Het stond al langer in de planning: op alia gaan, naar het land waar nu zes van hun tien kinderen wonen en waar Raphaël Evers’ moeder Bloeme in 2016, nog net voor haar dood, ola chadasja (nieuwe immigrant) werd en begraven ligt. “Eigenlijk wilden we al veel eerder naar Israël,” vertelt Evers: “Het was altijd al een droom. Daar wordt het jodendom echt geleefd, ook qua lernen en religieuze ontwikkeling, ook als het gaat om ingewikkelde Talmoedische discussies.” Maar na jarenlang verbonden te zijn geweest aan de Joodse gemeenschap in Amsterdam was er eerst nog de vraag uit het Duitse Düsseldorf, of hij daar als opperrabbijn het Joodse leven kon helpen opbouwen. Er werden mikwes gebouwd en andere veranderingen in gang gezet.

“Nu dat op de rit staat, is de tijd rijp. En niet alleen daarom. Ik voel steeds sterker dat er voor Joden minder ruimte is in Europa. En die tendens begint nu ook al in Amerika. Talmoedisch gezien leven we in de overgang van de vierde naar de vijfde galoet (diaspora) en de terugkeer naar Israël. Eerst was er de Babylonische ballingschap, toen die van de Meden en de Perzen, de tijd van Esther. Daarna was er de Griekse overheersing en de vierde was de diaspora die begon gedurende het Romeinse rijk. We zitten nu in het staartje van die galoet, en de vijfde is op komst, de galoet van Jismaël, genoemd naar de halfbroer van Isaak, veroorzaakt door bewoners van het Midden-Oosten. In de Zohar, de verzameling mystieke commentaren op de Tora, staat dat dit de laatste galoet zal zijn. Dat die op komst was, wist ik, maar ik sta versteld van de massaliteit en de kracht waarmee die zich nu manifesteert. Ik ken jongeren hier die bewust wegblijven van sociale media, omdat ze anders alleen maar depressief worden van de antisemitische berichten die ze zien langskomen.”

Duidelijkheid

Zijn moeder Bloeme Evers z’’l vertelde nog voor ze overleed dat zelfs voor de Tweede Wereldoorlog het antisemitisme niet zo virulent en hard was, zo overduidelijk op straat lag, als ze op dat moment meemaakte, en dat was in 2016. Evers: “Het is sindsdien alleen maar erger geworden. Kijk, duidelijkheid heeft één voordeel: je weet waar je aan toe bent. Het is een spannende tijd, er gebeuren rare dingen. Dit zou een tijd van vrijheid en gelijkheid moeten zijn, maar tegelijkertijd neemt het antisemitisme enorm toe. Dat is toch vreemd. Ik zie in Europa geen weg meer terug. Je ziet het gebeuren, ik had nooit verwacht dat het in zo’n korte tijd zo uit de hand zou lopen. En het gaat echt niet minder worden, er is geen kruid tegen gewassen.”

Volgens Evers wordt te veel verwacht van het onderwijs, strafrecht en de maatschappelijke reactie, want hij ziet het tij niet keren – ondanks de sterke ondersteuning van de Joodse gemeenschap door de Duitse overheid. “Er wordt hier veel gedaan aan antisemitismebestrijding, maar het haalt niets uit. Het lijkt wel alsof de hele samenleving aan het instorten is. Iedere actie van, in en rond Israël veroorzaakt telkens meer ellende hier. Antisemitisme is nooit weggeweest, maar komt nu weer aan de oppervlakte. Lees bijvoorbeeld het recente bericht dat Duitse soldaten zich in Litouwen enorm hebben misdragen en dat daar een heel nest zit van militairen met extreemrechts gedachtegoed, inclusief ‘Heil Hitler’. Je ziet hier hele groepen in het leger radicaliseren.”

Het hele artikel is te lezen op de website van het Nieuw Israëlietisch Weekblad.