Merkt u iets van het toenemende antisemitisme in Nederland?

Hans Knoop: “Ik wil vooropstellen dat ik niet spreek als woordvoerder van de Joodse gemeenschap in Nederland, maar uit eigen ervaring. Als familie merken we er persoonlijk niets van. Ook heb ik weinig mensen gesproken die er last van hebben.”

Hoe interpreteert u een groei van achthonderd procent aan antisemitische uitingen en incidenten?

“We moeten ervoor oppassen het probleem groter te maken dan het is. Ik ken het totaalplaatje niet. Er kan sprake zijn van een verachtvoudiging, maar de vraag is hoeveel antisemitische uitingen er waren vóór 7 oktober. Wij hebben 35 jaar in België gewoond en daar is het veel erger. Er zijn ministers in de Belgische regering die vreselijke dingen roepen. Als een minister in Nederland dat soort dingen zou zeggen, zou die geen lang politiek leven hebben. Nederland behoort wereldwijd nog steeds tot de landen van de wereld die het meest pro-Israël zijn.”

Wat vindt u van de vergelijking met de jaren dertig van de vorige eeuw?

“We moeten niet zodra er een keppeltje van een hoofd wordt weggehaald doen alsof de SS weer door de straten marcheert. Als we dat doen, ontkennen we de Holocaust. We kunnen en moeten de huidige tijd niet vergelijken met de situatie van vóór de oorlog. Het Gelderlandplein in Amstelveen is een pleisterplaats voor Joden. Ik zie daar regelmatig Joodse mannen met een keppeltje tegenover mij zitten in een cafetaria. Er is geen antisemitische partij die dat verbiedt of Joden belemmert Jood te zijn of hun godsdienst te praktiseren. Er zijn antisemieten, maar die vormen geen bedreiging. Dat alles was in de jaren dertig wel anders.”

Wat denkt u dat alles wat in de media voorbijkomt doet met de gemiddelde Nederlander?

“Het is begrijpelijk dat als je elke dag beelden ziet van de verwoesting in Gaza, je daar moeite mee hebt. We zien nu voortdurend alleen maar de gevolgen van 7 oktober (de oorlog tegen Hamas), en dat geeft een vertekend beeld. Daardoor is er nu meer dreiging richting bijvoorbeeld Joodse instellingen en bijeenkomsten en worden we meer geconfronteerd met antisemitisme. Maar we moeten ons ook realiseren dat Joden al jarenlang gewend zij aan het feit dat synagogen en andere Joodse plaatsen bewaakt moeten worden. Dat is niet nieuw sinds 7 oktober. Ik denk dat als de oorlog voorbij is het antisemitisme ook weer zal afnemen.”

Merkt u dat er op de universiteiten iets veranderd is sinds 7 oktober?

Yanki Jacobs: “Je ziet dat er wereldwijd iets veranderd is. Mensen hebben door dat als je de politiek wil beïnvloeden, je dat niet alleen kan doen via sociale media, maar dat je daar de universiteiten voor nodig hebt. De propagandaoorlog vindt niet alleen plaats op sociale media, maar ook op universiteiten. Het kwalijke daarvan is dat het academische debat daardoor onmogelijk wordt gemaakt.”

Wat heeft dit voor invloed op de studenten?

“Dat hangt ervan af welke studie je volgt. Bij bijvoorbeeld de studie Internationaal recht zal het conflict een prominentere rol spelen en heeft het anti-Israël narratief vaak de bovenhand. Maar er zijn ook studies waar het überhaupt geen rol speelt. Wat er op 7 oktober in Israël gebeurde, was een aanval op het bestaansrecht van Israël, op de soevereine Joodse staat. De zelfbeschikking van de Joden in hun eigen land, dat ze überhaupt recht hebben op dit land, wordt nu steeds meer ontkend.”

Wat doet de terreur tegen Joden in Israël en wereldwijd met de Joden in Nederland?

“Door terreur wordt angst gezaaid en de natuurlijke reactie is dan dat je je terugtrekt. Maar daar moeten we waakzaam voor zijn. In eerste instantie hebben Joden zich na 7 oktober teruggetrokken, maar we moeten ervoor zorgen dat wij ons niet verbergen, dat wij er mogen zijn, ook op de universiteiten. Ik zeg ook tegen Joodse studenten die zich onveilig voelen of geïntimideerd worden, dat ze hun woordje moeten doen bij de universiteit en niet alleen bij Joodse organisaties. De universiteit heeft zorgplicht voor alle studenten en zij moeten dit aanpakken.”

Vindt u dat het antisemitisme erg toeneemt?

“Er zijn situaties waarin Joden zich niet veilig voelen vanwege verschillende geluiden die luidkeels te horen zijn in de samenleving. Maar ik ben het er helemaal niet mee eens dat wij zielig zijn. We zijn niet zielig, we zijn strijdbaar en we gaan ertegen in. Het gaat ook helemaal niet om hoe Joden zich voelen. Het probleem is dat het academisch debat soms niet meer plaatsvindt en dan gaat het ineens over een student die zich niet veilig voelt. Het probleem is de complete demonisering van Israël en ieder die Israël steunt, waaronder de Joodse gemeenschap. Deze algehele polarisatie is een maatschappelijk probleem dat vanuit overheidswege zal moeten worden opgelost.”