Rood en zwart

Ze groeien samen op en slapen tot hun twaalfde jaar op één kamer. Voor het slapen gaan wordt er altijd gezongen, samen met moeder. De kinderen mogen kiezen welk lied gezongen zal worden. Dietrich houdt van het lied:

‘Jezus, ga ons voor

op het levensspoor;

doe ons als getrouwe leden

volgen U op al uw schreden;

voer ons aan uw hand

tot in ‘Vaderland.’

Gezang 222

Dat noemt hij een ‘rood’ lied. Een lied dat aanspoort om Jezus te volgen. Later geeft hij een van zijn boeken de titel ‘Navolging’.

Maar er zijn ook ‘zwarte’ liederen. Die getuigen van een diepe dankbaarheid tegenover God: Gezang 135 – ‘Dankt, dankt nu allen God met blijde feestgezangen!’. En het prachtige Gezang 136, een van de liederen die in het gezin vaak gezongen wordt:

‘Lof zij de Heer, de almachtige Koning der ere!

Dat aard’ en hemel de lof zijner glorie vermere!

Meng in ‘t geklank

ziel, uw aanbiddende dank:

zing al wat ademt de Heere!’

Een sterk geloof

Als de tweeling te lang treuzelt met het uitkiezen van een lied, zet moeder zelf maar een gezang in. Ze kent er vele uit haar hoofd. Moeder is een gelovige vrouw. Als Walter, haar op een na oudste zoon, op 18-jarige leeftijd omkomt in de Eerste Wereldoorlog is ze gebroken van verdriet. Toch laat zij tijdens de rouwdienst Gezang 186 zingen:

‘Wat God doet, dat is welgedaan,

zijn wil is wijs en heilig.

‘k Zal aan zijn hand vertrouwend gaan,

die hand geleidt mij veilig.

In nood is mij,

zijn trouw nabij.

Ja, Hij, de Heer der heren,

blijft eeuwig wijs regeren.’

Lange tijd is moeders levenskracht gebroken. Maar ‘dankzij haar sterke geloof en de liefdevolle zorg van vader’ kon zij weer genezen. Dat schrijft haar dochter Sabine na de oorlog. Sabine vlucht in 1938, samen met haar Joodse man Gerhard en hun twee kleine dochtertjes, naar Engeland. Zo overleven zij de oorlog.

In het licht van God

Dietrich overleeft de oorlog niet. Hij wordt vlak voor het einde van de oorlog vermoord in concentratiekamp Flossenburg. Als christen kwam hij in verzet tegen Hitler. Hij stond op de bres voor de Joden. Dat verzet heeft hij met de dood moeten bekopen. Er is veel door hem en nog meer over hem geschreven. Hij heeft niet meer de kans gekregen om zijn ‘Ethik’ te voltooien. Een citaat hieruit:

‘De eenvoudige van hart lonkt niet naast God ook nog naar de wereld. Daarom is hij in staat om vrij en onbevangen het oog te richten op de werkelijkheid van de wereld. Zo wordt eenvoud wijsheid… Wijs ben je daarom alleen als je de werkelijkheid ziet in het licht van God.’

Hoe waar is dat ook vandaag dag nog!