Sluiten

Zoeken.

Artikelen

Activiteiten

Kennisbank

Podcasts

Projecten

Publicaties

Videos

Overig

Het waarom van de rode koe

Door Rabbijn mr. drs. R. Evers - 

28 september 2022

Rode koe

Het mag geen toeval heten dat afgelopen week vijf rode koeien vanuit Texas in Israël arriveerden, vlak voor Jom Kippoer – dit jaar op 4 en 5 oktober. Geruchten deden al lang de ronde. Het werd tijd.

In deze periode – ongeveer 25 dagen voor grote Verzoendag - lezen wij iedere dag ’s ochtends zeer vroeg de tekst van de dertien G’ddelijke eigenschappen van medelijden die Mozes van G’d hoorde vlak voor de vergeving van de zonde van het gouden kalf (Ex. 34:5-6): “G‘d, barmhartig en genadig, geduldig en rijk aan goedertierenheid en trouw, Die goedertierenheid blijft bewijzen aan duizenden, Die ongerechtigheid, overtreding en zonde vergeeft, etc”.

Kosjer voor ritueel gebruik

Deze rode koeien hadden nooit een juk gedragen, waren totaal donkerbruin rood, hadden geen gebreken, zoals voorgeschreven in Num. 19 en werden door de controlerende rabbijnen ‘kosjer’ (in orde) verklaard voor ritueel gebruik. Driehonderd mensen stonden de koeien op te wachten op het vliegveld Ben Gurion in Israël voordat ze in quarantaine moesten. Sommigen konden hun tranen niet bedwingen. Alle woordvoerders spraken over het belang voor jodendom en christendom maar nergens vond ik een uitleg waarom dit zo belangrijk was. Het duidt op een volgende stap in de richting van Messiaanse tijden.

Misverstand

Het lijkt erop alsof iedereen meent, dat nu de herbouw van de Jeruzalemse Tempel aanstaande is. De rode koe is echter slechts een voorteken. De rode koe heeft niet direct met de offerdienst te maken. De rode koe werd buiten de Tempel geslacht en niet geofferd. Daarna werd de koe verbrand (Num. 19:5-9): “Haar huid, haar vlees en haar bloed, met haar mest, moet men verbranden. De priester moet cederhout, hysop en karmozijn nemen, en moet dat midden in de brandende koe werpen (…). Die as is voor de gemeenschap van de Israëlieten om te bewaren, bestemd voor reinigingswater. Het is een middel tot ontzondiging“. Het gaat dus uiteindelijk om de as van de verbrande rode koe. Dit middel tot ontzondiging is nodig om de Tempel te mogen betreden en mee te doen aan de dienst.

Twee hoofdpunten

Twee rode lijnen kenmerken de Tora:

1. Strijd tegen afgoderij en
2. Belofte van het land Israël.

De rode koe en Jom Kippoer hebben een duidelijk band. Jom Kippoer, de grote Verzoendag, was 3335 jaar geleden de dag waarop het joodse volk – in het eerste jaar van de woestijnreis richting Israël – verzoening kreeg voor de zonde van het gouden kalf. Daarom is de grote Verzoendag voor eeuwig Jom Kippoer geworden en gebleven.

Afgoderij: een eeuwige zonde

Ongeveer 40 dagen nadat ze de Tora op de berg Sinai hadden gekregen, vergrepen 3000 Joden zich aan afgoderij. G’d nam dit zo hoog op, dat Hij niet meer verder wilde trekken met het joodse volk. Mozes hield twee maal 40 dagen een vurig pleidooi (Ex. 32,33 en 34). Uiteindelijk kwam het bevrijdende G’dswoord ‘Ik heb vergeven’ op de grote Verzoendag.

Maar de strijd tegen afgoderij was nog lang niet afgelopen. Tot Messiaanse tijden zullen wij gevoelig blijven voor afgoderij, of dit nu een beeldje is of de verafgoding van macht, kracht, het lichaam of de euro, de economie.

Maar wat heeft dit allemaal van doen met de rode koe?

Symbool van de strijd tegen afgoderij

De rode koe is nog steeds uiterst actueel omdat het in feite

  • de eeuwige strijd tegen en
  • de verzoening voor onze afgodische neigingen representeert.

Vele aspecten van de voorschriften voor de rode koe werkten als symbolische waarschuwingen tegen en verzoeningen voor het gouden kalf.

De moeder moet de zonde ongedaan maken

De rode koe wordt gezien als de moeder van het gouden kalf. Het gouden kalf had het hof van de ‘Koning’, G’ds wereld vervuild. De rode koe moest het spirituele vuil van haar zoon opruimen.

“Mozes strooide de as van het gouden kalf op de oppervlakte van het water” en gaf het de Joden te drinken (Ex. 32:20 e.v.). De as van de rode koe werd vermengd met bronwater en gesprenkeld op mensen, die onrein waren door foute contacten. De rode kleur van de koe herinnert ons aan het woord van Jesaja, de profeet (1:18): “Al waren uw zonden als scharlaken, ze zullen wit worden als sneeuw; al waren ze rood als karmozijn, ze zullen worden als witte wol“.

De eis, dat de rode koe volledig moet zijn moet goedmaken wat er bij het gouden kalf misging: hun spirituele volkomenheid was aangetast en moest weer geperfectioneerd worden. De koe mocht geen juk hebben gedragen omdat de Joden het hemelse juk hadden verworpen. Cederhout, hysop en karmozijn moest men midden in de brandende koe werpen (Num. 19:9). De ceder is een zeer hoge boom en duidt op arrogantie. De lage hysop representeert bescheidenheid. Religie veronderstelt nederigheid. Alle hoogmoedigen moeten hun hoofd buigen voor G’ds Eenheid. Verzoening blijft mogelijk. Geloof in een G’d is de essentie van het Jodendom.

Daarom is de rode koe zo belangrijk: het symboliseert de overwinning van de Tora op het heidendom. Zo komen de Messiaanse tijden inderdaad dichterbij.

Rabbijn-mr.-drs.-R.-Evers_avatar-90x90 (1)

De auteur

Rabbijn mr. drs. R. Evers

Rabbijn R. Evers was opperrabbijn in Dusseldorf. Hij maakte in de zomer van 2021 met zijn vrouw alija naar Israël. 

Doneren
Abonneren
Agenda