Zoals iedereen weet, leven wij nu in de Coronatijd. Dat betekend dat bruid en bruidegom hun gastenlijst flink moeten inkorten; van deze gasten zullen velen het laten bij een ‘mazal tov’-telefoontje en zij die wel komen, blijven meestal maar een paar minuten. En zelfs onder zulke omstandigheden hebben wij net drie bruiloften achter de rug en hebben we er volgende week weer een. Zelfs in deze periode blijven bruiloften doorgaan (natuurlijk allemaal volgens de instructies van het Ministerie van Gezondheid) want dat maakt nou eenmaal deel uit van het Joodse leven.

Maar er is nog iets dat deel uitmaakt van de ‘cirkel van het leven’, en dat is onze sterfelijkheid. Helaas maken begrafenissen hier ook net zoveel deel van uit als bruiloften. In de afgelopen periode heeft G-d besloten om een aantal zielen terug te halen van mensen die ons zeer dierbaar waren. In verband met de huidige pandemie kon ik alleen maar aanwezig zijn bij twee van de zeven begrafenissen. Eerder vandaag, terwijl mijn vrouw bezig was met voorbereidingen voor een Bar Mitswa, ontvingen wij zowel een nieuwe uitnodiging voor een bruiloft, als ook het nieuws dat iemand van onze familie heen is gegaan. Samen met alle blijde gebeurtenissen zijn er ook trieste die deel uitmaken van ons leven.

Huis van rouw

Koning Salomo zegt: “Het is beter te gaan naar een huis van rouw dan naar een huis van feestgelag (Prediker 7:2). Misschien kunnen we zeggen dat we meer inspiratie voor persoonlijke groei opnemen in een ‘huis van rouw’ dan in een feestzaal. De Joodse geleerden zeggen dat hoewel het veel beter voelt om aan een vreugdevol feest deel te nemen dan aan rouwen, we eerst aandacht moeten besteden aan het rouwen.

Een rouwhuis is een plek van pure en gerichte emotie. Wanneer we een huis van rouw binnenlopen, ‘leven we het moment’ en niets anders doet er dan aan toe. Geen kortzichtigheid, materialisme of trivialiteiten leiden ons van de realiteit af. Het is als het ware alsof de wereld om ons heen stopt en slechts één ding onze aandacht eist: onze sterfelijkheid en wat hierna komt.

Vreugde, zoals een bruiloft, is de belichaming van het leven, maar we moeten weten hoe we het moeten vieren. Er zijn zoveel afleidingen en sideshows die vreugde kunnen verminderen, en soms zelfs te centraal komen staan terwijl de echte reden om blij te zijn, om feest te vieren, opzij wordt geschoven.

Een ‘huis van rouw’ leert ons waar wij op moeten focussen, en waar het leven daadwerkelijk om draait; wat belangrijk is en wat triviaal is. Alleen als we het einde zien, kunnen we het heden leven zoals we het behoren te leven. Alleen dan kunnen we een feest bijwonen en ten volle genieten van de pracht en ware betekenis van echte vreugde. Als we denken dat het leven alleen draait om genot, of om eerlijk behandeld te worden door het ‘lot’, zal het moeilijk zijn erachter te komen waarom er minder dan plezierige dingen gebeuren met ons. We zullen onzelf dan ook gek maken wanneer we horen van tragische gebeurtenissen die goede mensen overkomen. Het leven wordt dan een raadselachtig doolhof van bizarre, verwrongen en ‘oneerlijke’ gebeurtenissen. Echte vreugde is om in G-d te geloven en te weten dat alles goed is. Vreugde is om te stoppen om de rozen te ruiken, duidelijk te begrijpen dat elk moment van ons leven een geschenk is, en dat een ieder van ons een potentieel heeft om zoveel te kunnen bereiken.

Niet deel te mogen nemen aan een begrafenis wordt gezien als een absoluut pijnlijke ervaring. Onze geleerden (B.T Nedarim 38) leren dit van het vers: "want dat is het einde van ieder mens en de levende neme het ter harte". Wanneer iemand het einde van het leven ervaart, leert men om te focussen op waar het leven echt om draait. Een leven leiden met een vertekend beeld van wat daadwerkelijk belangrijk is veroorzaakt veel pijn en angst. Alleen een helder leven is een leven dat het waard is om geleefd te worden. Mogen we altijd een vreugdevol leven leiden… van echte vreugde!