Problemen tussen VS en Iran

Tijdens een recent bezoek aan Frankrijk onthulde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken dat de Verenigde Staten nog steeds "ernstige meningsverschillen" hebben met Iran over de naleving van de nucleaire overeenkomst.

"Er zal een punt komen, ja, waarop het heel moeilijk zal zijn om terug te keren naar de normen die zijn vastgelegd in het gezamenlijke alomvattende actieplan of JCPOA (de officiële naam van de nucleaire overeenkomst uit 2015 met Iran, red.)", vertelde Blinken aan verslaggevers.

Nationaal belang

Blinken waarschuwde vervolgens dat wanneer Iran "doorgaat met de productie van steeds geavanceerdere centrifuges en de verrijking van uranium hexafluoride opvoert, het moment dichterbij zal komen waarop het gevaarlijk dicht bij het vermogen om een atoombom te ontwikkelen zal zijn”.

Desalniettemin steunen hij en president Joe Biden nog steeds de pogingen om terug te keren naar het akkoord (met Iran) , aldus de Amerikaanse topdiplomaat.

"We hebben er een nationaal belang bij om te proberen het nucleaire probleem terug te plaatsen in de doos waarin het sinds de JCPOA zat", zei Blinken.

De Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Yves Le Drian voegde eraan toe dat de VS en Frankrijk "verwachten dat de Iraanse autoriteiten de definitieve beslissingen zullen nemen waardoor de onderhandelingen kunnen worden afgerond."

Iran reageert uitdagend

Iran lijkt de waarschuwingen van Blinken en Le Drian echter te negeren en kondigde zondag uitdagend aan dat het niet langer zou samenwerken met het Internationale Atoomagentschap en geen foto’s meer zou overhandigen van haar nucleaire faciliteiten.

De door de Iraanse staat gecontroleerde media meldden dat Mohammad Bagher Qalibaf, de voorzitter van het parlement in Iran, had verklaard dat de overeenkomst (met de IAEA) van 2015 is verlopen en dat al het beeldmateriaal van de nucleaire faciliteiten in het bezit van Iran zou blijven.

Afgelopen vrijdag maakte het IAEA verder bekend dat het geen antwoord van Teheran heeft ontvangen over de verlenging van de overeenkomst met de nucleaire waakhond van de Verenigde Naties, die op de donderdag van dezelfde week afliep.

Rouhani

Het gedrag van Iran is in tegenspraak met eerdere verklaringen van de vertrekkende Iraanse president Rouhani. Die voorspelde twee weken geleden dat er voor het einde van zijn ambtstermijn een akkoord met de VS zou worden bereikt.

Rouhani legde echter zijn verklaring af voordat de Iraanse presidentsverkiezingen plaatsvonden en eindigden in een overwinning voor de extremist Ibrahim Raisi. De harde aanpak van Iran ten aanzien van de IAEA-inspecties zou iets te maken kunnen hebben met de verkiezing van Raisi, die opnieuw aantoonde dat de Islamitische Republiek wordt geregeerd door islamisten.

Israël wijzigt beleid

Israël heeft van haar kant ook het beleid ten aanzien van een terugkeer van de VS naar de JCPOA gewijzigd. De nieuwe regering van Premier Naftali Bennet is afgeweken van de manier waarop voormalig premier Benjamin Netanyahu met de VS omging.

Terwijl Netanyahu weigerde de inhoud van een herziene nucleaire deal met de Amerikaanse regering te bespreken, besloot de huidige Israëlische regering om Israëlische experts naar Washington te sturen om over de eventuele nieuwe overeenkomst met de Iraniërs te praten.

Yair Lapid

Dit is vooral het werk van Minister van Buitenlandse Zaken Yair Lapid, die de betrekkingen tussen Israël en de Democratische Partij in de VS wil verbeteren. Lapid voerde al een aantal lange gesprekken met zijn Amerikaanse collega Antony Blinken over Iran en andere zaken.

Lapid zei na één van deze gesprekken dat hij en Blinken hadden afgesproken om elkaar "niet te verrassen" als het gaat om het nucleaire programma van Iran gaat. Deze overeenkomst werd scherp bekritiseerd door Netanyahu, die zei dat de "ongelooflijke toezegging " van Lapid “het hart van de nationale veiligheid van Israël zou schaden”.

Netanyahu onthulde verder dat de Amerikaanse Minister van Defensie Lloyd Austin een soortgelijk verzoek aan hem had gedaan maar dat hij het idee had afgewezen.

Bennett zei later dat hij een beleid zou voeren om geen fricties te creëren tussen zijn regering en de regering Biden over Iran en de nucleaire overeenkomst, volgens een bron in het kantoor van de premier. Bennetts opmerkingen zijn op de één of andere manier in tegenspraak met wat hij zei tijdens de eerste dagen van zijn ambtstermijn als premier van Israël.

Fout

Later voegde hij eraan toe dat de wereld “zaken doet met massamoordenaars”, een verwijzing naar het feit dat Raisi in de jaren tachtig van de vorige eeuw verantwoordelijk was voor de executie van minstens 5.000 Iraniërs die waren opgepakt vanwege oppositie tegen het regime.

Het kan echter zijn dat Bennett probeert de betrekkingen met de nieuwe Democratische regering in Washington te herstellen, terwijl hij tegelijkertijd de grotendeels verborgen oorlog tegen de Islamitische Republiek voortzet. De betrekkingen met de Democratische Partij zijn de afgelopen jaren verzuurd door Netanyahu's benadering van de Amerikaanse onderhandelingen met Iran over de JCPOA.

Explosie bij nucleaire fabriek

Ondertussen meldden Iranese bronnen vorige week woensdag dat een nucleaire faciliteit in de stad Karaj het doelwit was van een ‘quadcopter’, een onbemand vliegtuig dat een springlading bevatte en explodeerde in de nabijheid van de fabriek.

Aangezien de quadcopter maar een kort bereik heeft, moet de aanval vanaf Iraanse bodem zijn uitgevoerd. Dit zou kunnen zijn uitgevoerd door agenten van de Mossad, zeggen Israëlische waarnemers.

Dit gebeurde ook in november vorig jaar, toen de Mossad naar verluidt Mohsen Fakhrizadeh, de grondlegger en hoofd van het Iraanse nucleaire programma, liquideerde met een op afstand bediend geweer.

De fabriek in Karaj produceert de nieuwe generatie uranium verrijkingscentrifuges van Iran en is volgens waarnemers in het land nu zwaar beschadigd.

Bennett's eerste boodschap aan Iran

De aanval, indien uitgevoerd namens de Mossad, zou Bennett’s eerste boodschap aan het nieuwe Iraanse regime kunnen zijn dat Israël inderdaad zal doorgaan met het uitvoeren van aanvallen die het Iranese kernwapenprogramma saboteren.

“Israël zal niet toestaan dat Iran kernwapens krijgt. Israël is geen partij in de (nucleaire) overeenkomst en zal totale vrijheid van handelen behouden”, zei Bennett enkele uren voordat hij de nieuwe premier van Israël werd.

Rivlin verrast door Biden

De wijze waarop Bennett en Lapid omgaan met de regering Biden lijkt ondertussen tot een verbetering in de betrekkingen tussen Israël en de VS te leiden. De aftredende Israëlische president Reuven Rivlin was deze week op staatsbezoek in de VS en was positief verrast door de wijze waarop President Biden over Israël sprak en de toezegging van Biden dat Iran, zolang hij president is, geen kernwapen zal krijgen. Biden zei ook dat Israël haar eigen beleid ten opzichte van Iran kan voeren.