Zoals van veel Joden die uit verre landen kwamen, is het begin van ook deze populaire en invloedrijke familie bijzonder. Aan het eind van de negentiende eeuw arriveerden de eerste Banai’s uit Perzië (nu Iran). De oorspronkelijke ouders kwamen over met drie zonen, die treffend en bondig Abraham, Isaac en Jacob werden genoemd. Toen zij na een hachelijke reis in het land Israël aankwamen, konden ze geen woning vinden in de Oude Stad van Jeruzalem. Onder het juk van de nalatige Turkse autoriteiten was Jeruzalem smerig en overbevolkt en heerste er ziekte. Teleurgesteld maar tegelijkertijd praktisch ingesteld, vestigden ze zich op de (nu beroemde) Machane Yehuda markt en begonnen ze groenten te verkopen.

Ze hadden meer succes dan ze hadden durven dromen. Het duurde niet lang voordat ze in projecten in Jeruzalem begonnen te investeren. Eerst richtten ze een school op en daarna een synagoge, voor de verarmde Perzisch-Joodse gemeenschap in het land.

Tentoonstelling

Slechts enkele generaties later laat de familie Banai nog steeds een diepe afdruk achter op de Israëlische cultuur. Midden in de coronapandemie hadden zij het idee om in de Toren van David een virtuele muziektentoonstelling op te zetten om de verbazingwekkende reis van hun familie van Perzië naar het Beloofde Land te laten zien. Dit was nieuw terrein. Niet alleen vanwege de beperkingen van de lockdown, maar ook vanwege de geschiedenis. Er is veel aandacht voor de Europese Joodse gemeenschap die in de Holocaust werd uitgemoord. Maar de familie Banai wilde ons allen eraan herinneren dat de geschiedenis van de Joodse gemeenschap van Shiraz ook rijk is aan cultuur en geschiedenis. In Perzië waren er ook veel Joodse dichters, zangers en acteurs.

Voor de tentoonstelling sloegen de broers en zussen Banai de handen ineen en gebruikten muziekinstrumenten uit de Levant die in Israël nauwelijks gebruikt worden. Zo creëerden zij een muzikaal drama van het Israël van vóór de staat, met de golven van alija tot aan de Joodse gemeenschap in Jeruzalem die leefde en vocht voor de onafhankelijkheid in 1948.

De familie heeft haar sporen achtergelaten als inheemse en culturele grootmacht. Ze wordt bewonderd en gekoesterd vanwege het buitengewone talent, omdat ze vanuit een verarmd begin tegen alle verwachtingen in opbloeiden.

Hebreeuwse muziek

De muziek van de uit de Banai’s afkomstige generatie sloeg vooral aan bij sabra’s en bij degenen die het grootste deel van hun leven al in Israel woonden. Dit komt omdat de Banai’s geen Russisch, Pools, Roemeens of Jemenitisch accent hadden. Dat van hen werd gezien als het ‘authentieke’ accent, en zij spraken met de ‘juiste’ dictie. De liefde voor Hebreeuws zonder Europees of Arabisch accent bracht een van de leden van de Banai familie, Yossi, ertoe een album met Psalmen op te nemen. Het werd meteen een hit.

Verder nam hij elk hoofdstuk van de Hebreeuwse Bijbel op. Maandenlang zat hij in de studio en las in ‘Israëlisch’ Hebreeuws, met perfecte dictie. Voor sommigen is dat een lokaal, inheems Hebreeuws, het Hebreeuws van het Volk Israel dat al tweeduizend jaar niet meer in de straten van Jeruzalem is gehoord, maar waar nu nieuw leven ingeblazen wordt. Of dat nu waar is of niet, wie we ook zijn of waar we ook vandaan komen, hem de woorden van de profeten horen voorlezen klinkt voor ons als muziek in de oren.