Enkele jaren geleden waren mijn man Willem en ik op bezoek bij de Evangelische Marienschwesternschaft in Darmstadt, Duitsland. Dit is een gemeenschap van Protestantse zusters, die zich inzet voor de verkondiging van Gods Woord over de hele wereld: de blijde boodschap van vergeving der zonden en de noodzaak tot bekering. Een soort ‘Protestantse nonnen’. Zij hebben in Darmstadt een prachtig centrum dat ‘Klein Kanaän’ heet.
Mariazusters
Vlak na de Tweede Wereldoorlog, toen hun woonplaats Darmstadt na een bombardement in puin lag, zijn twee gelovige jonge vrouwen begonnen met Bijbelstudies te geven aan meisjes. Ze zagen de nood van deze meisjes en vingen hen op in een zolderkamer van het ouderlijk huis van een van hen. Omdat ze zich door Gods liefde gedrongen voelden hier hun levenswerk van te maken, ontstond de Gemeenschap van Mariazusters.
Van een predikant die bij hun werk betrokken was, kregen ze de namen ‘Moeder Basilea’ en ‘Moeder Martyria’. Deze predikant, ds. Riedinger, had ook de naam ‘Mariazusters’ van God ingegeven gekregen.
Liefde voor Israël
De liefde voor Israël en Gods heilsplan met Zijn volk hadden altijd al een rol gespeeld in het leven van Moeder Basilea. Ze had daar openlijk lezingen over gehouden, zelfs toen dat in de jaren 1935 tot 1944 in Nazi-Duitsland grote risico’s met zich meebracht. Scherp zag ze na de oorlog de schuld van het Duitse volk tegenover Gods uitverkoren volk, dat zo onnoemelijk geleden had onder het Naziregime.
Ze voelde een diep berouw over de zonde van haar volk en kreeg in 1955 van God een nieuwe opdracht, waarbij de hele zustergemeenschap betrokken werd – de dienst aan Israël. Als een klein bewijs van hun berouw gebruikten ze in de daarop volgende vijftien jaar hun ontbijt staande en zwijgend, om in hun gebeden Israël te zegenen.
Door het berouw dat de Heer hun gegeven had, veranderde hun houding tegenover de Joodse mensen in Darmstadt volkomen. In plaats van de huizen waar Joden woonden te mijden, uit schaamte over de schuld van hun volk, gingen ze hen nu juist opzoeken. Natuurlijk stuitte dat in het begin op grote terughoudendheid van Joodse zijde, maar toen die zagen dat hun berouw en liefde echt waren, werden ze met open armen ontvangen. Van die tijd af ging Israël een belangrijke rol spelen in de Gemeenschap.
Maar niet alleen in Duitsland kwamen er contacten met Joodse mensen, ook in Israël zijn ze een werk van berouw en liefde begonnen. Daar werden ze telkens weer getroffen door het onmetelijke lijden dat het Joodse volk door de schuld van de Duitsers was aangedaan. In Jeruzalem is nu al weer tientallen jaren een tehuis, waar de Mariazusters overlevenden van de Holocaust, of hun kinderen, een gratis verblijf van enkele weken aanbieden, om daar op verhaal te komen en te genieten van hun gastvrijheid.
Oproep tot berouw
Moeder Basilea is altijd maatschappelijk zeer betrokken geweest. In de jaren zestig van de vorige eeuw kwam de wereld steeds meer onder invloed van de geest van wetteloosheid en het verwerpen van de geboden Gods. Dat greep haar erg aan en ze werd er, door vurige liefde voor een verloren mensheid, toe gedreven om in haar geschriften op te roepen tot berouw en bekering. Hoeveel te meer is deze boodschap in onze tijd, tientallen jaren later, nodig! De liefde verkilt, de wetteloosheid neemt steeds meer toe. Maar God is gisteren en heden Dezelfde! Hij vergeeft en redt nog steeds iedere zondaar die tot bekering komt.
We hebben een mooie en inspirerende tijd gehad bij de Mariazusters in Darmstadt! Toen mijn man in het kleine kapelletje kwam, waar de zusters iedere dag bijeen komen, zag hij daar een kleine plank aan de muur met een boek erop.
Elke dag gedenkdag
Het was het ‘dagboek’ van Simon Wiesenthal ‘Jeden Tag ein Gedenktag’. Daarin wordt beschreven hoe dag in dag uit de afgelopen 2000 jaar ergens in Europa Joden een verschrikkelijk lot moesten ondergaan door Jodenhaat. Toen mijn man vroeg waar zo’n boek te koop was, kreeg hij ten antwoord dat het niet meer verkrijgbaar was. Echter de volgende dag kwam een van de zusters naar hem toe en zei: ‘We hebben nog een extra exemplaar en gisteravond hebben we erover gesproken en gebeden en hebben we besloten dit exemplaar aan u te geven. Zo kreeg hij hun extra exemplaar. Veel later ontdekten we dat er ook een Nederlandse vertaling verschenen is: ‘Elke dag gedenkdag.’
Daarin lezen we bijvoorbeeld wat er in de maand februari gebeurde:
6 februari: 1189: ’De anti-Joodse rellen in Lynn waren overgeslagen naar Norwich, evenals Lynn gelegen in het Britse graafschap Norfolk. Veel Joden vluchtten naar het kasteel van de bisschop; zij die in de stad bleven werden in hun huis vermoord en hun eigendommen geplunderd.
6 februari 1481: ‘In de Zuid Spaanse stad Sevilla vond voor het eerst een auto-da-fe plaats. Zes mannen en vrouwen, allen zeer gerespecteerde burgers van de stad, werden leven verbrand omdat zij in het geheim het Joodse geloof hadden aangehangen.’
6 februari 1943: ‘De nazi’s ontruimden het kamp Peresieka (nu Wit-Rusland). Alle geschoolde arbeiders werden neergeschoten. Een vijftigtal Joden vluchtte de bossen waar zij een partizanengroep vormden.’
13 februari 1349: ‘Ten tijde van de Jodenvervolgingen in verband met de Zwarte Dood bleven zelfs de kleinste plaatsen in Duitsland niet gespaard. Zo werden ook alle Joodse inwoners van het dorp Saulgau om het leven gebracht. In dit dorp hadden zich sinds het begin van de eeuw Joden gevestigd.’
13 februari 1942: ‘Deze dag zou in Kielce bekend blijven als de ‘bloedige donderdag’. Veertig inwoners van het getto werden op straat door de nazi’s doodgeschoten.’
Zo gaat het door in het boek: van 1 januari 1940 tot 31 december 1944. Honderden bladzijden lang.
Het is ontstellend om in dit boek te lezen wat de Joden in de loop der eeuwen is aangedaan, vaak ook door de Kerk. Des temeer klinkt de boodschap van de Mariazusters ons ook vandaag in de oren: toon berouw, bekeer je en zegen het Joodse volk en Israël!