Wat doen we op Bevrijdingsdag?

Allereerst schenken we elkaar een bakkie troost. We klagen over het verleden. Maar dat klagen door religieuze mensen is altijd een aanloop tot diep vertrouwen, geloof in het Opperwezen, toekomstvreugde en een eindeloze stroom hoop. We hadden, zij het zwaar getraumatiseerd, als een van de weinigen Hitler overleefd. Veel Nederlandse Joden gingen na de oorlog naar Israël voor een nieuwe toekomst.

Zij vestigden zich in een kleine kibboets en maakten deel uit van een wereldwijde terugkeer van Joden naar het land van de vaderen. Niet-Joods Nederland heeft hierbij veel steun verleend.

Maar ook in Israël bleven veel Nederlandse Joden contact met elkaar houden. Tot op de dag van vandaag wordt hier zelfs de verjaardag van onze koning Willem Alexander gevierd. De Nederlandse ambassadeur in Israël vierde Koningsdag mee met de Nederlandse school. Die organiseerde een echte originele Hollandse vrijmarkt. En wat deden we? We namen alle oude spulletjes vanuit de kelder en van zolder mee en mochten die ergens in Tel Aviv – op een speciaal gereserveerde plaats - verkopen. De Hollandse handelsgeest namen we mee.

Jom Ha’atsmaoet in 1948 en nu

Iedere weldenkende Israëli viert Jom Ha’atsmaoet met een barbecue. Dit bindt de mensen. Maar inhoudelijk hopen en bidden we dat het ons gegund wordt in vrede te leven. Het gaat uiteindelijk om de zingeving van de bevrijding. In 1948 woonden er 600.000 Joden in Israël. Israël riep zijn eigen onafhankelijkheid uit, de Britten vertrokken en alle buurlanden verklaarden onmiddellijk de oorlog aan de jonge Joodse staat. G’dzijdank hebben we deze Onafhankelijkheidsoorlog overleefd. Het was en blijft een wonder.

Sinds 1948 zijn er heel veel mensen naar Israël geëmigreerd. Er is sprake van een inzameling van ballingen en verstotenen van alle vier hoeken van de aarde. Dit werd al meer dan drie millennia geleden voorspeld door grote Bijbelse personen, onze profeten. De eerste was Mosje Rabbenoe, Mozes onze leraar.

Naar het Beloofde Land

Vlak voor de intocht in het Heilige Land voorspelt Mozes dat de Israëlieten zullen zondigen en uit Israël verdreven zullen worden. Maar daarna belooft hij (Deut. 30: 1-7), dat zij overal vanuit de volkeren ingezameld zullen worden en zullen terugkeren naar Israël.

Ikzelf ben ook zo een ‘terugkerende’, die overigens altijd al naar Israël wilde, maar door omstandigheden daar niet direct in slaagde. Nu vier ik voor de eerste keer in mijn leven Jom Ha’atsmaoet als Israëli in het Beloofde Land.

Ik laat Mozes zelf aan het woord:

"Het zal gebeuren, wanneer al deze dingen, de zegen en de vervloeking die ik u voorgehouden heb, over u komen, dat u het weer ter harte zult nemen onder alle volken waarheen uw G‘d, u verdreven heeft. En u zult zich bekeren tot uw God, en Zijn stem gehoorzaam zijn, u en uw kinderen, met heel uw hart en met heel uw ziel, overeenkomstig alles wat ik u heden gebied.

Dan zal uw G‘d een omkeer brengen in uw gevangenschap en Zich over u ontfermen. Hij zal u weer bijeenbrengen uit al de volken waarheen uw G‘d, u verspreid had. Al bevonden uw verdrevenen zich aan het einde van de hemel, toch zal uw G‘d, u vandaar bijeenbrengen en u vandaar weghalen.

En uw G‘d, zal u naar het land brengen dat uw vaderen in bezit hadden, en u zult het weer in bezit nemen; en Hij zal u goeddoen en u talrijker maken dan uw vaderen. Uw G‘d zal uw hart en het hart van uw nageslacht besnijden, om uw G‘d, lief te hebben met heel uw hart en met heel uw ziel, zodat u leven zult.

Uw G‘d, zal al deze vervloekingen op uw vijanden leggen en op hen die u haten en die u vervolgd hebben“ (Deut. 30:1-7).

Zegen en vervloeking

De vervloeking hebben we meegemaakt, waarvoor we op 5 mei Bevrijdingsdag vieren. De zegen hebben we meegemaakt, omdat we onze identiteit in de loop van de geschiedenis behouden hebben. Drie punten wil ik uit deze profetie markeren:

1. We hebben ons inderdaad bekeerd en zijn weer teruggekeerd naar het Jodendom. Het Jodendom heeft nog nooit zo gebloeid als nu.
2. We zijn talrijker geworden dan onze voorvaderen, hoewel we nog steeds een relatief klein volk zijn zoals in de Bijbel staat: “Niet omdat u groter was dan al de andere volken heeft G‘d liefde voor u opgevat en u uitgekozen, want u was het kleinste van al de volken“ (Deut. 7:7).
3. We zijn uit alle hoeken der aarde teruggekeerd naar Israël.

Menasje Ben Israël

In Nederland woonde Menasje Ben Israël, een sefardische rabbijn die in 1604 te Lissabon geboren werd. Hij verhuisde naar Amsterdam, waar hij veel schreef en uiteindelijk rabbijn werd bij de befaamde Amsterdamse Portugees-Joodse gemeente. Menasje ben Israël was ervan overtuigd dat de Messiaanse tijden pas zouden aanbreken wanneer de Joden over de hele wereld verspreid zouden zijn.

In 1290 waren de Joden uit Engeland verdreven door koning Edward I. Menasje ben Israël beschouwde Engeland als een van de vier hoeken van de aarde en schreef in 1651 een brief aan Cromwell om de Joden weer in Engeland toe te laten. Vanuit Middelburg voer Menasje ben Israël naar Londen om zijn zaak te bepleiten. In 1656 werd dit inderdaad toegestaan en sindsdien kent Engeland een grote Joodse gemeenschap.

Al met al zijn we nu in een reusachtige volksverhuizing beland, die de profetie van Mozes zonder meer recht doet. Am Jisraeel chai – het Joodse volk leeft!