blijft de profetie: God herstelt het rijk voor Israël. Maar dat blijkt dan verrassend genoeg ook heil voor de volkeren te zijn. Zo is het plan van God. Voordat Jezus zitten zal op de troon van David en Israël definitief van zijn vijanden zal verlossen zodat het God kan dienen in heiligheid en gerechtigheid worden de heidenen geroepen en genodigd tot datzelfde heil.

In die tussentijd leven wij nog steeds. De woorden van de profeten en ook de lofzang van Zacharias willen het diepe verlangen levend houden naar de tijd, dat alle dingen hersteld zullen worden naar de orde van God. Naar de tijd, dat Israël wordt hersteld en alle volkeren voluit zullen delen in de zegen van Abraham.