Klanten hebben de gewoonte rond te dwalen en de tijd te vergeten in de twee verdiepingen tellende winkel, waarvan de planken van vloer tot plafond vol staan met boeken. Er zijn zelfs mensen, zo gaan de geruchten, die een hele dag in hun agenda vrij houden om door de duizenden boeken te bladeren.

Michael Pomeranz

Het is dan ook geen verrassing dat toen de oprichter van de winkel, de 68-jarige Michael Pomeranz, een paar weken geleden stierf, duizenden mensen rouwden, maar ook dankten voor zijn leven.

Bijna veertig jaar geleden sprong de in Amerika geboren Michael op een vliegtuig naar Israël nadat hij een bezoek aan Polen had gebracht om eer te bewijzen aan zijn familie die in de Holocaust was vermoord. Toen hij in Israël aankwam, stapte hij op de bus en had hij onmiddellijk het gevoel dat hij was thuisgekomen.

In de Verenigde Staten had hij als undercoveragent voor narcotica gewerkt, gevolgd door verscheidene jaren bij de brandweer. Hier won hij zelfs een gouden medaille voor powerlifting op de Olympische Spelen voor brandweermannen. Het was op een internationale bijeenkomst van tweede generatie Holocaustoverlevenden dat zijn Jodendom een wending nam. Hij kreeg een Artscroll Bijbel cadeau en begon deze te bestuderen. Het duurde niet lang of hij werd voorzitter van een synagoge, wat betekende dat hij regelmatig een preek moest houden. Dit betekende meer studie. Michael kon geen genoeg krijgen van de wonderen van de Joodse geschiedenis. Michael wist dat het tijd was om naar huis te komen.

De boekwinkel in Jeruzalem

Toen hij met zijn gezin alija had gemaakt (geëmigreerd naar Israël, red.), zag hij al snel dat de boeken voor de toen nog kleine Engels-Joodse Israëlische gemeenschap voornamelijk voor de ultraorthodoxen waren bestemd. Omdat hij boeken wilde leveren voor elke Jood, ongeacht zijn geloofsovertuiging of verbondenheid met een synagoge, namen hij en zijn vrouw een risico. Ze haalden hun zakken leeg, huurden een kleine kelder en kochten een paar honderd boeken in die voor een breder publiek bestemd waren. ‘s Avonds, als hij de winkel niet bemande, hing Michael flyers op in flatgebouwen in gebieden waar Engelstaligen woonden om reclame te maken voor de winkel. Hij runde zijn winkel met toewijding en visie, altijd op zoek naar toegankelijke boeken over onder meer het zionisme, de Bijbel en spiritualiteit. De zaak groeide zo snel dat ze al gauw op zoek moesten naar een groter pand.

Maar Pomeranz stond bij de plaatselijke bevolking bekend als veel meer dan alleen een bedrijf of boekwinkel. Het was een ontmoetingsplaats en een plek om de wijze man om raad en advies te komen vragen. Het was ook een plaats van hulp aan Joden die geen hechte band hadden met hun Joodse erfgoed. Menigmaal kwam een vreemdeling de winkel binnen en eindigde met een Sabbat maaltijd met Michael en zijn familie. Hoewel Michael onlangs is overleden, blijft zijn ‘geest’ binnen de kaft van elk boek dat hij verkocht.