Boete en Verzoening bestaat al 50 jaar en heeft meerdere werkgroepen met verschillende doelen onder dezelfde stichting, maar één daarvan, het hoofddoel, is herstelwerkzaamheden aan de Joodse begraafplaatsen in Nederland en soms ook in het buitenland. De achterban bestaat uit honderden vrijwilligers met liefde voor het Joodse volk.

Een andere werkgroep houdt zich bezig met het doel 'Verzoening voor het slavernijverleden'. We zijn met 200 vrijwilligers actief om Joodse begraafplaatsen op te knappen en graven herstellen. Daarnaast restaureren we bijvoorbeeld ook een synagoge. Dit alles doen we alleen als ons dat gevraagd wordt, en onder deskundige begeleiding.

Het eerste waar je aan denkt om iets voor het Joodse volk te doen is niet het herstellen en restaureren van begraafplaatsen; waarom is hiervoor gekozen?

We beseffen dat er in het verleden heel veel mis is gegaan door christenen ten opzichte van de Joden wereldwijd. Wij willen als christenen laten zien dat het ook anders kan. En omdat veel begraafplaatsen niet goed onderhouden kunnen worden vanwege een tekort aan mensen na de Shoa, zijn er niet voldoende Joodse mensen meer die dat kunnen doen.

Daarom willen wij dat voor hen doen. In het Jodendom is deze traditie erg belangrijk, omdat Joodse graven moeten blijven bestaan en in ere worden gehouden tot de Messias komt. Daarom worden ze niet geruimd.

Waarom werken jullie ook in landen als Polen en Litouwen?

Wij hebben wat dat betreft geen grenzen. Op uitnodiging van een rabbijn zijn wij naar Warschau gegaan. Regelmatig krijgen we uitnodigingen uit het buitenland om dit werk te doen, omdat ook daar te weinig mensen zijn om de graven en begraafplaatsen te onderhouden. Met zo'n 10 mensen zijn we in de afgelopen zomer naar Polen en Litouwen vertrokken om daar te helpen en dat werd door de Joodse gemeenschap zeer gewaardeerd.

Hoe ervaart u dit werk persoonlijk?

Ik vind het een mooie manier om de liefde voor het Joodse volk tot uiting te brengen. Ik besef bewust dat wij in het verleden als christenen geen goed voorbeeld hebben gegeven aan de Joodse bevolking.

Met dit werk willen we onbaatzuchtige liefde tonen door aan de overledenen en hun dierbaren op deze manier eer te bewijzen. Ik ervaar persoonlijk, en als voorzitter van de stichting, dat daar zegen van uitgaat. Door ons werk is er niet alleen een band met de Joodse gemeenschap ontstaan, maar ook een mooie vriendschap.

Waarom werd er tijdens het jubileum een manifest aangeboden?

Als Israël- organisaties zijn we allemaal een stukje van de puzzel. Verschillend, maar samen een groot geheel. Toen we ons 50-jarig jubileum vierden, hebben we veel Israël organisaties uitgenodigd. De ICEJ heeft toen ruim 11.000 handtekeningen tegen antisemitisme aangeboden aan opperrabbijn Jacobs met als opschrift van het manifest 'You are not alone'. Hij was erg onder de indruk en zei 'Veel respect en waardering te hebben voor ons werk'.

Wat is de volgende opdracht?

Voor de komende zomer zijn we gevraagd om op de grootste Joodse begraafplaats in Nederland, Muiderberg, de graven te herstellen, die door de jaren heen bijna onleesbaar en verweerd zijn geworden. Het gaat om een gedeelte van zo'n 40.000 graven. Daar is extra hulp van jong en oud bij nodig, want het is veel werk. Wij plannen dan een herstelweek, zodat de vrijwilligers dit naast hun werk of studie kunnen doen.

Jullie waren ook in Israël?

Vorig jaar zijn we in Israël geweest voor een werkbezoek aan de Chamber of Holocaust, waar opperrabbijn Goldstein van Israël ook bij aanwezig was. Omdat het werk wat wij doen in binnen- en buitenland uniek is, zei de opperrabbijn 'dat hij overal ter wereld over ons werk vertelt en dat hij dan zelfs tranen van ontroering ziet'.

Waarom zijn jullie ingeschreven in het Gouden Boek?

We zijn door het NIK ingeschreven in het wereldwijde 'Gouden Boek' van het JNF. Dat is een eerbetoon, voor onze 50-jarige inzet en dit houdt in dat je één van de actieve ondersteuners bent van het Joodse volk en hiervoor erkenning en een blijk van waardering krijgt.

Ook Joodse mensen zijn bij ons werk betrokken, zoals de Joodse kunstenaar Marc de Klijn die foto's en illustraties verzorgde voor het boekje 'Spijker aan de brug', geschreven naar aanleiding van de 50-jarige geschiedenis van Boete en Verzoening. Daarnaast hebben we nog specifieke ontmoetingen met Joodse mensen over ons werk.

Heb je weleens iets heel bijzonders meegemaakt?

Ja, meerdere keren. Er kwam een keer een echtpaar kijken toen wij met de herstelwerkzaamheden van een grafsteen bezig waren. Ze waren tot tranen toe geroerd toen ze zagen dat wij de inmiddels onleesbare Hebreeuwse letters op de steen van hun dierbaren weer leesbaar hadden gemaakt.

Ook de grafzerk was opgeknapt , en dat voelde voor hen als thuiskomen. Soms volgen er mooie gesprekken over hun dierbaren en over het werk van Boete en Verzoening.

Ons werk wordt veelal gedaan door mensen op leeftijd, maar de jonge mensen moeten het gaan overnemen. Er zijn gelukkig al wat dertigers die zich hebben aangemeld.

In dit interview sprak Christenen voor Israël met Jan Pieter van Dalen. Jan Pieter van Dalen is voorzitter van de stichting Boete en Verzoening. Bent u nieuwsgierig naar hun activiteiten of wilt u meer weten? Lees dan verder op de website van de stichting.