Ze zegt daarin: “Een van de dingen die problematisch zijn aan christelijk zionisme is dat ze Joden alleen maar instrumenteel zien. En daar zit, denk ik, iets antisemitisch in. Het is niet interesse in Joden, zoals Joden zichzelf zien, maar alleen in Joden, zoals ze passen in het christelijke verhaal”.

Met deze dedaine opmerking richt ze zich niet alleen tegen Christenen voor Israël, maar ook tegen alle christenen die geloven in een blijvende rol voor het Joodse volk in het land Israël, het land van hun vaderen. En daar reken ik mezelf ook toe.

We zouden Joden alleen maar als een instrument zien voor ons christelijke feestje. Een onzinnige redenering. Het Joodse volk is allereerst Gods uitverkoren volk. Hij noemt Zijn eigen volk Israël Zijn ‘kostbaar bezit ‘ (Ex. 19:5), Zijn oogappel’ (Zach. 2:8), Zijn ‘bruid’ (Jes. 62:5). Dat gaat heel wat dieper, duurzamer en liefdevoller dan een instrument.

Het volk Israël heeft daarnaast ook een taak voor de wereld: ‘In u zullen alle geslachten van de aardbodem gezegend worden’, beloofde God in Zijn eeuwige verbond met Abraham en Zijn Joodse nageslacht (Gen. 12:3).

Israëls taak voor de wereld wordt in het Nieuwe Testament door Paulus bevestigt: ‘Door hun val echter is de zaligheid tot de heidenen gekomen om hen tot jaloersheid te verwekken’ (Rom. 11:11). Daar klinkt iets instrumenteels in.

Het verschil is echter dat de rol van een instrument tijdelijk is, terwijl de rol van Israël eeuwig is. Het verbond van God met Abraham is immers een eeuwig verbond. Israëls rol en betekenis reiken veel verder en dieper dan alleen de dedaine uitdrukking ‘instrument’.

Het Oude en Nieuwe Testament spreken beide over een terugkeer van het Joodse volk naar Israël, naar de komst van de Messias en Vredevorst, en een wereldwijd Koninkrijk van vrede vanuit Israël en Jeruzalem: ‘Zij zullen wonen in het land dat Ik aan Mijn knecht, aan Jakob, gegeven heb, waarin uw vaderen gewoond hebben. Zij zullen daarin wonen, zij met hun kinderen en hun kleinkinderen, tot in eeuwigheid, en Mijn Knecht David zal tot in eeuwigheid hun Vorst zijn’ (Ez. 37:25).

Niet alleen wij christenen, maar ook veel Joden geloven in een toekomstig herstel voor Israël. Een bekend Joods gebed zegt: ‘En keer in erbarmen terug naar Jeruzalem, Uw stad, en woon in haar, zoals U gesproken hebt: bouw haar, binnenkort in onze dagen, tot een bouwwerk voor altijd, en herstel in haar spoedig de troon van David’.

De engel Gabriel zegt tegen Maria: ‘...en u zult Hem de naam Jezus geven. Hij zal groot zijn en de Zoon van de Allerhoogste genoemd worden, en God zal Hem de troon van Zijn vader David geven, en Hij zal over het huis van Jakob Koning zijn tot in eeuwigheid en aan Zijn Koninkrijk zal geen einde komen’ (Lucas 1:31-33).

Dat zijn geen bedenksels van Christenen voor Israël of van ‘christen-zionisten’, maar woorden die van God Zelf komen. Het is duidelijk dat de plaats van het Joodse volk hier onvoorstelbaar groot is. Veel groter en betekenisvoller dan slechts “instrumenteel in een christelijk verhaal”.

Christenen die de blijvende betekenis van Israël en het Joodse volk erkennen hebben belangstelling voor de Joodse wortels van ons christelijk geloof. Leerhuizen worden bezocht, het Hebreeuws en de Joodse feesten worden bestudeerd, er is dialoog met Joden en het Jodendom, en Israël wordt massaal bezocht. Er is wel degelijk sprake van een diepe interesse onder christenen voor Joden en de Joodse geschriften.

Veel christenen hebben vriendschappen met Joden, waarbij mogelijke verschillen in visie altijd wederzijds gerespecteerd worden. Als Janneke Stegeman stelt dat er geen interesse is in hoe Joden zichzelf zien, is dat een onzinnige uitspraak die kant noch wal raakt en enkel bedoeld is om een groep christenen negatief te framen. Vooral als ze stelt dat er in de visie van deze christenen “iets antisemitisch zit”.

Verder stelt ze: “Dus het idee is: God heeft het land beloofd aan de Joden. En Palestijnen als oorspronkelijke bewoners die moeten dan maar in een ander Arabisch land gaan wonen, Daarin zie je dus dat christelijk zionisme ook altijd verbonden is met kolonialisme”.

Ook hier weer een volstrekt misplaatste opmerking. Ik ken geen christenen die zeggen dat de Palestijnen maar weg moeten. De profeet Ezechiël profeteert zelfs over een erfelijk bezit voor de vreemdeling die dan bij de stammen van Israël verblijven (Ez. 47:23). Het is Gods bedoeling dat Joden en de volkeren in vrede samenleven.

Bij Janneke Stegeman komt de aap uit mouw als ze stelt dat zionisme is verbonden met kolonialisme. Ze zegt dat “het idee” van deze christen-zionisten is dat “God het land heeft beloofd aan de Joden”. Dat hebben wij dus blijkbaar bedacht en nergens in de Bijbel gelezen. Joodse aanwezigheid in het land Israël is voor haar “verbonden met  kolonialisme”.

Dat past ook bij haar positie als voorzitster van het ‘Christelijk Collectief’ (Kairos-Sabeel). Zij zien de aanwezigheid van Joden in Israël als kolonialisme. Joden hebben in Israël dus niks te zoeken. Dat verklaart ook waarom leden van haar ‘Christelijk Collectief’ samen met ‘Extinction Rebellion’ op 20 december vorig jaar voor het Israël Centrum in Nijkerk stonden te schreeuwen, waarbij ook ‘global intifada now’ werd gescandeerd.

Ds. Kees Kant
Emeritus predikant in de Protestantse Kerk in Nederland & voormalig directeur van Christians for Israel International

Dit artikel verscheen eerder op CVandaag.