Israëlische en Hamas-onderhandelaars zijn al enige tijd in Qatar om te overleggen over een gedeeltelijke overeenkomst. De onderhandelingen worden geleid door Steve Witcoff, de Amerikaanse onderhandelaar die namens president Joe Biden en de inkomende president Donald Trump een overeenkomst probeert te bereiken voordat Trump op 20 januari aantreedt als nieuwe president.

Politieke dynamiek rond de gijzelaarskwestie

De zaken liggen echter niet zo eenvoudig omdat Hamas niet bereid is om alle gijzelaars vrij te laten in ruil voor de vrijlating van duizenden gevangen terroristen. Trump heeft herhaaldelijk gedreigd dat de “hel los zou breken” indien Hamas niet akkoord zou gaan met een deal over de gijzelaars voor zijn inauguratie op 20 januari.

Waarnemers proberen nog steeds te achterhalen wat die "hel" precies zou kunnen betekenen. Het lijkt waarschijnlijker dat hij de IDF zal aanzetten om "de hel" te creëren voor Hamas en het leger de vrije hand zal geven om definitief af te rekenen met de organisatie in Gaza.

De huidige president Biden heeft altijd de nadruk gelegd op het bereiken van een staakt-het-vuren in Gaza maar Trump heeft dat woord nooit gebruikt wanneer hij sprak over de oorlog in Gaza. De nieuwe president is slechts geïnteresseerd in de vrijlating van alle gijzelaars, dood of levend.

Vrijlating en ruilvoorwaarden

Volgens de laatste berichten zouden er 33 gijzelaars gedurende de eerste fase van de deal worden vrijgelaten. Dat zou betekenen dat er 65 gijzelaars achterblijven in Gaza.

Onder de vrij te laten gijzelaars bevindt zich naar verluidt de volledige familie Bibas, die volgens eerdere berichten van Hamas zou zijn omgekomen bij een Israëlische luchtaanval in november 2024. De jongste gijzelaar in handen van Hamas is Kfir Bibas, die onlangs zijn tweede verjaardag had moeten vieren, mits hij nog in leven is.

Voor elke vrij te laten vrouwelijke gijzelaar, waaronder vrouwelijke IDF-soldaten en zieken, zou Israël dertig gevangengenomen terroristen moeten vrijlaten. Voor mannelijke IDF-soldaten ligt dit aantal op negentig. De meerderheid van de gijzelaars die mogelijk onder een toekomstige deal worden vrijgelaten, werd ontvoerd tijdens het NOVA-muziekfestival op 7 oktober.

In de eerste fase van de overeenkomst zullen geen omgekomen gijzelaars worden vrijgelaten, waaronder ook niet de lichamen van IDF-militairen Hadar Goldin en Oron Shaul, die in 2014 zijn gedood en ontvoerd. De vrijgegeven gijzelaarslijst vermeldt daarnaast 36 ontvoerde burgers en soldaten die naar verwachting niet meer in leven zijn.

Verdeling in Israël over omstreden gijzelaarsdeal

De kwestie heeft opnieuw geleid tot verdeeldheid onder het publiek en politici in Israël. Familieleden van gijzelaars die door Hamas worden vastgehouden, steunen massaal een overeenkomst om hun geliefden vrij te krijgen en hebben geen bezwaar tegen een staakt-het-vuren in de oorlog.

Tegelijkertijd protesteerde een andere groep, bestaande uit nabestaanden van gedode Israëli’s, dinsdagavond bij de residentie van premier Benjamin Netanyahu. Sommigen blokkeerden zelfs tijdelijk de toegangswegen naar Jeruzalem. De demonstranten stellen dat de huidige deal de achterblijvende gijzelaars in de steek laat.

Een vertegenwoordiger van het rechtse Gvura Forum zei tijdens de demonstratie dat Netanyahu niet moet toegeven aan de druk van actiegroepen en buitenlandse regeringen. “We zullen niet vergeten en vergeven. Jij hebt geen mandaat om een capitulatieovereenkomst met Hamas te sluiten.”, aldus de vertegenwoordiger van het forum.

Rabbi Shlomo Yosef Weitzen, wiens zoon sneuvelde in Gaza, smeekte de premier om door te blijven vechten in Gaza.  “Wanneer je te maken hebt met een vijand die het kwaad vertegenwoordigt, moet je een beleg tegen hem beginnen. Je hoeft niets anders te doen dan vol te houden en door te vechten – zelfs zonder elektriciteit!” zei de rabbijn.

“Dit is een strijd tussen goed en kwaad," voegde hij eraan toe, terwijl hij de woorden van de premier aan het begin van de oorlog in herinnering bracht. Toen had de premier het publiek verteld dat deze oorlog een strijd zou zijn tussen de zonen van het licht en de zonen van de duisternis.

Twee Zionistisch Religieuze ministers, die fel tegen een overeenkomst met Hamas zijn, Betzalel Smotrich (financiën) en Itamar Ben-Gvir (nationale veiligheid) hebben gedreigd om af te treden wanneer de deal met Hamas zou worden goedgekeurd door de regering. Dat zou een coalitie crisis kunnen veroorzaken die de regering van Netanyahu ten val zou kunnen brengen.

De oorlog in Gaza

In Gaza gaat de oorlog intussen onverminderd door en wordt er nog steeds hevig gevochten. Zo ook in de wijk Beit Hanoun, in het noorden van Gaza. Op dinsdag raakten 13 soldaten van de Nahal Brigade gewond en kwamen vijf anderen om het leven toen Hamas een gebouw liet instorten met een explosie.

Sinds het begin van de operatie in het noorden van Gaza, in oktober 2024, zijn 55 IDF-soldaten gesneuveld. Sinds 7 oktober 2023 zijn in totaal 840 IDF-soldaten en 50 leden van de politie en andere veiligheidsdiensten omgekomen.

Duizenden nieuwe Hamas-strijders

Volgens de Amerikaanse Minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken is Hamas erin geslaagd om duizenden nieuwe strijders te rekruteren. Hamas heeft nu evenveel troepen als aan het begin van de oorlog. Dit zijn over het algemeen weliswaar onervaren terroristen maar zij hebben nieuwe tactieken geïntroduceerd, zoals het gebruik van bermbommen.