Van Newark Airport naar de Thora: Een Les van de schoonmaakster
Door Yoel Schukkmann -
3 januari 2025
In een wereld die constant overspoeld wordt door zorgwekkend nieuws, is het gemakkelijk om je overweldigd te voelen door de uitdagingen van het leven.
We weten dat, zoals de Joodse geleerden ons leren in de Talmoed, de wereld staat op chesed (liefdadigheid) - en toch kan het soms moeilijk zijn om deze goedheid te zien te midden van de negativiteit die onze krantenkoppen en gesprekken vult.
Maar de Thora leert ons om naar het licht te zoeken, om G-ds hand te zien die ons zelfs in moeilijke tijden leidt, en ons verborgen boodschappen stuurt die achteraf misschien niet zo verborgen blijken te zijn. Daarom wil ik me deze keer richten op dat goede wat ons herinnert waarom we ons leven leiden zoals we dat doen.
Newark Airport
Een paar maanden geleden op Newark Airport in New York werd ik geraakt door een eenvoudige daad van vriendelijkheid. Het was een van die momenten waarop het onverwachte je overvalt. Ik zat bij de gate, wachtend voor boarding in.
Het was rond middenacht en ik was erg hongerig (ik denk dat ik zelfs aan het eten was). De drukte om me heen vervaagde terwijl ik me in mijn gedachten begaf en mijzelf tegelijkertijd verdiepte in een Talmoed-traktaat, toen ik opeens een niet-Joodse vrouw opmerkte die dicht bij me stond… en mij stilletjes aanstaarde.
Pas later realiseerde ik me dat ze een schoonmaakster was, met een vermoeide maar vastberaden vreemde blik op haar gezicht. Ze kwam langzaam naar me toe, bijna aarzelend, en zei in een zachte, ongemakkelijke toon: "Hey." De waarheid is dat ik niet zeker wist of ze tegen mij sprak of tegen iemand anders. Ik keek snel naast mij, en zag dat er niemand anders die ze kon begroeten, dus antwoordde ik haar verbaasd: "Hi."
In eerste instantie veroorzaakte haar gebroken Engels en sterk accent enige verwarring. Ze begon: “You People come and leave Bible" (Jullie mensen komen en laten Bijbel achter). Mijn eerste gedachte was dat ze misschien een antisemitische opmerking maakte, omdat ik in eerste instantie alleen het "jullie mensen"-gedeelte begreep.
Ik had geen idee waar ze het over had. Echter, haar volgende actie verduidelijkte haar bedoelingen. Zonder aarzelen hield ze een klein Hebreeuws boek voor mijn gezicht, en drong me er bij me op aan het te nemen. Ze legde uit, enig verward en bezorgd, dat ze deze "Bijbel" had gevonden bij de Gate naast die van mijn.
Ze herkende het Hebreeuwse schrift en begreep op haar eigen manier de betekenis ervan. Haar urgentie en oprechtheid waren duidelijk. Ze smeekte me bijna om het boek aan te nemen. Ze wilde namelijk niet dat iemand zo'n heilig boek zou weggooien. Haar blijdschap en dankbaarheid toen ik het aanvaarde, waren overduidelijk.
Ze drong erop aan: "Hier kent niemand de Bijbel, maar jullie mensen, jullie kennen het." De schoonmaakster’s simpele observatie benadrukt de unieke band die wij hebben met de Thora en onze tradities.
Het is een herinnering dat onze toewijding aan Thora-studie en het naleven van de mitsvot (geboden) een diepgaande impact kan hebben op alle mensen om ons heen. Toen ik naar deze "Bijbel" keek die ze me had gegeven, merkte ik dat het eigenlijk een sidoer (gebedenboek) was, van ene Moshe Yehoshua Fruchter.
Maar misschien kunnen we dit misverstand ook zien als een mooie kidoesj Hasjem, een heiliging van G-ds naam. Het toont aan dat zelfs niet-Joden, die niet eens een enkele Jood kennen, de heiligheid van onze tradities kunnen herkennen en het belang van de heilige Thora kunnen begrijpen.
De oprechte poging van deze schoonmaakster om de sidoer terug te geven aan de rechtmatige eigenaar (of op z’n minst een andere ultra-orthodoxe Jood) is een bewijs van de positieve invloed die we kunnen hebben op de wereld met ons leren.
Thora-studie
Deze gebeurtenis bracht de diepe betekenis van Thora-studie naar mijn gedachten. Het gaat niet alleen om het leren van een reeks regels of voorschriften. Het gaat om ons verbinden met G-d, en het leven volgens de mitswot (enkelvoud: mitswa); die, vorm en betekenis gevend door halacha, unieke kansen zijn. Het woord "mitsva" is afgeleid van het Aramese woord "tsavta", wat "verbinding" betekent, omdat het naleven van G-ds geboden ons verbindt met onze Hemelse Vader.
Het woord ‘halacha’, de Joodse wet, is afgeleid van het Hebreeuwse woord "halach" - wat "gaan" of “lopen” betekent. Het is het pad dat we volgen om G-ds geboden te vervullen – het is de levensstijl van de Jood.
Zoals deze vrouw duidelijk begreep, is de Thora niet zomaar een boek. Het is een levend, ademend geheel dat ons door elk aspect van ons leven leidt. Wanneer we de Thora bestuderen, leren we niet alleen over het verleden; we vormen ook de toekomst. We dragen een traditie over die van generatie op generatie is doorgegeven.
En, zoals de Joodse geleerden zeggen, dragen we ook aan bij de voortzetting van deze wereld. Door Thora te studeren, kunnen we onszelf en de wereld om ons heen verheffen en beschermen. Het heeft de mogelijkheid ons te veranderen in betere mensen, betere ouders en betere wereldburgers.
Dat moment op Newark vliegveld was een kleine maar belangrijke herinnering aan de kracht van Thora-studie. Het laat ons zien dat wanneer we een Thora-leven leiden, we een positieve impact op de wereld kunnen hebben, zelfs op de meest onverwachte manieren en plaatsen. De daad van deze schoonmaakster was echt opmerkelijk.
Haar oprechte respect en eerbied voor de Joodse traditie waren duidelijk, met haar ernstige verzoek om die "Bijbel" alleen aan een religieuze Jood terug te geven. Toen ze me het boek gaf, waarvan zij dacht dat het een "Bijbel" was, straalde haar blik vol ontzag en respect uit, en zei weer: "Jullie mensen kennen het wel."
Haar gedrag was een duidelijk contrast met de vijandige (of op zijn best onverschillige) houdingen die Joden, vooral religieuze Joden die gemakkelijk herkenbaar zijn, in de huidige wereld tegenkomen. Het is het bewijs dat het tegenovergestelde ook nog steeds mogelijk is.
Een mooie een aangename verandering. En ik ben dankbaar voor deze niet-Joodse vrouw -en iedereen zoals haar- die ons heeft laten zien dat het nog steeds mogelijk is in onze huidige omgekeerde wereld.
Deze ontmoeting laat ook zien dat zelfs in de meest alledaagse situaties en plaatsen, mogelijkheden voor de heiliging van G-ds naam zich ook aandienen… gewoon door ons leven te leiden zoals we het behoren te doen, ondanks alle tegenslagen.
Het toont aan dat wanneer we oprecht de Thora bestuderen, en naar haar leefregels (de halacha) leven, we anderen kunnen inspireren en eer brengen aan G-d. Mogen we hierdoor de vervulling zien van de woorden van de profeet, dat alle volkeren G-d en Zijn Thora zullen erkennen.
“En Hasjem zal Koning zijn over de hele wereld; op die dag zal Hasjem één zijn en Zijn Naam Eén.” - Zacharia 14:9