Broodnijd en tsedaka

Tsedaka (liefdadigheid) staat centraal in de Thora. G’d geeft aan het begin en het einde van de Thora het goede voorbeeld aan de mensheid. Aan het begin van Genesis zorgt G’d voor kleding voor de prille, naakte mensheid en aan het einde van Deuteronomium bewijst G’d weldaden doordat Hij Mosje Rabbenoe (Mozes onze leraar) begraaft.

Wat moeten wij doen? Religie is G'd imiteren. We moeten dus ook zo veel mogelijk goed doen. Dat kan op talloze manieren. Een daarvan heet tsedaka, geld doneren voor goede doelen (liefdadigheid). Veel nijd is broodnijd, afgunst tegen over mensen die het ruimer hebben dan jij. Tsedaka helpt onze jaloezie te boven te komen. De tranen springen je in de ogen als je leest hoe Abba Joedan met zijn medemensen omging. Zijn enige zorg was andermans parnose, levensonderhoud.

“

Jouw succes is te danken aan je eigen liefdadigheid.

Het verhaal van Abba Joedan

Rabbi Jehosjoe’a en Rabbi Akiwa (1e eeuw) trokken er eens op uit om een grote som geld te verzamelen voor de armen. Ze kwamen in de buurt van Antiochië, de plaats van de bekende Abba Joedan, die altijd enorme bedragen aan tsedaka gaf. Toen Abba Joedan zag dat de geleerden arriveerden, werd hij bleek van schaamte en verdriet. Hij had al zijn geld verloren en kon deze keer geen cent bijdragen. Zijn vrouw schrok zich wezenloos toen ze haar man zo bleek zag en vroeg naar de oorzaak. “De Chagamiem, Wijzen bezoeken onze stad en ik kan geen dubbeltje tsedaka geven”.

Z’n vrouw, die nog veel vrijgeviger was dan haar man, adviseerde toen: ”Weet je wat? We verkopen de helft van het overgebleven veld en geven hun dan het geld”. Toen de Geleerden het geld aannamen, gaven ze hem een zegen: “moge G’d jouw verliezen vergoeden!”.

Enige tijd later viel zijn koe in een gat bij het ploegen. Ze brak haar poot. Terwijl Abba Joedan zich over haar heen boog, maakte hij zich geen zorgen: “Alles wat G’d doet is goed”. Terwijl hij de koe verzorgde zag hij in het gat een schat liggen. Hij begreep dat dit z’n beloning was.

Toen de geleerden bij de volgende reis weer bij hem in de buurt waren, vroegen zij rond over Abba Joedan hoe hij het maakte. Zijn stadsgenoten zeiden dat hij weer fabelachtig rijk was. Abba Joedan kwam de Geleerden tegemoet en zei hen: ”Jullie gebeden hebben enorm geholpen. G’d gaf mij niet alleen mijn vroegere fortuin terug maar heeft mijn vermogen met meer dan ik ooit had, gezegend”.

Zij antwoordden toen: ”Jouw succes is te danken aan je eigen liefdadigheid. Omdat je altijd zoveel tsedaka gaf, heeft G’d jou al dit succes waardig geacht.”

Kijk daar haal ik mijn inspiratie vandaan. “Een genereuze gift voor tsedaka zorgt dat de parnose (het levensonderhoud) vermeerderd wordt” (Spreuken 18:16). En zo heeft iedereen er wat aan. Niet alleen de eigenaar. Altruïsme verandert de wereld.