Al tien weken worden er op zaterdagavond na de Sjabbat demonstraties gehouden in diverse Israëlische steden. De grootste demonstratie vindt doorgaans plaats in Tel Aviv waar tussen de 50.000 en 100.000 overwegend seculiere Israëli’s de straat opgaan op zaterdagavond.

Dag van worsteling

Daar bovenop wordt er nu ook iedere week een ‘dag van worsteling’ georganiseerd door de tegenstanders van de hervormingen. Deze ‘dag van worsteling’ omvat nu naast gewelddadige acties tegen de architecten van de hervormingen zoals het Kohelet Forum, blokkades van snelwegen, de haven van Haifa en de nationale luchthaven Ben Goerion (BGA) nabij Tel Aviv. Afgelopen woensdag probeerden honderden demonstranten met hun auto’s de toegangswegen naar de twee terminals op BGA te blokkeren. Dit ondanks waarschuwingen van de politie dat dit een overtreding van de wet was die zou worden beboet met 500 shekels (135 Euro) en met aantekeningen op het rijbewijs van de demonstranten.

De timing van de deze blokkade en de nu aangekondigde nieuwe actie op BGA voor aanstaande woensdag verraadde eindelijk het werkelijk achterliggende motief van de demonstranten. Tijdens de blokkade van BGA zou Premier Benjamin Netyanyahu namelijk naar de luchthaven komen om naar Europa te vliegen. Afgelopen woensdag vloog de premier naar Italië waar hij in Rome werd ontvangen door de Italiaanse premier Giorgia Meloni. Komende woensdag zal Netanyahu naar Duitsland gaan voor een officieel bezoek en ook dan zal hij worden gedwongen om per helikopter van Jeruzalem naar BGA te vliegen.

Verborgen motief

Sharon Gal, een Israëlische journalist die recentelijk overstapte van Kanaal 13 naar het nieuwe, rechts georiënteerde TV Kanaal 14 exposeerde vorige week het verborgen motief van de protestbeweging. In een lange monoloog, die werd ondersteund door uitspraken van linkse journalisten en bekende linkse personen, liet Gal zien dat het nog altijd gaat om het ten val brengen van Premier Netanyahu. De huidige protestbeweging wordt ook aangevoerd door dezelfde elementen die voorheen iedere week protesteerden tegen Netanyahu tijdens zijn laatste premierschap.

Na de duidelijke nederlaag van links in de laatste parlementsverkiezingen op 1 november vorig jaar en het verdwijnen van de ultra linkse partij Meretz uit de Knesset, besefte het linkse kamp dat er andere middelen moesten worden aangewend om Netanyahu weg te krijgen.

Dit nu verklaart het volkomen irrationele karakter van de protesten tegen de hervorming van het justitiële systeem die zich concentreert op de rol van het Hooggerechtshof in Israël. Demonstranten die werden ondervraagd door journalisten over wat precies deze hervorming inhoudt wisten vaak het antwoord niet. Anderen verborgen zich achter slogans over een zich ontwikkelende dictatuur en het einde van de democratie in Israël.

Absurdisme leidt tot sarcasme

Het absurde karakter van de acties tegen de nieuwe wetgeving werd wellicht het beste omschreven door Professor Avraham Bell, een expert op het gebied van de Israëlische en internationale wetgeving. Bell schreef in een reactie op de vraag wat hij dacht over de talloze protestacties tegen de hervorming het volgende:

“Heb je daar ooit van gehoord? Gerechtelijke hervormingen in Israël zullen de onafhankelijke rechterlijke macht en de rechtsstaat uitwissen, de democratie vernietigen, kankerpatiënten doden, de natuur vernietigen, een fascistische dictatuur tot stand brengen, leiden tot de massale executie van mensen met rood haar en de economie om zeep helpen. Verder zullen zij Israël omlaag brengen tot het niveau van Polen, Turkije, Hongarije en nazi-Duitsland.” Men zou kunnen lachen om het sarcasme van deze Israëlische expert op het gebied van de wetgeving, ware het niet dat de situatie in Israël volledig uit de hand dreigt te lopen.

Oorlog

De polarisatie die al jaren het politieke debat in Israël kenmerkt heeft nu een zeer gitig karakter gekregen. Sommige commentatoren en ex-politici spreken over het voeren van “een oorlog” (ex-premier Ehoed Olmert) tegen de huidige regering of roepen op tot “bloedvergieten” (journalist Raviv Drucker). Anderen betrekken het Israëlische leger in het conflict en roepen op tot het weigeren van reservedienst in de IDF of zelfs bij de Israëlische luchtmacht.

Pogingen om tot een dialoog of onderhandelingen te komen tussen de twee kampen zijn tot nu toe op niets uitgelopen. Oppositieleider Yair Lapid stelt voorwaarden aan het begin van een dialoog en wil dat de regering het huidige hervormingsproces eerst zal bevriezen. Deze voorwaarde bleek onacceptabel voor de regering, en met name voor de Minister van Justitie Yariv Levin, die jaren heeft gewerkt aan het realiseren van deze hervormingen.

Salomonsoordeel

De ernst van de situatie leidde er toe dat de bekende rabbijn Zamir Cohen, in een hoogst ongebruikelijke stap, voor het eerst de politieke arena betrad. Cohen hield het linkse kamp een spiegel voor en waarschuwde voor de blijvende schade die men volgens hem aanricht aan de Israëlische samenleving. De rabbijn vergeleek wat de protestbeweging probeert te doen met ‘Mishpat Shlomo’, het Bijbelse verhaal over Koning Salomo die een oordeel moest geven over het moederschap van een baby.

Het mobiliseren van buitenlandse regeringen tegen de regering in Jeruzalem en het oproepen tot boycot van Israël totdat het hervormingsplan wordt ingetrokken viel te vergelijken met Mishpat Shlomo, zei Cohen. Het liet zien dat de protestbeweging niets geeft om ‘baby’, de staat Israël en het volk van Israël, aldus de rabbijn. Iemand die een gat boort in het schip waarop men vaart kan verwachten dat het schip zinkt en dat hij onder degenen zal zijn die zullen verdrinken, zei Cohen. De rabbijn bekritiseerde ook de wijze waarop de politie optreedt tegen de huidige relschoppers en vergeleek dat met het vaak brute optreden tegen demonstraties van religieuze Joden. Dit alles speelt in de kaart van de vijanden van Israël zei Cohen.

Het laatste is ongetwijfeld waar. In Libanon hield Hezbollah leider Hassan Nasrallah onlangs een toespraak waarin hij opnieuw het einde van Israël voorspelde. Nasrallah staat bekend om zijn kennis van de Israëlische samenleving. Uiteraard sprak hij met geen woord over de catastrofale situatie in zijn eigen land.

Posters

Veel zal nu afhangen van de wijze waarop de rechtse meerderheid in Israël zal reageren op de toenemende agitatie van links. Tot nu toe zijn er geen tegendemonstraties door het rechtse kamp georganiseerd en lijkt men te vertrouwen op de onverzettelijkheid van Levin met name. In sommige Israëlische steden zijn enorme billboards verschenen waarop de foto's van Levin en zijn collega Simcha Rothman zijn te zien. “Levin en Rothman het volk is met jullie” luidt de tekst op de posters.

In een vervolgartikel zal ik ingaan op de emotionele wortels van het hervormingsplan van Levin.