Het grootste probleem is wellicht dat Hezbollah op geen enkele wijze betrokken is geweest bij de onderhandelingen over de overeenkomst en deze dan ook niet heeft ondertekend. De onderhandelingen werden geleid door de Amerikaanse gezant van Biden: Amos Hochstein en van Libanese kant namen premier Najib Mikati en de voorzitter van het Libanese parlement Nabih Berri deel aan het onderhandelingsproces. Het lijkt zinnig om eerst de belangrijkste onderdelen van de overeenkomsten op een rijtje te zetten.

De belangrijkste onderdelen van de overeenkomsten

Onduidelijkheid wanneer er sprake is van bestandsschending

Ten eerste gaat het om een voorlopig bestand van twee maanden. Gedurende deze periode zal de IDF vooralsnog aanwezig blijven in het zuiden van Libanon en zich pas aan het einde van de bijstandsperiode terugtrekken. Het Libanese leger (LAF) wordt geacht om naleving van het staakt-het-vuren af te dwingen aan Libanese zijde.

Dit betekent op papier dat de LAF moet voorkomen dat Hezbollah opnieuw bezit neemt van de grensstrook met Israël of het vuur opent op Israëlische soldaten. Wanneer er sprake is van bestandsschendingen door Hezbollah dan wordt de IDF geacht dit te melden aan een commissie die bestaat uit Amerikaanse en Franse officieren.

Het is echter onduidelijk wie een einde aan de bestandsschendingen moet gaan brengen. De LAF bestaat uit Libanese militairen die voor het grootste deel connecties hebben met Hezbollah. UNIFIL wordt geacht terug te keren naar zijn bases in Zuid-Libanon maar heeft nog nooit actie ondernomen tegen Hezbollah, niet tijdens de huidige oorlog maar ook in de jaren daarvoor.

Het is nu al duidelijk dat de IDF de enige is die zal optreden tegen Hezbollah’s bestandsschendingen, zoals nu al duidelijk is geworden. Enige uren nadat het bestand van kracht werd in de nacht van dinsdag op woensdag werden Hezbollah-terroristen gesignaleerd in de buurt van het dorp Kfar Kela dat uitzicht biedt op de nu grotendeels verwoeste stad Metula in het uiterste noorden van Israël.

De terroristen maakten zich uit de voeten nadat IDF-soldaten in de lucht schoten. Yisrael Katz, de nieuwe Israëlische minister van Defensie, gaf daarna de opdracht om met scherp te schieten op eenieder die de IDF-soldaten bedreigt in het zuiden van Libanon.

Hezbollah moet zich terug trekken

Een ander probleem met de overeenkomst is dat Hezbollah geacht wordt om zich terug te trekken achter de Litani rivier die door het zuiden van Libanon slingert op twaalf tot veertig kilometer afstand van de grens met Israël. De LAF zou deze terugtrekking moet afdwingen maar om bovengenoemde reden en de ervaring uit het verleden lijkt dit zeer onwaarschijnlijk.

Hezbollah liet onmiddellijk na het ingaan van het bestand op vier uur vanmorgen (woensdag 27 november) al zien dat het geen enkel plan heeft om zich terug te trekken. Ondanks waarschuwingen van de IDF werden er konvooien van particuliere auto’s waargenomen die zich op weg begaven naar wat een bufferzone had moeten worden in het zuiden van Libanon.

Later waren er honderden Hezbollah-supporters te zien die op motorfietsen met Hezbollah-vlaggen zwaaiden, en die ook op weg waren naar het zuiden. In totaal werden er vijf incidenten gemeld waarbij Hezbollah het bestand schond sinds de ingang van het ‘bestand’.

Onduidelijkheid over het lot van 70.000 Israëlische burgers

Tot slot is er onduidelijkheid over het lot van de ongeveer 70.000 Israëlische burgers die aan het begin van de oorlog evacueerden naar andere oorden in het noorden van Israël. Het expliciete oorlogsdoel van de veilige terugkeer van deze interne vluchtelingen lijkt in het geheel niet te zijn gerealiseerd.

Integendeel, afgelopen maandag 25 november liet Hezbollah zien dat het na meer dan een jaar oorlog en twee maanden na de grond invasie door IDF troepen, nog altijd een grote hoeveelheid raketten en onbemande kamikaze vliegtuigen op Israëlische steden en dorpen kan afschieten.

In een paar uur tijd werden er meer dan 250 projectielen op het noorden en midden van Israël afgevuurd. Ook vannacht werden er boven de stad Hadera ten zuidoosten van Haifa drie ballistische raketten neergehaald, een paar uur voor het ingaan van het staakt-het-vuren.

Ontevredenheid over de overeenkomst

De woede over het bestand waarmee het Israëlische kabinet akkoord ging, was nog het grootst onder lokale leiders van de grensstreek in het noorden van Israël. Avichai Shtern, de burgemeester van de zwaar getroffen stad Kiryat Shmona noemde de overeenkomst “een overgave akkoord”.

De lokale leiders vinden dat er op geen enkele wijze gegarandeerd kan worden dat de geëvacueerde burgers in veiligheid kunnen terugkeren naar hun woningen langs de grens met Libanon. Zij maakten verder duidelijk dat er niemand is die terug zou keren naar huis onder de huidige omstandigheden.

Drie aanleidingen voor het bestand

Premier Benjamin Netanyahu probeerde de inwoners van Noord-Israël te kalmeren en hield een ingelaste bijeenkomst met de lokale leiders, die zich echter niet lieten overtuigen. De premier had eerder tijdens een op de tv uitgezonden toespraak tot het volk gewezen op drie dingen die hadden geleid tot de acceptatie van het bestand voorstel.

Ten eerste was er de dreiging van Iran die moest worden geadresseerd, zei Netanyahu voordat hij uitlegde dat Amerikaanse dreigingen om de aanvoer van wapens stop te zetten indien Israël niet akkoord zou gaan met een staakt-het-vuren in Libanon, een andere factor was geweest bij de besluitvorming.

Een derde reden was geweest om de band tussen Hamas en Hezbollah in verband met het accepteren van een staakt-het-vuren nu was doorgesneden met dit akkoord, volgens Netanyahu. Wat Netanyahu niet zei was dat de regering in Jeruzalem bang was dat een nieuw initiatief bij de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties zou kunnen leiden tot een nieuwe resolutie waarbij Israël zou worden gedwongen om de oorlog in Libanon stop te zetten. Waarnemers in Israël wezen op de dreiging dat de Biden-administratie een dergelijke resolutie niet zou torpederen met een veto.