Het idee om de Thora-lezing van de huidige week toe te passen op de huidige tijd komt van Rebbe Shneur Zalman van Liadi (1745-1812); de eerste Rebbe van Chabad. Hij noemde het “leven met de tijd”. Tegenwoordig, vooral met de moord op rabbijn Tzvi Kogan, de Chabad-sjaliach (afgezant) in de Verenigde Arabische Emiraten die vorige week is vermoord, en zelfs met het huidige staakt-het-vuren in Libanon; is het niet moeilijk om de actuele gebeurtenissen in deze week’s Thora-lezing te zien.
Deze Sjabbat lezen we over het conflict tussen de Filistijnen en onze aartsvader Isaak. We lezen over de belachelijke bewering van de Filistijnen dat ze Isaak altijd goed behandeld hebben, terwijl dat helemaal niet waar was. Jakob wordt door Esau beschuldigd van dubbelhartigheid; en we lezen hoe hij gedwongen werd te vluchten voor zijn leven. Hoe Jakob vanuit Esau’s pan in het vuur van Labans huis springt.
Wapenstilstand
Op het moment van schrijven wordt vermeld dat het Israëlische veiligheidskabinet zojuist een wapenstilstand met Hezbollah heeft goedgekeurd, die morgen (woensdag) om 10.00 uur ingaat. En hoewel ik blij ben met de mogelijkheid van enige rust in het Noorden, ben ik er zeer sceptisch over.
Het is duidelijk dat Hezbollah vernederd is, verslagen op het slagveld en haar prestige (misschien) onherroepelijk is vernietigd. Het verlies van zo veel van hun leiders en bewapening heeft hen decennia teruggezet. Maar tegelijkertijd heeft Israël een unieke kans weggegooid.
Hezbollah had aanzienlijk verder kunnen worden gedegradeerd voordat ze het resterende werk aan het Libanese leger zouden overgedragen (met Israëlische en Amerikaanse medewerking). Zoals het er nu voorstaat, draagt de Libanese Staat nu een verantwoordelijkheid die te zwaar is voor hen om te dragen, en hoewel ik bid dat ik het mis heb, ben ik bang dat ze jammerlijk zullen falen in de taak die voor hen ligt.
Natuurlijk weet ik niet wat er achter gesloten deuren is besproken. Misschien is dit in ruil voor beloftes van Trump met betrekking tot Gaza of Iran, maar als dit niet zo is, vrees ik dat dit een werkelijk tragische gemiste kans is om de noordelijke dreiging uit te roeien.
Blind zijn
Dat brengt mij misschien wel bij de zin, van alle gebeurtenissen in de Thoralezing van deze week, die volgens mij het meest resoneert met de huidige gebeurtenissen: “Isaak was oud geworden en zijn ogen waren zwak [blind] geworden” Genesis 27:1.
Dit “blind zijn” hield onder andere in dat Isaak geen onderscheid kon maken tussen zijn waardige zoon -Jakob- en zijn slechte, onwaardige zoon Esau. De Joodse Geleerden in de Talmoed beschrijven Esau als iemand die schuldig was aan alle zonden die je maar kunt bedenken. En toch hield Isaak van hem, en hoopte alleen maar op het beste van hem.
Wij – of onze leiders – zoals Isaak in de eenvoudige lezing van ons Thora-gedeelte zijn ook blind. We tasten in het donker. Er is zoveel onduidelijk voor ons, en de projecten waar we onze zegen aan willen geven zijn vaak de verkeerde; we hopen dat het uiteindelijk allemaal goed komt. En zo ook met deze wapenstilstand. We hopen echt dat het uiteindelijk goedkomt... maar helaas leert de geschiedenis ons iets anders.
Terugkeren naar de putten
Iets anders dat we deze week lezen gaat over Isaak die pas terugkeert naar de putten van zijn vader nadat hij uit het land van de Filistijnen was verdreven. Rabbijn Hirsch Leib Berlin (1816-1893) zegt dat dit kan zijn omdat hij pas toen weer in de buurt van die putten woonde, en zijn aandacht erop kon richten.
Maar rabbijn Mordechai Yosef Leiner (1801-1854) schrijft dat er ook een dieperliggende reden is. Zelfs onder middeleeuwse Torah-commentatoren, zoals Nachmanides (1194-1270), zien we dat die putten van Abraham een symbolische betekenis hebben. Deze putten, of water bronnen, waren bronnen van ‘geestelijke voeding’, verwijzend naar de toekomstige Heilige Tempels in Jeruzalem.
Toen Isaak van het land van de Filistijnen werd verdreven, dacht hij niet alleen bij zichzelf: "Wat is er mis met deze mensen?" Maar hij dacht ook: "Wat is er mis met mij?" Isaak dacht dat als de wereld niet waardeerde wie hij is, en waar hij voor stond, dit betekende dat er een geestelijk defect bij hemzelf zat dat gecorrigeerd moest worden. En dus keerde hij terug naar de putten van zijn vader - naar de geestelijke bron van alles- om zichzelf te versterken.
Een belangrijke les
Ook wij kunnen hieruit een heel belangrijke les leren: als er iets ernstig mis is met de wereld om ons heen; en als ze ons niet genoeg (willen) waarderen om ons “bescherming” en “veiligheid” te garanderen, terwijl ze dit wel doen voor geweldadige sympathisanten van terrorisme.
En men ons simpelweg uit hun stad willen jagen onder mom van allerlei excuses– zoals de Filistijnen dat met Isaak deden – dan moeten wij onszelf versterken door terug te keren naar de geestelijke putten van onze voorvaderen.
Mogen wij allen terugkeren naar de bron van de Heilige Thora, en een trots Joods leven leiden, en zo een helder licht verspreiden in deze duistere wereld.