De namen van onze weekdagen zijn alle gerelateerd aan de Sjabbat, de wekelijkse rustdag (zaterdag). De zondag heet bij ons ‘de eerste dag na Sjabbat, de vrijdag heet ‘de zesde dag na Sjabbat’.

De namen van onze kalendermaanden zijn in de Thora gerelateerd aan de Exodus, de uittocht uit Egypte, dat 3335 jaar geleden plaatsvond. De lentemaand heet de eerste maand (Exodus 12:1-2): “G’d zei tegen Mozes en tegen Aäron in het land Egypte: Deze maand zal voor u het begin van de maanden zijn. Hij zal voor u de eerste zijn van de maanden van het jaar.“

Wie schetst mijn verbazing dat nergens in de seculiere kalender gerefereerd wordt aan de Bijbelse manier van dagen en maanden tellen. Het is het heidendom dat hier de klok slaat.

Oorsprong van de seculiere kalender

In het vroegere Mesopotamië kreeg iedere dag de naam van een god, die het lot van de mensheid zou bepalen. Vele jaren later namen de Romeinen deze heidense gewoonte over en noemden de dagen van de week naar hun goden. Uiteindelijk kwam de kalender in de handen van de Germaanse volkeren, die ook hun heidense sporen nalieten in onze seculiere kalender.

• Zondag is genoemd naar 'de dag van de zon‘, een Romeinse feestdag voor de afgoden. De oudste verafgoding van de zon vond plaats in Egypte. De zonnegod heette daar ‘ra’. De oude heidenen geloofden dat zondag een soort geluksdag was.

• Maandag komt uiteraard van de ‘dag van de maan’ waarop de heidenen de godin van de maan eerden.

• Dinsdag schijnt van de naam van de Germaanse god Tioe te komen, vandaar dat de Engelsen het Tuesday noemden. Tioe was een oorlogsgod en wordt ook geassocieerd met de Noorse god Tyr, de god van de verdediging.

• Woensdag komt van de dag van Wodan of in het Noors Odin. Dit was de god voor de handel, voor reizen maar ook voor de wetenschap.

• Donderdag is genoemd naar Tor, de Noorse god voor de donder en de bliksem.

• Vrijdag komt van de naam Freja, de vrouw van Wodan en de godin van de liefde en voortplanting.

• Zaterdag is oorspronkelijk ‘de dag van Saturnus’, de god van de tijd en de overvloed.

Maanden

De maanden van het jaar hebben ook een stevig fundament in het heidendom.

• Januari staat in verband met Janus, de god van het begin en het einde.

• Februari komt van de vroeg-Italiaanse godin Februus.

• Maart komt van de Romeinse oorlogsgod Mars.

• April komt van de stam ‘openen’ en heeft de maken met het ontbotten van de nieuwe vruchten.

• Mei komt waarschijnlijk van de Romeinse godin Maiesta, de godin van eer en aanbidding.

• Juni komt van de godin Juno, een Romeinse beschermgodin.

• Juli is de maand die naar Julius Cesar genoemd is omdat hij in deze maand vermoord werd (44 voor).

• Augustus is genoemd naar de Romeinse keizer Augustus.

• September, oktober, november en december zijn respectievelijk de negende, tiende, elfde en twaalfde maand en komen van de latijnse woorden septem (zeven), octo (acht), novem (negen) en decem (tien), telwoorden uit de Romeinse kalender.

De grote codificator Rabbi Mozes Isserles (1530-1572) geeft in zijn werken af en toe ook de data van de seculiere kalender aan. Toch is het in Joodse kring gebruikelijk gebleven om de Bijbelse data te volgen. De reden moge duidelijk zijn. Nomen est omen: de naam is een teken. Als we ver willen blijven van heidendom en afgoderij moeten we in Hebreeuwse termen blijven denken.

In het Jiddisch heet een goed jaar gewenst ‘a git gebenscht Jahr’. Ik wens jullie al het goede, maar blijf gehecht aan mijn eigen kalender, die al 3335 jaar oud is.