Sluiten

Zoeken.

Artikelen

Activiteiten

Kennisbank

Podcasts

Projecten

Publicaties

Videos

Overig

De sabbat: G-d voorziet in alles

Door Yoel Schukkmann - 

2 februari 2022

Sabbat

Een poosje geleden lazen we in de Thoralezing: “En Hasjem leerde hem over een stuk hout, dat hij in het water wierp, en het water werd zoet. Daar [in Mara] gaf Hij hen een inzetting en een verordening, en daar beproefde Hij hen.” - Exodus 15:25. Rasji (1040-1105) legt uit deze inzetting gaat over de sabbat.

Rabbijn Yaakov Kaminetzky (1891–1986) vroeg zich af waarom hier de sabbat bedoeld zou worden. Het antwoord luidde: De Israëlieten in Mara kwamen een bittere waterbron tegen. Ze gooiden er een bittere boom in en plotseling hadden ze zoet water te drinken. Dit liet hen zien dat de bron van hun levensonderhoud alleen maar afhing van G-d. Niet van natuurlijke wegen en ook niet van hun eigen daden. De grootste beproeving ​​van het houden van de sabbat is een test van vertrouwen op G-d. Om te geloven dat G-d ons levensonderhoud bepaalt. Want wanneer Hij het zegt, dan kunnen Joden stoppen met al hun werk en er toch zeker van zijn dat het hun levensonderhoud niet zal schaden.

Moderne Mara

Na beproefd te zijn -en de les in Mara te hebben geleerd- waren de kinderen van Israël er klaar voor om te worden onderwezen over de sabbat.

Maar gedurende onze ballingschap is het Joodse volk in zo'n toestand gevallen, dat er vandaag de dag helaas veel Joden zijn die zelfs nog nooit een sabbat hebben gehouden. Velen van hen weten niet eens wat dit betekent. Deze mensen zijn uiteraard niet eens klaar om 'getest' te worden zoals onze voorouders in Mara. Want om op de Schepper te kunnen vertrouwen, moet men eerst weten dat er in de eerste plaats Iemand is om op te vertrouwen. Echter, ieder die een beetje weet dat alles in G-ds handen is en wie de sabbat al houdt, zal je vertellen dat deze dag één van de grootste bronnen van hun inspiratie is.

De bron van ons levensonderhoud hang alleen af van G-d.

Behalve de sabbat hebben de andere dagen van de week in het Hebreeuws geen eigen namen. In plaats daarvan verwijzen we naar deze weekdagen als de eerste dag na de sabbat, de tweede, enzovoorts. Elke dag staat bekend door zijn relatie tot de sabbat. Op deze manier herinneren we onszelf dagelijks aan de centrale plaats van de dag die G-d heeft ingesteld als ‘een dag tussen G-d en Zijn volk’. De sabbat staat altijd in het middelpunt van het Joodse bewustzijn. Misschien is dat ook wel waarom het sabbatsgebod vaker wordt herhaald dan enig ander gebod in de Thora.

Dag van beperkingen?

Helaas is er een grote misvatting in de wereld, namelijk dat de sabbat slechts een dag van beperkingen zou zijn. De sabbat is een dag waarop we ons loskoppelen van de wereld en ons volledig richten op wat echt belangrijk is: op G-d, onze familie en onze vrienden. Al is de test die onze voorouders in Mara moesten doorstaan ​​-om te geloven dat G-d, en G-d alleen, in hun levensonderhoud voorziet- zelfs, of vooral in de huidige samenleving nog steeds een zeer grote uitdaging. Ik herinner me dat mensen in Nederland tegen mij schreeuwden: 'Je kunt niet niet op zaterdag werken! De huidige samenleving is daar niet op gebouwd.” Ik heb mensen gehad die me zeiden dat ik niet zo 'kieskeurig' moest zijn om niet op sabbat te werken, of wanneer ik op vrijdag eerder moest vertrekken. Ten slotte had ik toch een baan nodig om in mijn levensonderhoud te kunnen voorzien?

Wat al deze critici nooit begrepen, was dat de sabbat niet alleen een verbinding is met onze Vader in de hemel, maar dat het historisch gezien ook altijd de lakmoesproef is geweest of een Jood deel zou blijven uitmaken van het Joodse volk... of niet. Een bekend Joods gezegde luidt: "Meer dan de Jood de sabbat heeft gehouden, heeft de sabbat de Jood behouden."

Een goed voorbeeld hiervan was de vader van mijn rabbijn, die zich voor de Eerste Wereldoorlog in de Verenigde Staten vestigde. In die tijd was het erg moeilijk om een ​​religieuze Jood te zijn in Amerika. Voor een Jood was het een geestelijke wildernis, waar zijn Jodendom groot gevaar liep. Iemand die niet op sabbat wilde werken had simpelweg geen baan, wat weer betekende dat hij geen inkomen had om voor zijn gezin te zorgen. Wanneer iemand de hele week werkte, maar niet kwam opdagen op sabbat, kon hij op zondag beginnen met het zoeken naar een nieuwe baan.

Meer dan de Jood de sabbat heeft gehouden, heeft de sabbat de Jood gehouden.

— bekend Joods gezegde

Rabbijn Dovid Shlomo P. was een van die compromisloze Joden, die er alles voor over had om zich aan de Thora te blijven houden. Hij was een chassidische Jood, met een lange volle baard en droeg altijd zijn rabbijnse kleding. Zijn eerste jaren in Amerika waren pure zelfopoffering. Elke vrijdagmiddag verliet hij zijn baan eerder om zich voor te bereiden op de sabbat en bleef elke zaterdag thuis. In plaats van naar het werk te gaan, ging hij naar de synagoge om te bidden, at hij de sabbatmaaltijden met zijn gezin en leerde hij Thora met zijn kinderen.

Elke zondag moest hij weer opnieuw op banenjacht. Maar nooit hoorden zijn kinderen ook maar één klacht van hem. “Baroech Hasjem (G-d is geprezen), het is sabbat!”, zei hij altijd. "Ik had de verdienste om ontslagen te worden ter ere van de heilige sabbat! Dit is hoe belangrijk sabbat voor ons is. Wat er ook gebeurt, we zullen deze mooie dag altijd behouden.” En wanneer het Loofhuttenfeest er weer aankwam, bouwde rabbijn Dovid Shlomo enthousiast zijn soeka (loofhut) en versierde hij deze met slechts één soort ‘versiering’ - alle ontslagbrieven die zijn voormalige bazen hem hebben gegeven voor het houden van de sabbat.

Al zijn honderden nakomelingen zijn vandaag nog steeds chassidisch-Joods en leven in de voetstappen van hun G-dvrezende grootvader. Rabbijn P. had 'de test van Mara' zeker doorstaan. Het ziet er naar uit dat hij de les ervan daadwerkelijk had begrepen en deze heeft doorgegeven aan zijn kinderen. Mogen wij hier allemaal ook een voorbeeld aan nemen.

Ontwerp zonder titel

De auteur

Yoel Schukkmann

Yoel Schukkmann groeide op in Nederland, waar hij chassidisch werd, wat wij zouden noemen 'ultra-orthodox' Joods. Hij verhuisde daarom in zijn tienerjaren naar Israël om in een jesjiewa te leren....

Doneren
Abonneren
Agenda