Wat is Rosj Hasjana?

Rosj Hasjana is het Joods nieuwjaar. De dag wordt ook wel Jom Hasjofar (dag van de sjofar) of Jom Teruah (dag van het bazuingeschal) genoemd. De Joodse jaartelling begint bij de schepping van Adam en Eva; de geboorte van de mens. Rosj Hasjana is dus de verjaardag van de schepping. Een nieuw jaar, een nieuw begin.

Rosj Hasjana in de Bijbel

In Leviticus 23:23-25  lezen we hoe het Joods nieuwjaar door God ingesteld wordt:

In Numeri 29:1 wordt dit nog eens herhaald.

In de Thora wordt dus wel beschreven dat er op de sjofar moet worden geblazen, maar niet op welke manier, hoe vaak of hoe die sjofar er uit moet zien. In de Talmoed, de op schrift gestelde, mondelinge traditie, wordt dit uitgewerkt. Hier staat dat de sjofar in ieder geval gebogen moet zijn, als teken van verootmoediging voor God. Net zoals een mens neergebogen voor God komt, en niet met een hart vol trots.

Hoe wordt Rosj Hasjana gevierd?

Rosj Hasjana duurt twee dagen. Het wordt gevierd op de eerste en tweede dag van de maand Tisjri, in het najaar.

De dienst in de synagoge duurt vrij lang, gemiddeld wel viereneenhalf uur. De synagoge wordt met wit aangekleed als symbool voor de volledige overgave aan God. Er zijn diverse gebeden speciaal voor Rosj Hasjana. Ook het Avinoe Malkenoe wordt gezegd, een indringend gebed om vergeving dat ook met Jom Kipoer een plaats in de dienst heeft.

Tijdens Rosj Hasjana eren de Joden de Koning der koningen: God. Rosj Hasjana is de enige dag in het jaar dat een orthodoxe rabbijn door de knieën gaat. Hij buigt zich dan om te betuigen dat God de enige Koning is.

Sjofar blazen

Op beide dagen van Rosj Hasjana wordt in de synagoge honderdmaal op de sjofar geblazen. Dat gebeurt in verschillende gedeeltes. De eerste dertig keer na de Thoralezing. Ook tijdens het moesaf gebed wordt op de sjofar geblazen. Halverwege en aan het eind van de dienst wordt ook nog dertig keer op de sjofar geblazen. De laatste toon wordt zo lang mogelijk aangehouden, om te denken aan de komende dagen van inkeer. De laatste toon van de sjofar luidt namelijk de Aseret Jemei Tesjoeva in, de tien ontzagwekkende dagen of dagen van inkeer.

Zo brengt het blazen van de sjofar niet alleen in herinnering dat we geschapen zijn, maar ook dat er een oordeel komt. Niet alleen het laatste oordeel, maar ook het oordeel over het komende jaar.

Veel van de lezingen in de synagoge gaan over hoe God ingrijpt in het leven van de mens. Zo wordt onder andere het verhaal van Abrahams offer van zijn zoon Izaäk gelezen. De ramshoorn die wordt geblazen herinnert ook aan de ram die met zijn horens vastzat in de struiken.

Na de dienst dopen Joden een appel in honing en wensen elkaar shana tova, ‘een goed en zoet nieuw jaar’ toe.

Rosj Hasjana: Tijd voor reflectie

Naast het vieren van de schepping en een nieuw begin, gaat Rosj Hasjana dus ook over bekering. Rosj Hasjana is een dag waarop God weer als Koning over alles en iedereen gekroond wordt, ook over onszelf. Na nieuwjaarsdag begint het jaar met tien ontzagwekkende dagen, die naar Jom Kippoer (Grote Verzoendag) leidden.

Tijdens deze dagen van verootmoediging nemen Joden zichzelf onder de loep en komen tot bezinning. Ze denken na over waar ze mee bezig zijn geweest, waar ze in de toekomst naartoe willen en hoe God hun Koning is. Lees hier meer over die zelfreflectie, en wat wij ervan kunnen leren.

Meer bijzonderheden over Rosj Hasjana

Sommige Joden gaan ‘s middags naar een stromende rivier, waar ze zakken met stenen neerleggen of broodkruimels in de rivier werpen . Dit staat symbool voor het wegwerpen van de zonden in de rivier. Ze citeren hierbij Micha 7:19. ‘Hij zal onze ongerechtigheden vertrappen, ja, U zult al hun zonden werpen in de diepten van de zee.’

Meer weten over Rosj Hasjana?

In deze aflevering van de serie 'Verbonden met Israël' vertelt ds. Henk Poot meer over de betekenis van Rosj Hasjana.

Meer weten over de andere Joodse feesten?