Bedevaart

Dat er na de oprichting van de staat Israël in 1948 een enorme exodus op gang was gekomen van Joden die moesten vluchten uit Arabische landen – waaronder Marokko -  naar Israël, wist ik wel, maar dat Marokko als enige Arabische land (!) geslaagd is om goede contacten te onderhouden met Marokkaanse Joden in Israël en daarbuiten, had ik geen weet van.

Een van de manieren die Marokko gebruikt om contact te blijven houden met de wereldwijde Marokkaanse Joodse gemeenschap is door het organiseren van zogenaamde hilloulot, bedevaarten naar Marokko. Tijdens de bedevaart bezoeken Marokkaanse Joden het graf van bijvoorbeeld een vooraanstaande rabbijn. Bij het graf wordt gezongen, gebeden, gedanst en worden er kaarsen gebrand. Extra bijzonder is dat pelgrims bidden voor de Marokkaanse koning en zijn familie én dat regelmatig Marokkaanse staatsvertegenwoordigers aanwezig zijn bij de plechtigheid.

Waarom?

Nu vraagt u zich misschien af: wat voor baat heeft Marokko bij het organiseren van de hilloulot? Waarom zou een Arabisch land contact houden met zijn Joodse diaspora? Grofweg zijn daar twee redenen voor.

Allereerst wil Marokko graag het beeld verspreiden van een tolerant land. Dit narratief heeft zich eigenlijk ontwikkeld sinds de Tweede Wereldoorlog, toen koning Mohammed V een veto uitsprak over antisemitische wetten en gezegd zou hebben: “In Marokko zijn geen Joden, alleen Marokkanen.” Sindsdien verspreidt Marokko een positief beeld van zichzelf, door bijvoorbeeld het stimuleren van Joodse bedevaarten naar Marokko.

Ten tweede probeert Marokko de steun van de (Marokkaanse) Joodse gemeenschap te krijgen in het conflict over de Westelijke Sahara. Dit gebied is namelijk omstreden. Het wordt geclaimd door Marokko, maar dit wordt door het internationale recht niet erkend. Het ontbreekt Marokko dus aan steun van (westerse) landen.

Door onder andere te bemiddelen tussen Arabische landen, Palestijnen en Israël en door het toestaan van hilloulot, is Marokko in staat om steun te verwerven van (de Marokkaanse) Joden. Via de Joodse gemeenschap hoopt Marokko meer steun te ontvangen van landen in het conflict over de Westelijke Sahara.

Bijzondere band

In deze context zou de Marokkaanse koning Hassan II (1929-1999) daarom eens geroepen hebben dat weinig landen konden zeggen dat ze 750.000 Joodse ambassadeurs in Israël hadden. Een uitspraak die je niet snel zou verwachten van een Arabisch staatshoofd. Het laat in ieder geval zien hoe bijzonder en fascinerend de band is tussen Marokko en zijn Marokkaanse Joodse diaspora.

Kortom, een Arabisch land dat actief uitreikt naar de Joodse gemeenschap? Dat zou ik wel vaker willen zien. Hopelijk doet goed voorbeeld volgen.