Academische vrijheid in Israël

Ik wil hier enkele opvallende discussiepunten voor het voetlicht plaatsen, die nog niet erg zichtbaar waren in de media. Allereerst schreef een medewerker van de VU in het VU-studentenblad Ad Valvas, dat de stelligheid waarmee wordt beweerd dat er geen academische vrijheid is in Israël opvallend is: “Als bewijs hiervoor wordt vaak verwezen naar het boek van Maya Wind. Nu durf ik te beweren dat niet veel mensen dat boek hebben gelezen; ik in ieder geval niet. Wat ik wel heb gedaan, is kijken naar de Academic Freedom Index. In deze ranglijst, die varieert van 0 tot 1, stond Israël in 2023 op 0.85, terwijl Nederland op 0.79 stond. Gaza had daarentegen een score van 0.32. Kijk zelf: https://academic-freedom-index.net/“.

Bovendien blijkt de persoonlijke ervaring van deze anonieme VU-medewerker toch heel anders te zijn: “De bewering van Maya Wind dat alle academici in Israël braaf aan de leiband van door de staat ‘geleide’ universiteiten lopen, is nogal absurd als je zelf een tijdje op een universiteit hebt rondgelopen. Hoe krijgt de Israëlische regering dat voor elkaar?“.

Selectieve verontwaardiging

Dan mis ik in deze hele discussie over academische vrijheid de context. Ik woon nu in Israël hoewel ik voor werk en familiebezoek veel in Europa ben. Ik spreek met veel mede-Joden en merk, dat er vooral veel medeleven is met slachtoffers aan alle kanten, ook aan de Palestijnse kant, terwijl ik van de Arabische medeburgers in Israël, onze buurlanden in het Midden-Oosten en onze vroegere gesprekspartners vanuit de vele Amsterdamse overleggroepen met o.a. Marokkanen, die wij in Amsterdam hadden, geen enkele blijk van begrip kreeg voor de onmogelijke situatie waarin de Joodse Staat zich momentaan bevindt.

Femmetje de Wind, ook van de Joodse Alumni van de UvA, gaat in haar column op Jonet.nl tegen een petitie die rondging op de UvA, in op de ratio burgerslachtoffers versus gedode militairen. De gemiddelde verhouding is een gedode militair temidden van 9 burgerslachtoffers (1:9). In het Gaza-conflict is de ratio 1:1,4: “Het is bijna ongelooflijk als je bedenkt, dat Israël een stedelijke oorlog voert en Hamas zich verschuilt in ziekenhuizen en scholen. Maar voor de enige democratie in het Midden-Oosten gelden kennelijk andere maatstaven”.

Vergelijk juist wel met de omliggende landen, is mijn motto.

Ondemocratische regio

Ook hier wordt door de medewerker van de VU op ingegaan: “Volgens Maya Wind mag je de situatie ook niet vergelijken met de omliggende landen. terwijl er daar over het algemeen nogal wat aan te merken is op de academische vrijheid“. Ik vind dit nogal zacht uitgedrukt. We leven hier in het Midden-Oosten in een totaal ondemocratische ‘samenleving’ waar niemand het woord ‘mensenrechten’ kan spellen. Israël is een democratische staat maar ligt in een regio, waar totaal andere normen en waarden spelen dan wij in het Westen gewend zijn. Maar daar mogen we het niet over hebben want ‘dat vertroebelt de discussie’.

Volslagen nonsense: daar gaat het juist om. Hoeveel vrijheid bestaat er in het Midden-Oosten? Geen! We worden hier in het beste geval omringd door enkele schijndemocratieën maar de werkelijkheid is, dat buiten Israel een strenge dictatuur heerst, en in de ons omringende landen juist de Palestijnen worden gediscrimineerd. Door hun eigen broeders nota bene. Maar niemand weet dit “want dat zorgt voor mist. Overigens is de toegang tot hoger onderwijs voor veel Palestijnen in de omringende landen (waar ze al 80 jaar verblijven), vaak bij wet beperkt“.

Ervaringen van een lector

Gelukkig hebben de UvA en de andere universiteiten besloten de banden met Israëlische universiteiten niet te verbreken. Ik juich dit besluit toe maar ik wil toch met u delen hoe de filosoof Jelle van Baardewijk (42, lector bedrijfsethiek aan de Hogeschool Rotterdam en universitair docent bestuurskunde aan de Vrije Universiteit Amsterdam), de agressieve studentenprotesten heeft ervaren. Hij concludeert, dat de demonstranten helemaal niet uit zijn op een dialoog: “Zij beweren aan de ’goede kant van de geschiedenis’ te staan, de andere kant is dus fout’.

Het hele Westen wordt aangevallen Van Baardewijk ziet de studentenprotesten in breder verband. Zij openen niet alleen de aanval op de universiteiten, „maar op het Westen als geheel, dus ook op Nederland.”

Hier speelt veel meer dan alleen maar Israël: “Als je naar hun speeches luistert is dit nog maar het begin van hun komende mars door de instituties. Heel gevaarlijk want in hun neo-marxistische analyse accepteren deze activisten het bestaansrecht niet van onze westerse, liberale democratie en van onze rechtsstaat. Wat wij hier zien, zijn studenten en ook docenten - wetenschappers - die ten diepste anarchistisch zijn en sceptisch, die overal slachtoffers zien, zoals de Palestijnen, en die op zoek zijn naar daders. Ook de universiteiten beschouwen zij als onderdeel van dat ’dader-complex’. Als je dit alles tot je laat doordringen, is het heel zorgelijk.”

Gegoochel met getallen

Femmetje de Wind, gaat verder in op de doodscultus bij Hamas: “de dood is heiliger dan het leven”. In petities, die op de UvA de ronde doen, wordt gesproken over 40.000 slachtoffers maar de “VN kwam midden mei met naar beneden bijgestelde cijfers: zij spreken van bevestigde 24.000 slachtoffers, waaronder 7.797 kinderen on de achttien. In de petitie spreekt men over 14.500 kinderen. Bijna het dubbele. Slordig en onjuist”.

Ik kan eindeloos doorgaan maar laat het hierbij. Laten we hopen en bidden voor betere tijden. In Israël bereidt men campussen voor Joodse studenten die zich elders niet meer veilig voelen. Terecht want het antisemitisme stijgt alleen maar en zal niet ophouden, helaas.