De Joodse geleerden leren ons dat een persoon snel moet zijn om anderen te begroeten: "Wees de eerste om alle mensen te begroeten". De reden hiervoor is “zodat hij geliefd zal zijn in de hemel, beneden op aarde gewaardeerd zal zijn en geaccepteerd zal worden onder de mensen”.

Een groet voor iedereen

In de buurt van de stad Danzig, Polen, woonde een welgestelde chassidische rabbijn. Hij was een afstammeling van belangrijke vooraanstaande chassidische dynastieën. Met zijn lange baard en peijes (pijpenkrullen), gekleed in een op maat gemaakt lang zwart pak, met een hoge hoed en een zilveren wandelstok, maakte de rabbijn samen met zijn schoonzoon elke dag zijn dagelijkse ochtendwandeling.

Tijdens deze wandelingen was het zijn gewoonte om iedereen -elke man, vrouw en kind- die hij onderweg tegenkwam te groeten met een warme glimlach en een hartelijk 'goedemorgen'. In de loop der jaren leerde de rabbijn veel van zijn stadsgenoten op deze manier kennen en begroette hij hen altijd met hun eigen titel en naam.

Aan de rand van de stad, in de velden, wisselde hij altijd de groeten uit met een zekere Herr Mueller, een Poolse Volksdeutscher (Volksduitser). "Guten Morgen Herr Mueller!" haastte de rabbijn zich altijd om de man die op het land werkte te begroeten. "Guten Morgen, Herr Rabbiner!", klonk het antwoord daarna altijd met een goedaardige glimlach.

Kristallnacht

Langzamerhand keek de wereld toe hoe de nazi’s aan de macht kwamen in Duitsland en hoe op 9 en 10 november 1938 Joden werden vermoord. Ook werden er 1400 synagogen en Joodse instellingen verbrandt in wat later bekend zou worden als "Kristallnacht". En toch bleef ‘Herr Rabbiner’ door gaan met zijn dagelijkse routine… totdat de wandelingen van de rabbijn abrupt stopte met de Duitse invasie van Polen in September 1939.

Ondanks zijn jarenlange vriendelijkheid naar al zijn buren toe was het lot van deze rabbijn hetzelfde als dat van een groot deel van de rest van het Poolse Jodendom. Hij verloor zijn familie in het vernietigingskamp Treblinka en werd na veel lijden op transport gezet naar Auschwitz. Na aankomst stond de rabbijn in de rij, samen met honderden andere Joden, in afwachting van het moment waarop over hun lot beslist zou worden: het leven of de dood. Nu zonder enige familieleden, gekleed in een gestreept kampuniform, hoofd en baard geschoren en ogen koortsig van honger en ziekte, zag de rabbijn eruit als een wandelend skelet.

"Rechts! Links, links, links!", klonk een stem in de verte die te snel dichterbij kwam en talloze mensen harteloos achter zich naar hun dood stuurde. ‘Links’ was naar de dood, ‘rechts’ het leven. Plotseling had de rabbijn een grote drang om het gezicht te zien van de man met de sneeuwwitte handschoenen, wapenstok en de stalen stem die voor G-d speelde en besliste wie zou leven en wie zou sterven. Hij hief zijn ogen op en hoorde opeens zijn eigen stem opspreken: "Guten morgen, Herr Mueller!". "Guten morgen, Herr Rabbiner!", antwoordde een menselijke stem nu vanonder de SS-pet met schedel en botten, "Wat doet u hier?". Er verscheen een flauwe glimlach op de lippen van de rabbijn. De wapenstok bewoog naar rechts - naar het leven. De volgende dag werd de rabbijn overgebracht naar een veiliger kamp. Jaren later, toen deze rabbijn in de tachtig was, voegde hij hier altijd met zijn zachte stem aan toe: "Dit is de kracht van een vriendelijke goedemorgen-groet. Men moet zijn medemens altijd begroeten."

Laten wij allen van deze simpele, en tegelijkertijd misschien toch ook moeilijke, les leren om elkaar altijd vriendelijk te begroeten.