De eerste reis (21-28 februari 2024) bleek direct een schot in de roos. De 32 deelnemers gingen enthousiast aan de slag met het plukken van sinaasappels. Het resultaat? Ruim 18.000 kilo in één dag. Het zette ook direct de toon voor het imago van de Nederlandse vrijwilligers. Zodra de landbouwers wisten dat er weer een groep Nederlandse vrijwilligers naar Israël zou komen, wilden ze dolgraag van onze diensten gebruikmaken.

Na het bloedbad van 7 oktober kwamen veel landbouwers zonder personeel te zitten. Medewerkers uit Gaza bleken soms actief betrokken te zijn geweest bij 7 oktober, en werknemers uit bijvoorbeeld Thailand keerden naar hun thuisland terug. Het gevolg was dat er vaak niet geoogst kon worden, een grote financiële strop voor de landbouwers en de Israëlische economie.

Aan de slag in getroffen kibboetsen

Het was dus zeer dankbaar werk om op diverse locaties letterlijk de handen uit de mouwen te steken. Niet alleen bij het plukken van sinaasappels, maar ook van clementines, abrikozen, druiven, granaatappels en olijven. Tijdens de reizen wat later in het jaar mochten we ook aan de slag in de kibboetsen die op 7 oktober zo zwaar getroffen werden.

De bewoners van deze kibboetsen zijn soms mondjesmaat teruggekeerd, maar de meesten verblijven nog ergens anders, niet wetend of en wanneer ze willen of kunnen terugkeren. De ontmoeting met de mensen die er wél waren, was indrukwekkend en hartverscheurend. We hoorden uit de eerste hand wat er op 7 oktober op die plek gebeurd was.

Het motiveerde ons extra om het werk dat op ons wachtte, met alle liefde te doen: tuinen opknappen, huisjes schoonmaken, verven. In kibboets Nahal Oz (tot 7 oktober ook de thuisbasis van Mirjam Reijnen en haar gezin) werden sommigen zelfs ingeschakeld om te helpen bij het melken van de koeien en het voeren van het vee. Ook de veestapel op deze kibboets ontkwam op 7 oktober niet aan de moordlust van Hamas.

Tekst gaat verder onder de foto's.

De impact van 7 oktober

Naast het vele werken bezochten we ook een aantal (andere) locaties die ons opnieuw stilzetten bij 7 oktober en de nog altijd voortdurende impact daarvan. Op het terrein waar muziekfestival Nova plaatsvond, werden we geconfronteerd met foto’s van grote aantallen jongeren die daar in koelen bloede werden vermoord of ontvoerd.

Een plek waar tijdens zo’n bezoek niets dan stilte past. Datzelfde geldt voor Tkuma, waar op een afgebakend terrein honderden uitgebrande auto’s of met kogels doorzeefde auto’s liggen opgestapeld als een bizarre herinnering aan de horror van 7 oktober. In Sderot hoorden we het verhaal van het politiebureau, waar terroristen zich verschansten en dat uiteindelijk door een Israëlische antiterreureenheid met de grond is gelijkgemaakt.

De locatie van het voormalige politiebureau is nu een gedenkplek geworden. Sderot lag overigens al sinds Israël zich in 2005 helemaal terugtrok uit de Gazastrook bijna wekelijks onder vuur. Er werden in al die jaren duizenden raketten vanuit de Gazastrook op de stad afgeschoten, met alle trauma’s voor de inwoners van Sderot van dien.

Bewaarde resten van raketten in het bezoekerscentrum in Sderot zijn daar de stille getuigen van. Op de dag van ons vertrek bezochten we in Tel Aviv het ‘Plein van de gijzelaars’, een plek om blijvende aandacht te vragen voor de vele gijzelaars die nog altijd in Gaza vastzitten. Familieleden met geliefden die in Gaza worden vastgehouden, deelden hun hoop en wanhoop. Tijdens onze eerste reis (februari) hoopten we dat dit programmaonderdeel voor de andere reizen zou kunnen vervallen. Helaas bleek het ook tijdens de laatste reis in november nog altijd actueel te zijn.

Tekst gaat verder onder de foto's.

Meerwaarde

Deze en vele andere ontmoetingen waren ook op deze reis een meerwaarde. Niet alleen met de landbouwers of de bewoners van de kibboetsen, die allemaal dolblij waren met onze komst en hulp. Na 7 oktober 2023 is het toerisme in Israël bijna helemaal stilgevallen. Dat betekent dat ook de projecten die we als Christenen voor Israël in Israël ondersteunen nauwelijks meer bezoek van onze reguliere reisgroepen krijgen.

Vandaar dat we met onze Handen-uit-de-mouwengroepen onder andere langsgingen bij Adi in de Negev en kibboets Or HaNer in de buurt van Sderot. Adi is een bijzondere zorginstelling voor gehandicapte kinderen en volwassenen en beschikt inmiddels ook over een revalidatieziekenhuis. Na 7 oktober werden hier talloze gewonden opgevangen.

Kibboets Or HaNer maakt deel uit van het programma First Home in the Homeland, een programma dat gericht is op de integratie van Joodse nieuwkomers. In deze kibboets ontmoetten we jonge Joodse mensen uit onder andere Oekraïne en Rusland, die er heel bewust voor kozen juist nu voorgoed naar Israël te vertrekken. In Jeruzalem hadden bijna alle groepen een bijzonder inspirerende ontmoeting met Benjamin Philip, die leidinggeeft aan Hineni (met onder andere een humanitair restaurant).

Andere ontmoetingen

Naast deze ‘project-ontmoetingen’ waren er ook mooie ontmoetingen met onder andere Jucha Engel (de opa van Ofir Engel, die twee maanden als gijzelaar in Gaza zat) Aviel Schneider (hoofdredacteur Israel Today) en Smadar Morag (bekend van Shalom uit Israël). En dan waren er de vele spontane ontmoetingen op straat.

Vaak werd ons gevraagd wie we waren en wat we kwamen doen. Ook daar bleek dat de Israëli’s zo blij waren met onze komst. Voor ons misschien vanzelfsprekend, voor hen een stuk minder gezien het snelgroeiende antisemitisme. 7 oktober en de gevolgen daarvan trekken nog altijd diepe sporen in de Israëlische samenleving.

Ambassadeurs

De deelnemers aan de Handen-aan-de-mouwenreizen voelen zich allemaal nauw verbonden met Israël, dat zij zien als Gods volk en oogappel, en wilden juist in deze tijd gehoor geven aan de Bijbelse opdracht om Israël en het Joodse volk tot zegen zijn. Een aantal deelnemers ging – in deze oorlogstijd – zelfs voor de eerste keer naar Israël.

De liefde voor Israël en de God van Israël was de grote samenbindende factor. Binnen een dag ontstond er dan ook in iedere groep een hechte band. Juist nu Israël en het Joodse volk steeds meer alleen komen te staan, was het een voorrecht iets te kunnen betekenen. We keerden terug als ambassadeurs voor Israël en het Joodse volk. De zegen die we mochten uitdelen, bleek ook onszelf tot zegen te zijn.

Ook graag naar Israël om de handen uit de mouwen te steken? Voor 2025 staan er ook weer een aantal Handen-uit-de-mouwenreizen gepland. Op de eerste twee reizen is nog plaats. Kijk voor meer informatie op cvi.nl/reizen.

Bekijk hier nog een aantal foto's van de reizen (klik op de foto om te vergroten):