Mijn hoofd is verward, al sinds 7 oktober 2023. Het is allemaal zo afschuwelijk en vreselijk en bijna niet te bevatten. Al twintig jaar woon ik in het noorden van Israël. Daar heb ik nooit spijt van gehad. Het is er heerlijk en ik geniet van het groen en de diversiteit aan mensen. Van hun achtergronden, de verschillende religies en gewoonten. Het voelt als rijkdom om te midden van dat alles te mogen leven. Ook, misschien juist nu, in deze tijden vol afschuwelijkheden.

Ik woon zo’n tien kilometer van de grens met Libanon. Dat is een uitdaging. Al maandenlang hebben we te maken met raket- en/of droneaanvallen, en vaak is het de schuilkelder in en weer uit. Ik wil dan weleens mopperen, terwijl ik het, vergeleken met veel anderen, nog heel goed heb. Ons leven is wat beperkter sinds de oorlog en niets is meer hetzelfde. Ook horen we dag en nacht straaljagers en helikopters overvliegen.

Vluchten en schuilen

Maar mijn vriendin Marieke heeft pas echt recht tot mopperen. Zij en haar gezin wonen in Dishon, een dorp dat op de grens met Libanon ligt. Zij kunnen Hezbollah bij wijze van spreken zien. Ze hebben daar een heerlijk huis, met een enorm stuk grond waar hun paard, honden en kippen alle ruimte hebben. Tot 7 oktober 2023 was het een paradijs. Maar sinds die zwarte shabbat is alles veranderd. Marieke moest met haar gezin met drie kinderen evacueren, en maandenlang woonden ze op een hotelkamer bij het Meer van Tiberias.

“Maar we worden hier hartstikke gek”, vertelde ze me uiteindelijk. “We komen terug. Wat we doen, is gevaarlijk, maar met z’n allen op een kluitje in een hotelkamer leven, houden we niet vol.”

Ze keerden terug en hebben dagelijks last van de vreselijke oorlog die bijna in hun huiskamer plaatsvindt. “Dagelijks knallen, veel branden door neerkomende raketten, en continu verkeer van het leger.” Waar ik woon, heb ik zo’n 15 seconden om op tijd bij een schuilkelder te komen; Marieke heeft geen enkele seconde. Als het alarm gaat – en het gaat daar vaak – zijn ze eigenlijk al te laat. Tussen hun huiskamer en slaapkamers bevindt zich een smalle gang met dikke muren, en daar staan krukjes. Dat is de plaats waar ze dan gaan zitten.

Tunnel

Afgelopen week belde Marieke me – we spreken elkaar regelmatig. “Joanne, ik weet dat je tegen oorlog en geweld bent, en dat je er moeite mee hebt dat het leger Libanon is binnengetrokken. Maar ik ben ongelooflijk dankbaar dat het is gebeurd. Het leger heeft vlak bij ons huis een tunnel gevonden die vanuit Libanon Israël inliep. Moet je je voorstellen wat er was gebeurd als die niet was ontdekt.”

Toen ik het hoorde, liepen de rillingen me over mijn rug. Al jarenlang klagen bewoners langs de grens met Libanon dat ze stemmen onder hun huizen horen. Daar werd nooit echt naar geluisterd. Maar sinds een aantal weken is dat veranderd. Ik blijf tegen oorlog en geweld, en het is en blijft verward in mijn hoofd, maar je moet er niet aan denken wat er had kunnen gebeuren.