De rol van Esther

Megillat Esther is Hebreeuws voor de ‘rol van Esther’. Er zijn in het Oude Testament vijf boeken die traditioneel als ‘rol’ worden aangeduid: Ruth, Hooglied, Klaagliederen, Prediker en Esther. Ze zijn gekoppeld aan de verschillende feest- en gedenkdagen. Maar alleen Esther wordt traditioneel van een koosjere boekrol gelezen, dat is een perkamenten rol, met de hand geschreven met inkt, in het klassieke Hebreeuwse schrift. Net als een Thorarol. En alleen Esther wordt steevast aangeduid als de rol van Esther. Dat zal waarschijnlijk te maken hebben met de populariteit van het verhaal en van het feest.

Voorgelezen met Poerim

Een opvallend verschil met de Thorarol is, dat de Estherrol op één stok gerold is, terwijl de Thorarol er twee heeft. Dat is zuiver praktisch, zoals de Talmoed ook beschrijft. De Thorarol is natuurlijk veel groter. Bovendien wordt er elke week een stuk uit gelezen. Dan is het makkelijker om hem op twee stokken door te rollen, zodat hij dichtgerold kan worden op de plek waar men gebleven is. De Estherrol daarentegen is eigenlijk een brief (vgl. Esther 9:20 en 26) en wordt daarom als een brief gelezen: in één keer. Dat gebeurt met Poerim, twee keer, op de vooravond en in de ochtend. De rol wordt eerst helemaal afgerold en netjes opgevouwen op de lessenaar gelegd, om vervolgens voorgelezen te worden.

Lawaai 

Het voorschrift (de mitswa) voor Poerim is dat je de Estherrol moet horen voorlezen, bij voorkeur in de synagoge. Bovendien moet je de voorlezer onmiddellijk horen en niet via een telefoon, livestream of zelfs maar een microfoon. Bij het voorlezen moet het dan ook absoluut stil zijn, zodat er geen woord verloren gaat. Absoluut stil… behalve als de naam Haman valt. Dan wordt er zoveel mogelijk lawaai gemaakt, met ratels en door met je voeten te stampen, om die naam te overstemmen. Gebruik is dat iedereen wel meeleest, in zijn/haar eigen rol, of gewoon in een gedrukte Bijbel. Er zijn vier passages die door iedereen gemeenschappelijk hardop worden gelezen, waarna de voorlezer ze nog eens herhaalt, zodat iedereen ze in ieder geval ook gehoord heeft. Dit zijn de vier “verzen van de verlossing”.

Dit is deel 16 van de reeks 'Tekens van geloof'. Meer lezen? Het vorige artikel ging over sabbatskaarsen en vindt u hier.