Nieuwe infrastructuur

Op zondag 30 juli onthulde de Israëlische premier Benjamin Netanyahu een grandioos infrastructuurplan. Het nieuwe plan bevat, onder andere, een hogesnelheidstreinverbinding tussen de noordelijke stad Kiryat Shmoneh naar Eilat, in het uiterste zuiden van Israël. Netanyahu doopte het plan om tot “Eén Israël” en dat wekte hoongelach op bij criticasters van de premier omdat Israël momenteel ernstig verdeeld is.

De Israëlische premier maakte verder een opmerking over het doortrekken van de hogesnelheidslijn tot Saoedi-Arabië in de toekomst. Op zich was dit geen nieuw idee, omdat Israël Katz, voormalig minister van Transport, dit plan al in 2018 presenteerde.

De kosten van het hele infrastructuurplan worden begroot op 25 miljard euro. Er wordt een comité gevormd om de financiering van het plan te regelen. Critici merkten onmiddellijk op dat het plan een luchtkasteel zou blijven vanwege de enorme kosten. Netanyahu heeft echter in het verleden bewezen dat hij dit soort enorme projecten van financiering kan voorzien. Voorbeelden hiervan zijn de hogesnelheidslijn van Jeruzalem naar Tel Aviv en de exploitatie van de diverse gasvelden voor de kust van Israël.

Voordat we  ingaan op Netanyahu’s opmerking over het doortrekken van de treinlijn naar Saoedi-Arabië, eerst details van het gehele infrastructuurplan.

Het plan in grote lijnen

Het plan is hoognodig vanwege de ernstige verkeersopstoppingen die Israël nu al tijden kent. De snel groeiende Israëlische bevolking speelt hier een grote rol in.

Het door het kabinet goedgekeurde plan omvat ook een vijfde en zesde spoor langs de Ayalon snelweg, die dwars door Tel Aviv loopt. Het plan bevat verder een verdubbeling van de kustspoorlijn en elektrificatie van de spoorlijn naar Haifa, inclusief een spoortunnel onder de stad.

Er zal verder een treinverbinding komen tussen Jeruzalem en de Beer Sheva, de grootste stad in het zuiden van Israël. Andere bestaande spoorlijnen zullen betere verbindingen krijgen, waardoor men sneller kan reizen. Volgens Netanyahu zal men in twee uur tijd van Kiryat Shemoneh naar Eilat kunnen reizen met een TGV die tot 250 kilometer per uur zal reizen. Momenteel duurt een rit per auto van het uiterste noorden van Israël naar Eilat gemiddeld zes uur.

Milieuactivisten

Milieuactivisten verenigd in de Society for the Protection of Nature in Israël (SPNI) zijn echter fel gekant tegen de aanleg van de spoorlijn naar Eilat. SPNI zegt dat een studie, uitgevoerd door topexperts van het Shasha Centrum voor Strategische Studies aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem, heeft vastgesteld dat het plan onhaalbaar is. SPNI zegt verder dat alle geostrategische, logistieke, ecologische en economische doelen van de spoorlijn niet te verwezenlijken zijn.

SPNI beweert verder dat de aanleg van de spoorlijn grote milieuschade zal veroorzaken. Dat laatste zal dan waarschijnlijk alleen gelden voor het traject langs de Dode Zee of door de bergen van Judea. De rest van het traject zal door de Jordaanvallei lopen en door de zogenaamde Aravawoestijn. Deze gebieden hebben al een snelweg en zijn geografisch uitstekend geschikt om een spoorlijn aan te leggen zonder het veroorzaken van grote schade aan het milieu.

Normalisatie met Saoedi-Arabië

Netanyahu zei tijdens de wekelijkse kabinetsvergadering onder andere het volgende: “In de toekomst zullen we in staat zijn om goederen per trein van Eilat naar onze havens aan de Middellandse Zee te transporteren. We zullen ook in staat zijn om Israël per trein met Saoedi-Arabië en het Arabische schiereiland te verbinden. Daar werken we ook aan.”

Deze opmerking werd door journalisten geïnterpreteerd als een hint dat normalisatie in de betrekkingen tussen Saoedi-Arabië en Israël nu aanstaande zou kunnen zijn. Men baseerde dit op berichten in de Amerikaanse media over een bezoek dat twee hoge Amerikaanse diplomaten vorige week aflegden aan Riyad, de hoofdstad van Saoedi-Arabië. Jake Sullivan, de adviseur voor de nationale veiligheid van de Amerikaanse regering, en Bret McGurk, Bidens afgezant voor het Midden-Oosten, bespraken volgens bronnen in het Witte Huis, onder andere, normalisatie van de relaties tussen Israël en Saoedi-Arabië.

Het zou kunnen dat er inderdaad een dergelijke normalisatie op komst is. Er is al ruime tijd speculatie over, maar de verwachtingen werden getemperd door de opstelling van de Saoedische leiders. Ze zouden vinden dat normalisatie van de relaties met Israël gekoppeld moet worden aan de Palestijnse nationale aspiraties. Aangezien er geen enkel vooruitzicht is op een vredesproces met de Palestijnse nationale beweging en gezien de enorme interne verdeeldheid onder de diverse Palestijnse politieke bewegingen, lijkt dit onhaalbaar.

President Biden heeft volgens commentatoren echter voor zijn eventuele herverkiezing volgend jaar een succes nodig op het gebied van de buitenlandse politiek. Of dat succes inderdaad een deal met Saoedi-Arabië zal kunnen zijn over normalisatie van de betrekkingen met Israël, zoals de zogenaamde Abraham Akkoorden, is maar zeer de vraag. De Abraham Akkoorden tussen Israël en vier Arabische landen kwamen tot stand onder de regeringstermijn van ex-president Donald J. Trump. Deze overeenkomsten brachten in drie gevallen (uitgezonderd Soedan) volledige vrede tussen Israël en deze Arabische staten. In het geval van Saoedi-Arabië zou er echter sprake kunnen gaan zijn van een vorm van ‘economische vrede’.

Economische vrede

Zoals Netanyahu al aangaf, werkt zijn regering achter de schermen aan verdere economische betrekkingen met het koninkrijk. Terwijl de aanleg van een spoorlijn nu nog maar een plan is, zijn er echter al bestaande economische contacten. Israëlische startupbedrijven zijn, naar verluidt, al geruime tijd actief in Saoedi-Arabië. Deze bedrijven zijn ook betrokken bij de aanleg van de enorme futuristische stad NEOM, langs de kust van de Rode Zee in Saoedi-Arabië.

Netanyahu, maar ook zijn adviseur voor nationale veiligheid Tzachi Hanegbi, hebben gezegd dat de beslissing over normalisatie met Saoedi-Arabië aan de leiders in Riyad is. Aangezien koning Salman de normalisatie tot nu toe heeft geblokkeerd en zijn zoon kroonprins Mohammed voorstander voor een vorm van normalisatie is, zou de economische vrede er kunnen komen. De aanleg van een spoorlijn tussen Israël en het Arabische schiereiland lijkt dan ook mogelijk.