Tisha b'Av is niet alleen een dag van rouw om het verlies van de Heilige Tempel en de vernietiging van de Heilige Stad. Het is ook een dag van rouw om al het collectieve lijden van ons volk tijdens onze lange bittere ballingschap. Tisha b'Av is de Jom HaSjoa (Holocaust Herdenkingsdag) van het Jodendom.

Welke datum?

Het zal voor de meeste lezers hier misschien als een verrassing komen, maar over het algemeen herdenken de ultraorthodoxe Joodse gemeenschappen de Israëlische Jom HaSjoa niet. De reden hiervoor is niet een gebrek aan respect voor de slachtoffers. We hebben tenslotte allemaal geleden tijdens de oorlog. De echte reden ligt in onze naleving van de Joodse wet, en - hoe ironisch het ook is - aan de weigering van de staat Israël om de Joodse traditie in dit geval te eren. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, maakt Jom haSjoa geen deel uit van de Joodse kalender; het is onderdeel van de Israëlische kalender.

De Joodse kalender is namelijk ingesteld door de Joodse geleerden. In de vierde eeuw van de gewone jaartelling voorzag de geleerde Hillel II de ontbinding van het Sanhedrin in het jaar 425. Als leider van het Sanhedrin begreep hij dat het Joodse volk niet langer in staat zou zijn om een op het Sanhedrin-gebaseerde kalender te volgen. Dus stelden Hillel en zijn rabbinale hof de kalender vast die wij vandaag nog steeds gebruiken. Orthodoxe Joden geloven dat wij niet de bevoegdheid hebben om hier verder iets aan toe te voegen.

De dag die de Israëlische overheid heeft ingesteld voor de Holocaust Herdenkingsdag is de 27e van de maand Nisan. Dit is een maand van verlossing, omdat we in deze maand uit Egypte zijn verlost, en dus is het ook een maand van vreugde. De Joodse wet verbiedt daarom om te vasten in deze maand, en tot op een zekere hoogte om te rouwen. Zelfs een lofrede op een begrafenis worden in deze periode niet gehouden. Om deze reden wilde het Israëlische staatsrabbinaat eigenlijk de 10e van de maand Tevet - een al bestaande vastendag - uitroepen tot Jom HaSjoa. Maar in plaats daarvan koos de seculiere regering 27 Nisan.

Traditioneel Joodse manier van herdenken

Op dagen als Tisha b'Av, wanneer we traditioneel rouwen om alle tragedies die ons volk zijn overkomen, is de Holocaust ook inbegrepen. In vrijwel elke kinnot (elegieënboeken die we op Tisha b'Av lezen) zijn er speciale elegieën of klaagzangen over de Holocaust te vinden. Deze zijn geschreven door vooraanstaande rabbijnen die de Sjoa zelf hebben overleefd. Er zijn gemeenschappen die deze reciteren, net zoals wij vandaag de dag nog elegieën opzeggen voor al die gemeenschappen die door de kruisvaarders zijn afgeslacht in de Middeleeuwen. Van alle seculiere critici die de ultraorthodoxe gemeenschappen beschuldigen van ‘niet gevoelig zijn voor Joods lijden’, heb ik nog nooit één persoon ontmoet die nog steeds echt op de grond zit en rouwt om de Joodse slachtoffers van de Romeinen, de kruisvaarders en de inquisitie.

Terwijl de wereld hun slachtoffers of gevallenen herdenkt met minuten van stilte, herdenken wij onze slachtoffers zoals onze voorouders dat altijd hebben gedaan. We leren Thora en onderwijzen het, we zeggen Psalmen, en leren Misjnajot ter verhoging van hun zielen. We proberen het hele jaar door in overeenstemming met G-ds wegen te leven; allemaal in nagedachtenis aan de zes miljoen kedosjiem (heiligen). Niet slechts één herdenkingsdag, maar elke dag van ons leven.

Als je het mij vraagt, zou ik zeggen dat de verdienste van het leren van de Thora in hun nagedachtenis en het houden van de Halacha - de Joodse manier van leven - een veel grotere herdenking is, dan het leggen van een bloemenkrans op een monument. Begrijp mij niet verkeerd: het betekent niet dat elke andere vorm van herdenken zinloos is. Het is nog steeds zeer waardevol en erg belangrijk om nooit te vergeten wat er is gebeurd, om nooit de namen te vergeten van hen die zijn vermoord. Kransen leggen is niet de manier waarop onze gemeenschappen herdenken. Als dit wel zo is in die van jou, blijf het dan vooral doen en wees niet stil.