Hoe reageert de Joodse gemeenschap op dit alles?

Koen: “Men houdt zich over het algemeen rustig en heeft geen uitgesproken mening over de oorlog. Dat heeft de geschiedenis hen wel geleerd. Ze zijn vooral druk met het helpen van zoveel mogelijk mensen binnen hun gemeenschap die het moeilijk hebben. Veel jonge gezinnen, van wie de man in het leger vecht, moeten met raad en daad worden bijgestaan. En hoe verder je naar het zuiden of oosten gaat, hoe groter de nood, angst en onzekerheid vanwege de voortdurende raket- en droneaanvallen. Daarnaast vragen veel mensen de rabbijnen om advies: moeten ze blijven of voorgoed naar Israël vertrekken. Niet alleen de Joodse gemeenschap, maar ook de Oekraïners in het algemeen zijn bezorgd nu er wisselende geluiden klinken over steun van Amerika aan Oekraïne. Kan Europa wel voldoende steun en wapens leveren en voor hoe lang? Het Russische leger rukt op en zal er alles aan doen de beste positie te hebben aan de onderhandelingstafel, ondanks het feit dat er dagelijks honderden jonge soldaten aan beiden kanten een gruwelijke dood sterven.”

Is er veel onrust en angst onder de bevolking?

“De ouderen leven in angst. Zij kennen de geschiedenis en hebben een groot deel van hun leven in de Sovjet-Unie gewoond en te maken gehad met antisemitisme, onderdrukking en discriminatie. Sommigen volgen bewust het nieuws niet meer, omdat het alleen maar gaat over bombardementen, ellende en vluchtelingen. En ouders maken zich natuurlijk zorgen over hun opgroeiende zonen die achttien jaar worden. In verband met de mobilisatiewet mogen mannen tussen de achttien en zestig jaar het land niet verlaten. Op de een of andere manier wordt iedereen door deze oorlog getroffen.”

Met welke gevolgen houden jullie en de Joodse gemeenschap rekening?

“Voorlopig gaan we door met ons werk zoals we dat al ruim drie jaar doen sinds het begin van de oorlog. Maar het sentiment in het land kan zomaar omslaan. Stel dat er bij een vredesovereenkomst bijvoorbeeld ruim twintig procent grondgebied moet worden afgestaan en de huidige regering daarvan de schuld krijgt. Zijn de honderdduizenden (vooral jonge) Oekraïense soldaten dan voor niets gestorven? Het is echt koffiedik kijken wat er de komende tijd op ons afkomt. Wij houden rekening met allerlei scenario's. Als je het mij vraagt zal Rusland sowieso als grote winnaar uit de bus komen.”

Wat betekent dit voor ons werk in Oekraïne?

“We blijven waakzaam. We weten wel dat áls er een vredesakkoord (in welke vorm dan ook) komt vele honderden families zo snel mogelijk naar Israël zullen vertrekken, waar hun familieleden al naartoe gevlucht zijn tijdens de oorlog. We zien de laatste weken al een enorme toename van het aantal aanvragen voor vertrek naar Israël. Waarom? Omdat voor veel ouderen de angst ondraaglijk wordt. Ook gezinnen met drie of meer kinderen willen naar Israël.”

Drie jaar geleden hadden jullie je maximaal voorbereid. Hoe is dat nu?

“We bereiden ons inderdaad weer goed voor. Dit zal vooral gaan om de vernieuwing van ons wagenpark waarvoor we een vergunning hebben en het aanleggen van een voorraad extra brandstof. Drie oudere busjes moeten dringend vervangen worden, want de laatste tijd hebben we regelmatig pech, en dat kan niet als je mensen vanuit oorlogsgebied moet evacueren zoals we onlangs hebben gedaan. We hoeven geen luxe busjes, maar praktische busjes die we kunnen – laten – ombouwen, zodat er – indien nodig – ook bedlegerige mensen mee vervoerd kunnen worden.”

Heb je nog een boodschap voor de achterban in Nederland en België?

“De profeten in de Bijbel leren ons hun door God ingegeven woorden ernstig te nemen. We kunnen hun waarschuwingen niet zomaar negeren. We hopen het beste voor Oekraïne, al denk ik niet dat er voor Joden in Oekraïne nog toekomst is. Ik denk regelmatig na over Vladimir Jabotinsky uit Odessa en de waarschuwing die hij in de jaren dertig deelde: ‘Vertrek voor het te laat is. Ik zie donkere wolken boven het Noorderland’. De geschiedenis herhaalt zich. De woorden van de profeet Zacharia blijven nazinderen. Lees Zacharia 2 vers 6 waar letterlijk staat: vlucht uit het land van het noorden en red jezelf naar Sion. Het kan niet duidelijker als je het mij vraagt. Vanuit Sion zal ooit de onderwijzing de hele aarde bedekken en de naties zullen worden opgeroepen eenmaal paar jaar naar Jeruzalem te komen om het Loofhuttenfeest te vieren. Het lijkt sciencefiction, maar dit gaat werkelijkheid worden.”

Dit interview verscheen eerder in onze maandkrant Israël Aktueel. Klik hier om gratis abonnee te worden!

Steun ons werk in Oekraïne, en help mee de busjes op tijd te vervangen. Een nieuw busje kost 30.000 euro. Doneren kan via onderstaande knop.