Het verschil met de andere Amsterdamse stadsdelen is erg groot, omdat Amsterdam-Zuid het grootste aantal Joodse inwoners en ondernemers kent. Van de 150.000 inwoners van het stadsdeel is ongeveer tien procent van Joodse afkomst, en dat geldt ook voor Bart Vink zelf.

Zijn er dingen veranderd sinds 7 oktober?

“We hebben altijd al te maken gehad met uitingen van antisemitisme, maar de heftigheid waarmee dat nu gebeurt en de gevoelens van onveiligheid is na de Tweede Wereldoorlog niet eerder zo heftig geweest. Er zijn Joodse restauranthouders en winkeliers die soms de deuren van hun winkel of bedrijf niet hebben durven openen of permanent beveiligers voor de deur hebben geplaatst. Ook merken ze soms dat er minder mensen komen omdat de klanten zich niet veilig voelen. Het komt voor dat klanten die naar buiten komen te horen krijgen: ‘Weet je wel dat je bij een kankerzionist boodschappen hebt gedaan?!’”

Wat hebt u nog meer opgemerkt de laatste tijd?

“We hebben te maken gehad met een Joods meisje dat belaagd is omdat ze op sociale media steun had uitgesproken voor de Israëlische gijzelaars en het Israëlische leger. De veiligheidsmaatregelen bij de Joodse scholen zijn opgevoerd. Ook is een Joodse vrouw uit Amstelveen zowel op haar werk in het ziekenhuis als bij haar eigen huis (!) bedreigd. Je kunt je voorstellen dat haar gevoel van veiligheid daardoor sterk is aangetast en dat dit ook bij ons in Amsterdam doorklinkt. Er zijn jongeren met scooters door de wijken gegaan waar veel Joden wonen. Ze hebben huizen met mezoeza’s gefotografeerd. Sommige Joden in Amsterdam hebben de mezoeza nu van hun buitendeurpost afgehaald. Ze zijn bang om zichtbaar zichzelf te zijn. Gelukkig blijft het aantal daadwerkelijke incidenten klein.”

“Wij organiseren als stadsdeel van alles voor onze inwoners. Als wij iets organiseren voor inwoners van kwetsbare buurten of van een bepaalde groep – denk bijvoorbeeld aan de christelijke of islamitische gemeenschap of voor senioren of voor inwoners met een migratieachtergrond – gaat dat meestal prima. Zodra wij echter iets doen voor de Joodse bevolking worden er al gauw klachten ingediend, alsof wij daarmee aan anderen voorbijgaan.”

Wat is hierin de taak van de overheid?

“Heel belangrijk is dat verschillende groepen elkaar leren kennen. De Liberaal Joodse Gemeente in Amsterdam-Zuid heeft meer dan tweeduizend leden en heeft op een gegeven moment een groot nieuw gebouw gekregen. Iets verderop staat nu het gebouw van het ROC MBO-college met veel leerlingen met een migratieachtergrond. Chantal Suissa heeft samen met anderen een project opgezet onder de noemer ‘leer je buren kennen’. Dat project is voor mij een voorbeeld hoe we elkaar kunnen leren kennen met meer begrip over en weer als resultaat. Ook is er een interreligieus netwerk Zuid opgericht waar naast de diverse kerken, de drie moskeeën en ook de ongeveer tien synagogen uit Zuid welkom zijn. Wat nodig is, is meer kennis van elkaar, meer inleving, meer begrip en meer respect. Als overheid proberen wij daar actief aan bij te dragen.”

Treedt de overheid hard genoeg op tegen mensen die over de schreef gaan met hun leuzen?

“We hebben te maken met een kleine groep demonstranten die hard schreeuwt en weinig respect en inleving toont. Als mensen worden gekwetst door bepaalde uitingen, wil je mensen daartegen beschermen. Tegelijkertijd geldt natuurlijk vrijheid van meningsuiting en het demonstratierecht, en daar kunnen we niet lichtzinnig mee omgaan, al zijn beide niet onbegrensd. Het schuurt soms flink en het is dus soms ook echt ongemakkelijk.”

Wat doet u in uw stadsdeel tegen antisemitisme?

“In ons stadsdeel zijn in de bestuurscommissie een aantal voorstellen unaniem aangenomen. De commissie kwam bijvoorbeeld al heel snel met een motie waarin de vreselijke aanslag van 7 oktober in Israël werd veroordeeld en wij als stadsdeelbestuur werden opgeroepen extra inzet te tonen voor de veiligheid van onze Joodse bewoners en instellingen. Graffiti die als kwetsend, choquerend of discriminerend wordt ervaren, halen we zo snel mogelijk weg. Daarnaast zorgen wij ervoor dat Joodse evenementen in de stad gewoon kunnen blijven plaatsvinden, ondanks de dreigingen.

Elk jaar op 4 mei vinden er, als ik het goed heb, een stuk of 54 herdenkingen plaats in Amsterdam, waarvan elf in Zuid, en dat zal gewoon zo blijven. Herdenken van alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog blijft wezenlijk voor Nederland en voor Amsterdam, dus ook voor Amsterdam-Zuid. De aandacht voor herdenken en het levend houden van de geschiedenis is de afgelopen jaren zelfs toegenomen. De jaarlijkse herdenking voor de Sinti en Roma op het Museumplein, maar ook het plaatsen van bordjes bij de ‘Joodse scholen’ uit de nazitijd en bij de tramhaltes waar de meeste Joden werden afgevoerd, zijn daar voorbeelden van.”