Toevluchtsoord van Russische vervolging

Mijn eigen Chassidische groep komt oorspronkelijk uit het toenmalige Russische rijk, onder de kwaadaardige tsaar Nicholas I. De meedogenloze vervolging door de tsaar, de twee jaar lange gevangenisstraf zonder proces en de beslissing om hem te verbannen naar een ver afgelegen gebied, dwong onze eerste Rebbe het Russische rijk te ontvluchten. Hij vestigde zich uiteindelijk  in de stad Sadhora, in wat tegenwoordig West-Oekraïne is. Van hieruit leidde hij zijn tienduizenden volgelingen tot aan zijn sterven in 1850. Zijn graf bij de stad Chernivitsi, dicht bij de Roemeense grens, werd tot de recente gevechten uitbraken, altijd bezocht door zijn nakomelingen en chassidim uit alle delen van de wereld. Onze Rebbe vluchtte voor de Russen naar de omgeving van Chernvitsi. Vandaag zien we hoe Joden van hier weer vluchten voor de Russen. In de hoop ergens anders een veilige haven te vinden.

Iedere keer wanneer ik lees en hoor over mensen - waarvan ik enkele persoonlijk ken- die deze plek ontvluchten, doet het mij denken aan het bezoek dat mijn Rebbe een aantal jaren geleden aan Leipzig (Duitsland) bracht.

Gestolen eigendommen

Terwijl hij daar was, hield de Rebbe een lezing voor een groep Joodse studenten, waarvan velen uit Rusland afkomstig waren. Tijdens zijn toespraak vroeg hij hen: "Mijn vereerde grootvader, rabbijn Jisrael van Ruzhin (1796–1850) werd vervolgd en gevangengezet door de Russische tsaar. Uiteindelijk wist hij Rusland te ontvluchten. Maar toen hij vluchtte, liet hij veel grote rijkdommen achter, die nog steeds in het bezit zijn van de Russische regering. Moeten wij, zijn nakomelingen, een juridische strijd aangaan om zijn verloren bezittingen terug te vorderen?” De studenten genoten van het feit dat een bezoekende chassidische Rebbe hen om hun mening vroeg. en de meesten van hen antwoordden hem: “Natuurlijk. Gestolen eigendommen moeten worden teruggegeven aan de rechtvaardige eigenaar.”

“In dat geval,” antwoordde de Rebbe, “moeten jullie je er dan van bewust zijn, dat jullie ook van veel rijkdommen zijn beroofd. Zeventig jaar communisme hebben miljoenen Joden van de Thora -hun erfgoed- beroofd. Nu moeten jullie de strijd aangaan om de geestelijke rijkdommen terug te vorderen die van jullie zijn ontnomen. Je moet deze tot elke prijs terugnemen.”

Antisemitisme

Hoewel Poetin beweert een oorlog te voeren tegen het Nazisme, kan niet worden ontkend dat de Oekraïners met een overweldigende meerderheid een Joodse man tot hun president hebben verkozen; en dat sinds hun keer naar het Westen in 2014, er prominente Joden in de Oekraïense regering hebben gediend. Volgens professor David Fishman van het Jewish Theological Seminary of America, die lesgeeft in Kiev, en in het verleden heeft geschreven over de Oekraïense Joden, "worden Joden tegenwoordig meer geaccepteerd in Oekraïne dan ooit in de geschiedenis". Hierbij moet wel gezegd worden dat er nu minder Joden in Oekraïne leven als vroeger en dat gezien de recente politieke ontwikkelingen, Oekraïners nu de neiging hebben om veel van hun problemen aan Rusland te wijten.

Hoewel fysieke aanvallen op Joden zeldzaam zijn, blijven volgens Fishman antisemitische houdingen en stereotypen nog altijd bestaan. “Ga naar de markt en vraag mensen: Wat vind je van Joden? Ze zullen je dan vieze moppen vertellen over Joden en geld.” Daar komt bij dat veel Oekraïners nog steeds weigeren om Oekraïense collaboratie met de nazi's te erkennen bij de massamoorden van Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. "Iedereen die dit trieste en ongelukkige feit noemt, wordt bestempeld als een instrument van Russische propaganda", voegde professor Fishman toe.

Natuurlijk is er ook het beruchte Azov-bataljon dat begon als een neonazi paramilitaire groep, en later werd geïntegreerd in de officiële Oekraïense strijdkrachten. De Jerusalem Post melde dat ze inmiddels zijn afgeweken van hun oorspronkelijke antisemitische ideologie. Of dit inderdaad zo is, of niet, zullen we waarschijnlijk nooit zeker weten. Alhoewel er tegelijkertijd ook niet kan worden ontkend dat antisemitisme nog steeds springlevend is in Oekraïne - net als in zoveel andere landen. Ik ben hier zelf getuige van geweest toen ik het land in 2013 bezocht, en dit is iets wat ook veel Oekraïense Joden niet zullen ontkennen. Maar uiteraard is dit geen rechtvaardiging voor een totale oorlog.

Vorige week hoorde ik twee oudere Joodse mannen praten over de situatie in Oekraïne: “Hun ouders en grootouders hebben de onze constant vervolgd en vermoord”. En ja, hoewel dit misschien wel waar is -en antisemitisme nog steeds erg aanwezig is- zijn er nu vele honderdduizenden onschuldige mensen die lijden. En, G-d zij dank, zien wij dat de kleinkinderen van vandaag niet noodzakelijk hun grootouders zijn. Een van die duidelijke voorbeelden was vorige week duidelijk te zien in Moldavië.

Foto 1 (met vreemde tekens bovenaan): Luhansk synagogue - Na de Sovjetrevolutie werd de synagoge omgezet tot een openbaar bad.
Foto 2 (Sadagora): Synagoge en huis van Rebbe in Sadhora - De Sovjets maakten een machinewerkplaats voor collectieve boerderijen van de synagoge.
Foto 3 (gebouw met Hebreeuwse tekens): Graf van Ruzhiner Rebbe rabbijn Jisrael Friedman in Sadhora.
Foto 4 (dubbele foto): Synagoge en huis van Rebbe in Sadhora - De Sovjets maakten een machinewerkplaats voor collectieve boerderijen van de synagoge.

Kishinev

Een andere beruchte naam binnen de Joodse wereld is Kishinev. Hier vond in 1903 een gruwelijke massamoord op Joden plaats. Tegen die tijd maakte Kishinev deel uit van Sovjet-Rusland (nu Chisinau, de hoofdstad van Moldavië). De pogrom, die meer dan anderhalve dag duurde, eindigde met 49 vermoorde Joden, honderden Joodse vrouwen die waren aangevallen, en 1500 beschadigde Joodse huizen. In de dagen voorafgaand aan de Holocaust werd de naam 'Kishinev' synoniem met de ergste moderne antisemitische pogrom; waarvan sommigen zeggen dat het zelfs de geschiedenis heeft veranderd, door Joden een duw te geven in de richting van het Zionisme en andere ideologieën.

De bittere geschiedenis van deze stad maakt hun reactie op de huidige Joodse vluchtelingen uit Oekraïne nog mooier. Toen de plaatselijke Chabad-synagoge haar deuren opende voor vluchtende Joden, begonnen Moldavische niet-Joden massaal naar de synagoge in Kishinev te trekken om hun hulp aan te bieden, en goederen te doneren voor deze vluchtelingen. Misschien zien we hier een verandering in de tijden…

Onschuldige mensen moeten altijd worden beschermd. Maar natuurlijk pretendeer ik niet een oplossing te hebben voor dit huidige conflict dat al veel langer teruggaat in de geschiedenis. De enige oplossing die ik heb, is om ons te wenden tot de enige die een echte blijvende vrede kan brengen. Niet Biden en niet Bennett, maar alleen Diegene boven in hemel.

Daarom wil ik dit stuk eindigen met de woorden die een bekende chassidische rabbijn vele jaren geleden schreef: “Mogen we de dag zien waarop oorlog en bloedvergieten ophouden, en wanneer een grote vrede de hele wereld zal omarmen. Dan zal geen land een andere meer bedreigen, en zal de menselijke familie geen oorlog meer kennen." - Rabbijn Nathan van Breslov, Oekraïne (1780-1844).