Bestandsovereenkomst tussen Hamas en Israël weer op losse schroeven
Door Yochanan Visser -
16 januari 2025
Woensdag leken de onderhandelingen tussen Israël en Hamas over een bestand in de oorlog in Gaza en de vrijlating van gijzelaars eindelijk succesvol toen de premier van Qatar, Sheikh Mohammed bin Jabr Al Thani, aankondigde dat hij een belangrijke persconferentie zou geven. Tijdens deze persconferentie zei Al Thani dat er een deal was over de vrijlating van gijzelaars en een staakt-het-vuren in Gaza.
Onmiddellijk begonnen de de feestelijkheden in de Arabische wereld en in Gaza waarin de ‘overwinning’ van Hamas op Israël uitbundig werden gevierd.
Verschillende reacties op de overeenkomst
In de Verenigde Staten beweerden zowel de inkomende regering van Donald Trump als de uitgaande administratie van president Joe Biden dat de overeenkomst het resultaat was van hun inmenging in de slepende onderhandelingen in Qatar.
Beiden reageerden haast euforisch op het nieuws over de deal die vandaag officieel zou worden ondertekend. Donald Trump sprak zelfs over een epische deal die het gevolg zou zijn van de “historische overwinning” bij de presidentsverkiezingen in november jl..
Trump zei verder dat hij extatisch was omdat de overeenkomst een signaal was voor de hele wereld dat zijn regering vrede zou nastreven en overeenkomsten zou zoeken die de veiligheid van alle Amerikanen en de bondgenoten van de VS zouden verzekeren. “de Amerikaanse en Israëlische gegijzelden zouden nu naar huis komen om te worden verenigd met hun families en geliefden” aldus Trump.
In Iran reageerde de Islamitische Revolutionaire Garde niet minder uitbundig op de overeenkomst en feliciteerde Hamas met de “enorme overwinning en het afdwingen van een staakt-het-vuren".
In Israël waren de reacties een stuk minder uitbundig en critici wezen op het feit dat de oorlogsdoelen nog lang niet waren gerealiseerd, terwijl anderen spraken over een capitulatie deal.
Aanvullende eisen van Hamas
Later op woensdagavond werd echter duidelijk dat er nog steeds problemen waren en dat overeenkomst op losse schroeven kwam te staan door last-minute eisen van Hamas.
Het ging hier voornamelijk over de eis dat Hamas wilde vaststellen welke Palestijnse terroristen zouden worden vrijgelaten uit Israëlische gevangenissen en over de voortdurende aanwezigheid van de IDF in de Philadelphi corridor, de grens tussen Gaza en Egypte.
De IDF begon ondertussen met de voorbereidingen op een operatie die de vrijgelaten gijzelaars naar huis moest brengen.
Hamas eist zeggenschap over vrijlating
De overeenkomst kwam tot stand door bemiddeling van de nieuwe Amerikaanse veiligheidsadviseur Steve Witcoff. Volgens Witcoff zouden er dertig Palestijnse terroristen worden vrijgelaten voor iedere burger gijzelaar die Hamas zou vrijlaten en vijftig terroristen voor iedere vrouwelijke IDF-soldaat die Hamas had ontvoerd.
Na de bekendmaking van de overeenkomst eiste Hamas dat niet Israël, maar de terreurgroep zelf zou bepalen welke terroristen vrijgelaten zouden worden. Het gaat hierbij om 200 veroordeelde moordenaars, naast andere terroristen.
Ook lichamen van overleden gijzelaars opgenomen in de overeenkomst
Een ander punt uit de overeenkomst was een wapenstilstand van zes weken, waarin 33 Israëlische gijzelaars geleidelijk zouden worden vrijgelaten. Later werd echter duidelijk dat dit aantal ook de lichamen van tien tot elf overleden gijzelaars omvatte.
De IDF zou zich geleidelijk uit Gaza moeten terugtrekken, te beginnen met de zogenaamde Netzarim-corridor, die Gaza in twee delen splitst. Hierdoor zouden de inwoners van Gaza meer bewegingsvrijheid krijgen.
Daarnaast zouden dagelijks 600 trucks met humanitaire hulp Gaza binnenrijden. Ook zou de Rafah-grensovergang met Egypte worden heropend om gewonde Palestijnse Arabieren te evacueren, waaronder dagelijks vijftig gewonde Hamas-terroristen.
In latere fases van het bestand, die nog onderhandeld moeten worden, zou de wederopbouw van Gaza moeten beginnen, inclusief het herstel van de vitale infrastructuur. Daarbij zou de levering van 60.000 caravans en tweehonderdduizend tenten plaatsvinden.
Kabinetsvergadering is uitgesteld
Vanmorgen werd echter bekend dat een geplande kabinetsvergadering in Israël over de deal was uitgesteld en dat het Israëlische onderhandelingsteam voorlopig in Doha de hoofdstad van Qatar zou blijven. Dit omdat Hamas vasthoudt aan zijn last minute eisen over de vrij te laten terroristen en de IDF-aanwezigheid in de Philadelphi corridor.
PMO, het kantoor van premier Benjamin Netanyahu gaf een scherpe verklaring af waarin het volgende zei: “Hamas komt terug op de expliciet overeengekomen punten en creëert een last minute crisis waarin het probeert Israël te chanteren”.
Hamas komt terug op de expliciet overeengekomen punten en creëert een last minute crisis waarin het probeert Israël te chanteren.
Tegelijkertijd lijkt het erop dat Netanyahu’s regering uit elkaar zal vallen wanneer hij de deal met Hamas doorzet.
Zowel de Religieus Zionistische Partij van Betzalel Smotrich als de Otzma Yehudit Partij van Itamar Ben Gvir dreigen uit de regering te stappen over de deal met Hamas. Indien dat gebeurt, kan Israël zich opmaken voor nieuwe verkiezingen. Beide partijen houden op dit moment vergaderingen over de kwestie.
Een eerdere overeenkomst met Hamas werd door de terreurgroep na een week geschonden en leidde tot de continuering van de oorlog.