Deze week's Thora-lezing vertelt het verhaal van Jakobs reis naar Haran en zijn verschillende uitdagingen en kansen. Deze week, terwijl wij nog steeds worstelen met de huidige oorlog, de voortdurende uitdagingen van regionale instabiliteit en een heropleving van antisemitisme wereldwijd, kunnen we in deze week’s thora-lezing opnieuw lessen vinden.
Wereld in Conflict
Deze eindeloze oorlog met Hamas heeft ons land, en volk, zwaar getroffen. Het verlies van levens, gebroken families, de verwoesting van huizen en het trauma van oorlog worden verergerd door de verontrustende opkomst van antisemitisme over de hele wereld.
Incidenten zoals de pogrom in Amsterdam een paar weken geleden, aanvallen op Joden in Antwerpen en Frankrijk, en meest recentelijk de gewelddadige aanval op Joodse schoolbussen met jonge kinderen in Londen eerder deze week, dienen als duidelijke herinneringen dat de haat tegen het Joodse volk niet is verdwenen, en alleen maar zijn lelijke kop verder opsteekt.
Uiterraad was er ook de demonstratie in Amsterdam vorige week, om te protesteren tegen het toenemende antisemitisme, dat velen hier in Israël positief verrasten. De demonstratie was een bewijs van de veerkracht van onze vrienden, en jullie onwankelbare toewijding aan de waarheid en onze gedeelde Bijbelse waarden. Het was een boodschap van hoop en verzet tegen haat.
Een voortdurend conflict
Hoewel Jakobs reis naar Haran gedwongen was, een vlucht van Esau’s woede, werd deze reis ook gekenmerkt door aanzienlijke geestelijke groei en uitdagingen die zijn lot zouden bepalen.
Evenzo zien we hetzelfde met de uitdagingen waar het Joodse Volk doorheen de geschiedenis mee te maken heeft gehad, inclusief de huidige uitdagingen waarmee Israël als natie mee wordt geconfronteerd.
Voortdurend navigerend door een complex geopolitiek landschap, moeilijke beslissingen, en streven naar het veilig stellen van haar toekomst.
Het nog steeds voortdurende conflict heeft het belang van sterk leiderschap en achdoet (eenheid) weer heel erg naar voren gedrukt. Naarmate Israël herbouwt zullen onze leiders wijsheid moeten laten zien, moed en een onwankelbare toewijding aan het Joodse volk, maar het meest van alles: een vertrouwen in Hasjem.
Kracht zoeken in geloof
Jakobs reis naar Haran is een bewijs van de kracht van geloof, en het belang van vertrouwen op G-ds plan. Ondanks de uitdagingen en onzekerheden waarmee hij werd geconfronteerd, bleef Jakob vastberaden in zijn geloof dat G-d hem zou leiden.
Deze les is vooral relevant vandaag de dag, terwijl we de uitdagingen zien waarmee Joden zowel in Israël als wereldwijd worden geconfronteerd. Deze week leert de Thora ons het belang van wat wij bitachon (vertrouwen op G-d) noemen. Zelfs geconfronteerd met allerlei problemen, behield Jakob zijn geloof en vertrouwde op G-ds plan.
Het Jodendom leert dat bitachon niet alleen een passief geloof is, maar juist een actieve betrokkenheid met G-d zelf. Het omvat het overgeven van onze wil aan G-d's, en ons vertrouwen in Zijn ultieme plan. Door met echte bitachon te leven, kunnen we de kracht vinden om elk obstakel te overwinnen, en sterker dan ooit tevoor te worden.
Dertien principes van Geloof
In de Dertien principes van Geloof (Ani Ma’amin - Ik geloof), geschreven door Maimonides (1135-1204), wordt ook met name het geloof in de komst van de Messias en de ultieme beloning voor de rechtvaardigen benadrukt, een troost en kracht voor elke Jood.
Deze principes zijn een hoeksteen van het Joodse geloof, en dienen als een baken van hoop in uitdagende tijden. Voor veel Joden over de hele wereld hebben de recente aanvallen op Joodse gemeenschappen het belang van geloof en eenheid versterkt. Door ons tot G-d te wenden, en onze verbinding met de Thora te versterken, kunnen we de kracht vinden om tegenspoed te overwinnen.
De plaats is nooit het obstakel
Een van de verzen in deze week’s lezing vermeldt dat Jakob aan ‘de plaats’ (Hebreeuws: HaMakom) aankwam: “En hij kwam aan bij de plaats” (Genesis 28:10). Het Hebreeuwse woord voor ‘en hij kwam aan’ is “vajifga”.
Onze Geleerden leren ons dat dit woord wordt geïnterpreteerd als een verwijzing naar gebed. Jakob bad tot G-d dat waar hij zich ook zou bevinden, zijn hart niet in conflict zou zijn met “de plaats” (wat een van G-ds namen is).
Rebbe Shlomo Segal van Karlin (1738-1792) legde uit dat dit betekent dat Jakob bad dat zijn hart op elke plaats zou worden afgestemd op G-ds wil. Rasji (1040-1105), in zijn commentaar op het vers “En je zult Hasjem, jouw G-d, liefhebben met heel je hart” brengt een midrasj (samenstelling van Joodse overleveringen) die dit vers verklaart: Dat iemands hart niet verdeeld mag zijn tegen “de Plaats” (lees: G-d). Rebbe Shlomo van Karlin zei dat de Midrasj ons leert dat “Een mens G-d moet dienen op elke plek”.
Er zijn mensen die, wanneer ze zich op een bepaalde plaats bevinden en G-d niet dienen, beweren dat de locatie zelf het obstakel is. Ze zeggen dan: “Als ik op een andere plaats zou zijn, zou ik Hem zeker dienen!”
Om dit tegen te gaan, benadrukt de Midrasj dat men nooit zoiets mag zeggen. Het hart mag nooit verdeeld zijn tegen de plaats waar men zich bevindt, omdat de locatie niet de oorzaak is van enig obstakel om G-d te dienen. Juist omdat alles van G-d komt is het overduidelijk dat het Zijn wil is waar, en wanneer, een persoon zich op een specifieke plaats bevind.
Het enige obstakel komt vanuit de mens zelf. Daarom vertelt de Midrasj ons, dat het hart niet verdeeld mag zijn tegen de plaats waar hij zich bevindt. En dit is wat Jakob bad, dat waar hij ook zou zijn, zijn hart niet in conflict zou zijn met De Plaats. Iets waar ook wij naar moeten streven.
Het is belangrijk dat we altijd G-ds leiding moeten erkennen in de schijnbaar chaotische gebeurtenissen om ons heen. Daarom wordt ook dit benadrukt door de Rambam als een van de 13 principes. Omdat dit geloof, wanneer geïnternaliseerd, ons de kracht en veerkracht kan geven om elke uitdaging aan te gaan.
Moge we uit deze uitdagende periode sterker en meer verenigd tevoorschijn komen, met hernieuwd vertrouwen in G-ds Voorzienigheid, en de ultieme triomf van het goede over het slechte.