De eerste keer dat de Heere Abraham zegende, was bij de opdracht om zijn woonplaats Haran en zijn familie te verlaten. Het was een grote stap die Abraham (toen nog Abram) moest doen. De familiebanden waren heel sterk in die tijd en de bestemming was onbekend.

Grote beloften

Maar God gaf grote beloften: “Ik zal u tot een groot volk maken, en u zegenen, en uw naam groot maken […] en in u zullen alle geslachten van het aardrijk gezegend worden” (Gen. 12:2, 3 SV). De laatste zegen van de Heere aan Abraham lijkt hier veel op maar er zijn verschillen. De eerste zegen kwam bij het vertrek uit Haran maar de laatste zegen kwam pas nadat Abraham zijn zoon op het altaar op de berg Moria had gebonden.

Op Abrahams onvoorwaardelijk geloof volgt weer een geweldige zegen die nu eindigt met: “En in uw zaad zullen gezegend worden alle volken der aarde, aangezien gij Mijn stem gehoorzaam geweest zijt” (Gen. 22:18 SV).

Begin van Gods volk

Terwijl we vaak denken aan het verbond op Sinaï is het offer op Moria het werkelijke begin van Gods volk met de sjofar, de ramshoorn, als getuige. Die klonk ook op de berg Sinaï: “Er hing een dreigende wolk boven de berg, en zeer luid weerklonk het geschal van een ramshoorn’ (Ex. 19:16 NBV).

De omstandigheden en het moment zijn bij de laatste zegen anders maar er is ook een woord toegevoegd. In de letterlijke vertaling van het Hebreeuwse woord in de Statenbijbel is dat het woord ‘zaad’. Het wordt in andere vertalingen als ‘nageslacht’ of nakomelingen’ vertaald.

Hoofdletter

Heel opmerkelijk is dat in de Herziene Statenvertaling Nageslacht met een hoofdletter wordt geschreven. Dat is niet zomaar gedaan. Ook in Genesis 3:15 komt ditzelfde woord met hoofdletter voor in de HSV waar de SV ook weer letterlijk ‘zaad’ heeft staan. Het gaat daar om iets heel wonderlijks: het zaad van de vrouw dat het zaad van de slang zal vermorzelen. Door de eeuwen heen heeft men hierin de belofte van de komst van de Messias gezien, de moederbelofte. Het staat dan ook in artikel 17 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis.

In 2004 kwam het NBG met de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV). Die kwam in strijd met de Nederlandse Geloofsbelijdenis in Gen. 3 bij het zaad van de vrouw met een meervoudsvorm: “zij verbrijzelen je kop.” Kennelijk was dit geen beletsel om voor  veel protestantse gemeenten om de NBV in kerkdiensten te gebruiken.

Nakomelingen van Abraham

De zegen voor Abraham kreeg ook een drastische wijziging. In Gen. 22:18 staat in de NBV: “En alle volken op aarde zullen wensen zo gezegend te worden als jouw nakomelingen.” Een eigenzinnige interpretatie; de bekende Engelstalige Bijbels zoals de (New) King James of de Duitse Luther Bibel kennen een dergelijke dwarse interpretatie niet maar liggen in lijn met de Statenvertaling. Met de NBV21 is het NBG teruggekomen op deze interpretatie. Nu staat er: “En dankzij jouw nakomelingen zullen alle volken op aarde zich gezegend noemen.“

Dat is beter, maar het schuurt nog steeds wat. In een kanttekening wordt vermeld dat de vertaling van de NBV 2004 ook mogelijk is. Dan heb je echt meer aan de kanttekening in de Statenbijbel: “Dat is, in Christus, Die uit uw zaad naar het vlees voortkomen zal” (34). De vertalers van de Statenbijbel hebben evenals bij de moederbelofte hier begrepen dat het zaad in enkelvoud (zera) op Christus, de Messias duidt.

Definitieve vervulling

In de NBV is hier zera vertaald met ‘kind’ en in de HSV met ‘nageslacht’. De komst van de Verlosser duurde heel veel langer dan Eva dacht, maar via de lijn van Seth en Abraham is uiteindelijk het Zaad gekomen dat de kop van de slang vermorzelt. Het Joodse meisje Maria, een verre nakomeling van Abraham, werd zwanger zonder gemeenschap met een man. De moederbelofte en de zegen voor Abraham kwamen tot hun definitieve vervulling.