En ook al is de wereld geschokt… kan ik helaas niet zeggen dat ik dit ook ben. Het is geen geheim dat ik dit al sinds mijn veertiende roep toen ik nog in Nederland woonde. Joodse scholen, synagogen en instellingen worden al zolang ik me kan herinneren zwaar bewaakt.

De synagoge die ik bezocht, had twee kogelvrije deuren, waarvan de tweede alleen open ging als de eerste al dicht was. Iemand van binnen moest altijd de deur openen. En in tegenstelling van hoe het eigenlijk zou moeten zijn stonden de synagoge-deuren nooit open. Ze zaten altijd op slot. De dreiging van antisemitisch geweld was altijd aanwezig – vooral voor zij die herkenbaar Joods zijn.

Na de gebeurtenissen van vorige week sprak ik met een oudere Joodse vrouw die ergens in het westen van Nederland woont. Ze vertelde mij dat ze haar Magen David (davidster) ketting al lang niet meer draagt. Dat ze bang is om mensen te vertellen dat ze familie heeft in Israël.

En dat ze nu zelfs de mezoeza van haar deurpost heeft gehaald, die ze in eerste instantie sowieso al binnen had opgehangen -in plaats van buiten- uit angst voor antisemitisme. Maar na wat er vorige week is gebeurd, wilde ze niet eens het risico lopen dat iemand de mezoeza zou zien wanneer ze de deur opent.

Bepaalde groepering

Ik herinner mij nog heel goed uit welke bevolkingsgroep dit antisemitisme voortkwam. Ik ben dagelijks door diezelfde mensen uitgescholden en bespuugd. En ik vermoed -maar kan dat niet met zekerheid zeggen, want we hadden geen bewakingscamera's- dat diezelfde groep ook twee keer mijn voordeurramen heeft gebroken, en ons keukenraam heeft geprobeerd in te gooien met een baksteen.

Diezelfde mensen “begroetten” mij ook regelmatig met Hitlergroeten, verwensingen en allerlei bedreigingen… voor de ogen van de politie; die natuurlijk geen vinger uitstak. En wanneer ik mijn ervaringen deelde met niet-Joodse Nederlanders wuifde de overgrote meerderheid het altijd weg. Soms grapten men erover.. en soms praatten mensen het zelfs goed: “Ja, maar Israël….”.

Al deze incidenten hadden niets te maken met wat de Israëlische regering wel of niet had gedaan; net zoals de ‘Jodenjacht’ van vorige week niets te maken had met wat de Macabbi-Tel Aviv fans wel of niet hadden gedaan…

Hoe kan ik, met al deze struisvogelpolitiek, dan verrast zijn door wat er is gebeurd afgelopen week?

VN-veroordeling van Abraham?

De Thoralezing van deze week is, zoals altijd, weer erg relevant voor de actuele gebeurtenissen van vandaag. Deze week lezen we over het verdrag tussen Abraham en Avimelech (Genesis 21:22). Het vers zegt dat het gebeurde “op dat specifieke moment in de tijd”, wat impliceert dat er een eerdere reeks gebeurtenissen was die ertoe leidden dat dit moment rijp was voor dit verdrag. Maar wat de Thora ons niet vertelt, is wat dit specifiek het moment maakte.

De midrasj (Joodse overleveringen, samengesteld in de vierde eeuw) brengt dat nadat Abraham Ishmael had verbannen, Avimelech en de volkeren van de wereld hem meteen beschuldigden van moedwillige wreedheid. "Is dit het gedrag van een tsadiek (rechtvaardig mens)?" zeiden ze. "Als hij een tsadiek was, zou hij zijn eerstgeboren zoon niet hebben verstoten!"

Maar dan vervolgt de midrasj: “Omdat ze zijn daden zagen, zeiden ze tegen hem: G-d is met jou in alles wat je doet.” Avimelech en de volkeren van de wereld (de VN van die tijd) kwamen op zijn minst tot bezinning toen men zag hoe Ishmael zich gedroeg. Daarom realiseerde Avimelech zich dat Abraham gelijk had, en dat Ishmael niets anders was dan een vernietigende kracht.

Ik besef me dat het zeer onwaarschijnlijk is, maar misschien zal het gedrag van mensen die posters van ontvoerde kinderen verscheuren, die de moord van onschuldige mensen belachelijk maken; het gedrag van campusgekken, en het gedrag van hen die op ‘Joden jagen’ eindelijk de ogen openen van op z’n minst sommige mensen. Ik hoop echt dat de dag ooit zal komen dat Nederland – en de wereld met hen – eindelijk hun les zullen leren.

In de metro

Dit alles doet me denken aan een waargebeurd verhaal met rabbijn Yosef Shlomo Kahaneman (1888-1969), beter bekend als de "Ponevezher Rav"

Tijdens een fondsenwervingsreis naar New York werd hij ooit lastiggevallen door een bende tieners in de metro. Hij had veel geld bij zich en hij stond bekend als een uitzonderlijk Talmoedische genie, en bovendien ook als een van de grootste fondsenwervers in de geschiedenis van jesjiewas. En dat maakte hem natuurlijk ook een "snelle denker".

De Ponevezher Rav haalde snel een papiertje met een adres erop uit zijn zak, en vroeg de schurken naïef of hij wist bij welke halte hij moest uitstappen voor dit adres. De bende realiseerde zich dat ze de oude rabbijn zouden isoleren, en een gemakkelijker slachtoffer zouden maken zodra ze uit de trein stapten, dus zeiden ze tegen hem dat ze hem er zelf heen zouden brengen.

Toen ze bij de halte aankwamen, liet de Ponevezher Rav hen als eerste uitstappen. Hij zelf bleef net buiten de deuropening staan. En op het moment dat de deuren sloten, stapte de rabbijn snel weer naar binnen terwijl de verbijsterde schurken beschaamd op het perron achterbleven.

Nog steeds onderweg

Toen de Ponevezher Rav dit verhaal vertelde, legde hij uit dat Nachmanides (1194-1270) zegt dat wanneer men met Esau (een synoniem voor de vijanden van het Joodse volk) in alle toekomstige generaties te maken heeft, men er verstandig aan zou doen om het Thoragedeelte Vajisjlach (Genesis 32:4 - 36:43) te bestuderen.

In dit geval relateerde hij zijn omstandigheden aan die van Jakob, aan wie Esau aanbood om hem te "begeleiden" naar Esau’s ‘hoofdstad’ Sei'ir. Jakob ging ermee akkoord, maar stelde voor dat Esau vooruit zou gaan. Dus vertrok hij eerst naar Se’ir en Jakob (het Joodse volk) is daar tot op de dag van vandaag nog steeds naartoe onderweg.

Mogen wij allen spoedig de uiteindelijke aankomst van Jakob in Se'ir meemaken. Zoals de profeet Obadia zegt: "En de verlossers zullen de berg Sion opgaan om de berg van Esau te oordelen, en Hasjem zal het koninkrijk hebben." - Obadia 1:21