Omdat het Chanoekawonder met olie was, is het een traditie om in olie bereid voedsel te eten. De soefgania (donut) is één van deze populaire lekkernijen. Deze soefganiot zijn traditioneel gevuld met aardbeienjam, maar tegenwoordig zijn ze beschikbaar is in vele verschillende smaken.

Grote uitgaven

Elke Joodse feestdag heeft een speciale mitswa (gebod), waar religieuze Joden druk mee zijn naarmate de feestdag dichterbij komt. Het kan zelfs zijn dat het ons veel geld kan kosten om dit gebod met extra zorg te vervullen. Zo hebben we matzes en allerlei speciaal bereid eten voor Pesach. Met Soekot bouwen wij een soeka en nemen we etrogim (citrusvruchten), die we door de Thora zijn opgedragen te nemen voor deze feestdag.

Ik ben zelf een van die mensen die ‘gek’ genoeg is om veel geld voor de meest perfecte etrog op tafel te leggen, al heb ik wel mijn grenzen. Dit is iets wat vaak op kan lopen tot in de vele honderden euro’s. Dit jaar had een etrog-verkoper op de markt waar ik mijn vier-soorten had gekocht, net voordat ik er aankwam, een etrog verkocht voor 1000 sjekel (270 euro). En dit is nog niet eens de meest waanzinnige prijs voor zo’n citrusvrucht.

Het is logisch dat dit moeilijk is om te begrijpen als je niet weet wat een etrog is en wat de waarde ervan is. Wij zijn door G-d Zelf opgedragen om dit gebod te vervullen. G-ds wil vervullen tot aan de perfectie (zover wij kunnen) is wat ons bereid maakt om hier zo veel geld voor uit te geven.

Chanoeka perfectionisten

En toch heb ik me altijd afgevraagd waarom alle mitswa-perfectionisten op Chanoeka opeens nergens te vinden zijn. Waar zijn de 1000 sjekel flessen van de beste zuiverste olijfolie? Na hier een tijdje over gedacht te hebben, besefte ik me dat ik op de verkeerde plek aan het zoeken was. In plaats van de olieafdeling in de supermarkt in de gaten te houden, zou ik moeten kijken naar de bakkerijen waar ik elke dag langs loop. Dit is waar de ‘perfectionisten’ in het Chanoeka-seizoen te vinden zijn. Hier vind je nu alle ‘goede’ Joden in de rij om de nieuwste en beste soort soefganiot te proeven. Donuts in alle kleuren en smaken; van de traditionele aardbeienjam-gevulde soefgania, tot chocoladeroom en allerlei likeuren, crème-vanille en citroen-limoenmelk, witte chocolade en karamel. En het zou bijna een zonde zijn als ik de glazuurlaag en de toppings zou vergeten te vermelden.

Natuurlijk houden we niet van elke soort soefgania, smaken verschillen. Maar op z’n minst mijn vrouw en ik genieten altijd van het spektakel om al die kleuren en texturen te zien. We gaan misschien niet voor de Braziliaanse soefgania met witte chocolade, kokosmelk en Kahlua-vulling overgoten met Belgische chocolade en kokos, maar we zijn altijd blij deze wel in de collectie te zien. De harmonie van al die verschillende donutgeuren gaat samen op in één geur, dat onmiskenbaar ‘Chanoeka’ roept.

Misschien vinden we het vreemd om marsepein en M&M’s op een donut te zien, maar Israëli’s misgunnen het de bakkerij zeker niet om deze te maken. Dit is iets wat wij zien aan het feit dat tijdens Chanoeka hier in Israël, bakkerij Angels (een van Israëls grootste bakkerijen) per dag alleen al meer dan een kwart miljoen soefganiot bakt.

Smakelijke les

Behalve de behoefte aan gezond eten en een dieet na de feestdagen, kunnen we hier misschien nog een les uit halen. Niet alleen zijn wij een ‘volk van het boek’ maar we zijn ook ‘een volk van soefganiot’.

We zijn er in alle soorten en maten. Asjkenazim, Sefardim, seculier, religieus, orthodox, liberaal, rechts en links. Maar dat is slechts de basis, zoals gelei, jam, vla, pudding en chocolade. Elk van deze belangrijke smaken heeft een groot aantal keuzes. Er zijn smaken waar we helemaal weg van zijn en anderen weer wat minder – of helemaal niet. We kunnen ons beter identificeren met mensen met een vergelijkbare achtergrond, culturele opvoeding, overtuiging of geloofsleven. Maar door naar alle uithoeken van de wereld verstrooid te zijn, is het Joodse volk een zeer diverse groep geworden. We hebben allemaal onze eigen plaatselijke gebruiken en opvattingen.

Net als bij soefganiot zien sommige mensen er aan de buitenkant misschien goed uit, maar zodra je erin bijt, zul je teleurgesteld worden dat het minder gevuld is dan je had verwacht. Sommige zijn ouderwetse stereotype-Amerikaanse donuts en naar jouw mening is hun kenmerkende donutgat gewoon een grote afzetterij; terwijl zij de gevulde soefganiot weer beschouwen als moderne bedriegers. En toch respecteren we deze donuts en genieten we er zelfs van... want hoe je het ook wendt of keert, is het nog steeds een donut- en dat is natuurlijk haast de ‘mitswa’ van Chanoeka.

Dus als je, zoals ik, meer een karamel-gevulde soefgania met poedersuiker bent en je loopt een banaan-citroen donut met Oreo-topping tegen het lijf, wees dan aardig. En geef hem misschien zelfs een glimlach, want tenslotte is hij nog steeds een donut. Ook al is hij misschien niet jouw specifieke smaak.

Mogen we allemaal leren om elke ‘donut’ die er is oprecht te respecteren en lief te hebben. Een smakelijk Chanoeka-seizoen toegewenst!